Wyjazd był kolejnym z cyklu zwiedzania stolic Europy. Wyjeżdżając z Polski nie mogłam sobie namalować w głowie co to za miasto, a nawet miałam pewne obawy, że będzie prowincjonalne, szare, brudne, bez jakiegokolwiek uroku, a tu duże pozytywne zaskoczenie- miasto zamieszkane przez około 2 miliony ludzi. Mocna ekonomia, dobra infrastruktura, różnorodni ludzie. Wydaje mi się że Serbowie nie chcą lub nie potrafią "sprzedać" tego czym mogą się naprawdę szczycić.
Belgrad (Београд, Beograd, daw. Białogród) – stolica Serbii
Belgrad należy do najstarszych miast Europy. Jego długa i burzliwa historia sięga wstecz ponad 7000 lat. Miasto leży w północnej Serbii, przy ujściu Sawy do Dunaju.
Do stolicy dotarliśmy w nocy, kierując się od razu na wcześniej polecony kemping, jednak późna godzina i koniec sezonu sprawiły, że pocałowaliśmy klamkę. Jakoś mnie to nie zmartwiło specjalnie, gdyż w pobliżu, gdzie nie popatrzeć były pola, drzewa, ciemne zaułki... Parę metrów od kempingu postanowiliśmy rozbić nasze namioty, miejscem było ściernisko, ale bardzo wygodne ;)
Wstając skoro świt ruszyliśmy by zobaczyć co do zaoferowania dla turystów ma Belgrad. Od razu pozytyw, parking w niedzielę jest darmowy, ruch na drogach zerowy, pewnie ze względu na godzinę, bo ogólnie ulice są hałaśliwe i zatłoczone...
Jeśli chodzi o historię...Pod nazwą Belgrad miasto było znane dopiero od IX wieku. W 1521 należący wtedy do Węgier Belgrad został zdobyty przez Turków i, poza krótką przerwą, gdy w latach 1718 − 1739 był posiadłością Habsburgów Austriackich, pozostawał w ich władaniu do 1878. Wtedy stał się stolicą niepodległej Serbii.
Od 1878 jest stolicą Serbii. Po wybuchu I wojny światowej stolicę kraju przeniesiono do Niszu na południu kraju. Uczyniono to ze względów bezpieczeństwa – w tamtym okresie stolica kraju leżała zaledwie 15 kilometrów od austriackiej granicy. Niecały miesiąc po wybuchu konfliktu Belgrad był już okupowany przez inwazyjne siły Austro-Węgier i Niemiec. W 1918 stolica ponownie wróciła do Belgradu. W latach 1918-1929 był stolicą Królestwa SHS, w latach 1929-2003 Jugosławii, w latach 2003-2006 Serbii i Czarnogóry, od czerwca 2006 – Republiki Serbii.
Twierdza Kalemegdan
Jest to najważniejszy punkt zwiedzania miasta – będąc w Belgradzie należy koniecznie odwiedzić Kalemegdan. Jest to obszar ufortyfikowany wstępnie już za czasów celtyckich, a następnie za czasów rzymskich, znany pod nazwą Singidunum. Zabudowania warownia znajdujące się na wysokości około 125 m n.p.m. W okolicy udostępnione są zwiedzającym antyczne wykopaliska.
Wieża despoty Stefana na Kalemegdanie
Zagospodarowanie przestrzeni przy twierdzy
Twierdza jest bardzo ciekawa – warto zobaczyć tutejsze masywne dramy, skromne i piękne cerkwie, tureckie grobowce oraz zajmujące ponad 50 sporych sal Muzeum Wojskowe, które prezentuje dzieje miasta i jego obronności.
Wokół fortecy roztacza się park będący popularnym miejscem spotkań, spacerów i odpoczynku licznych mieszkańców Belgradu. Twierdza znajduje się w obrębie dzielnicy Stare Miasto i jest jedną z najważniejszych wizytówek turystycznych miasta.
Widok z murów na Sawę i Dunaj
Nad twierdzą góruje nagi pomnik posłańca zwycięstwa ( Viktor vel Pobednik )
Przejście do części parkowej
ławki w parku
Pani sprzedająca pamiątki
Główny deptak
Z deptakiem sąsiaduje Plac Republiki, miejsce spotkań mieszkańców stolicy. Znajduje się tam muzeum, teatr narodowy oraz pomnik konny. Stolica Serbii pełna jest podobnych skwerów i parków. Godnymi uwagi są m.in. Plac Nikoli Pasića z ogromną fontanną i widokiem na serbski parlament, Plac Karadziordzia gdzie przez cały dzień spotkać można bawiące się dzieci, czy park Tasmajdan który prowadzi do pięknej Cerkwi św. Marka. Każdy skwer i park obowiązkowo musi posiadać chociaż jeden pomnik lub popiersie.
Parlament Serbii
Cerkiew św. Marka
pomnik Obrenovicia na Placu Republiki
W obrębie Starego miasta znajdują się najważniejsze zachowane na przestrzeni wieków obiekty – kamieniczki, świątynie i najbardziej wartościowe muzea Belgradu zlokalizowane są właśnie w tej części miasta. Większość obiektów architektonicznych może poszczycić się rodowodem z XVIII, lecz zdarzają się zarówno wcześniejsze, jak i późniejsze budowle. Interesująca ze względów architektonicznych i urbanistycznych zabytkowa część stolicy Serbii kusi zwiedzających niezwykłym urokiem wąskich uliczek pełnych kawiarenek, sklepików i niepowtarzalnego czaru minionych wieków. Watro zauważyć, że właśnie tutaj zlokalizowane są również najważniejsze muzea miasta – spośród nich koniecznie odwiedzić należy trzy : Muzeum Republiki prezentujące zbiory artefaktów archeologicznych oraz całkiem potężną ekspozycję malarstwa europejskiego, Muzeum Etnograficzne, gdzie zgromadzono bogatą kolekcję sztuki ludowej tego kraju oraz liczne stroje ludowe, dawne narzędzia i elementy wyposażenia. Przy okazji wspomnieć należy, że zbiory tej instytucji w całości opisane są w języku angielskim, więc nawet nieznajomość serbskiego nie umniejsza ich wartości w oczach zwiedzających. Kolejne muzeum to Muzeum Fresków, czyli niezwykłe miejsce, gdzie w jednej przestrzeni wystawienniczej zgromadzone zostały najważniejsze przykłady (kopie ikon różnych autorów z różnych okresów i regionów) religijnego malarstwa prawosławnego prezentujące ewolucję tej sztuki, najwybitniejszych przedstawicieli, ich warsztat i najpowszechniejsza tematykę.
Skadarlija to zabytkowa ulica. Znajduje się w Starym Mieście i powszechnie uważana jest za główny kwart sztuki w Belgradzie. Skadarlija położona jest niecałe 300 metrów na północny zachód od Terazije w ścisłym centrum. Zaczyna się tuż obok placu Republiki. Jest jedną z najbardziej znanych ulic w Belgradzie i ma niecałe 400 m długości.
Skadarlija zaczęła nabierać charakter ulicy artystycznej w ostatnich dziesięcioleciach XIX wieku, a zwłaszcza po 1901 roku. Najbardziej znane restauracje to Tri šešira ("Trzy Kapelusze"), Dva Jelena ("Dwa Jelenie"), Zlatni bokal ("Złoty Kielich"), Vuk Karadzić i Dwóch Sierżantów. Dom Đury Jakšicia, znanego pisarza i malarza, który mieszkał i zmarł w Skadarlija, został przekształcony w miejsce spotkań poetów. Restauracje są dumne, że są od wielu lat odwiedzane przez wielu na całym świecie znanych gwiazd. Nawet Alfred Hitchcock zakończył swoją dietę w Skadarlija..
Dzisiejsza Skadarlija, krótka i zakrzywiona uliczka, jest niezwykłą atrakcją turystyczną Belgradu. Są tam znane restauracje, browar piwa, hotele (np. Le Petit Piaf), galerie sztuki, antykwariaty i sklepy z pamiątkami i fontanna Sebilj. Można tam również każdego wieczoru usłyszeć zespoły grające serbską tradycyjną muzykę miejską.
Cerkiew świętego Sawy (serb. Hram svetog Save) – jedna z największych cerkwi prawosławnych na świecie, znajdująca się w Belgradzie. Cerkiew zbudowano w miejscu starej świątyni, która spłonęła w XVI wieku. Odbudowę planowano już pod koniec XIX wieku, jednak projekt ukończono dopiero w 1985 roku. Nadal nie zostały ukończone wnętrza cerkwi.
Ada Ciganlija, kiedyś wyspa na rzece Sawie, obecnie połączona z miastem jest kompleksem wypoczynkowo-sportowym nad zalewem utworzonym na rzece z ponad 7km plażą. Belgradczycy wypoczywają tam w upalne lata, korzystając z kajaków, rowerów i nart wodnych, a także z obiektów sportowych różnych dyscyplin jak: kolarstwo, golf, piłka nożna, koszykówka, siatkówka, rugby, baseball i tenis. Dostępne są również skoki z bungee i paintball. Wokół zalewu znajdują się kawiarnie i kluby czynne latem całą dobę, organizujące koncerty i nocne imprezy plażowe.
Belgrad ma 16 wysp na obu rzekach, a niektóre z nich pozostają rezerwatami przyrody, np. Wielka Wyspa Wojenna, która jest ostoją dzikich zwierząt i prawie 200 gatunków ptactwa, a także roślinności. Wyspa ma status rezerwatu przyrody.
Most nad Ada Ciganlija
System transportu publicznego w Belgradzie stanowią połączenia autobusowe (118 linii miejskich i ok. 300 linii podmiejskich), tramwajowe (12 linii) i trolejbusowe (8 linii). Belgrad posiada również sieć kolei podmiejskich Beovoz. Główny dworzec kolejowy łączy Belgrad z innymi stolicami europejskimi i miastami w Serbii. Głównym środkiem komunikacji pozamiejskiej są autobusy. System autostrad umożliwia łatwy dostęp do Nowego Sadu (69 km) i Budapesztu (316 km) (północ), do Niszu (201 km) (południe) i do Zagrzebia (365 km) (zachód). Belgrad ma siedem mostów, a główne to Brankov Most,Most Gazela i Most nad Adą Ciganliją.
W Belgradzie istnieje około tysiąc obiektów sportowych, które służyły wielokrotnie międzynarodowym wydarzeniom sportowym Belgradzka Arena (serb. Београдска арена/Beogradska arena) - hala widowiskowo-sportowa jest jedną z największych hal tego typu w Europie. Całkowita powierzchnia obiektu to 48 000 m², a pojemność 23 000 miejsc. Odbywają się w niej rozgrywki koszykówki, piłki ręcznej, siatkówki, tenisa, lekkoatletyczne, a także koncerty i inne wydarzenia kulturalne. Koszt budowy wyniósł ok. 70 mln €.
Belgrad zaskakuje swoją różnorodnością i oryginalną atmosferą. Nie przypomina już w ogóle miasta, na które zaledwie dziesięć lat temu spadały bomby. Warto poświęcić kilka dni, by choć w małym stopniu poznać to historyczne miejsce. Obecna stolica państwa serbskiego, a poprzednio Federacji Jugosłowiańskiej, jest ogromną aglomeracją. Ulice aż pękają w szwach od ilości samochodów, autobusów, tramwajów oraz wciąż jeżdżących trolejbusów. Każdy turysta może zaczerpnąć wiele cennych wskazówek w biurach informacji turystycznej, których w Serbii jest coraz więcej. Dodatkowym plusem jest fakt, iż zarówno Belgrad, jak i cała Serbia powoli zmienia oznakowania z cyrylicy na alfabet łaciński.
opracowanie & foto
Karolina Zięba-Kulawik