Krzyż na Giewoncie ma 110 lat

19 sierpnia 1901 roku na szczycie Giewontu (1895 m n.p.m.) w Tatrach poświęcono 15. metrowy metalowy krzyż. 110 lat po tym wydarzeniu, a wiec dzisiaj wyruszy pielgrzymka na najsłynniejszą górę w polskich Tatrach. Można sobie wyobrazić jakie będą tłumy turysto-pielgrzymów…
Już w 1981 zostały zapoczątkowane coroczne pielgrzymki do krzyża na Giewoncie. Tradycja pielgrzymowania jest kontynuowana każdego roku, zarówno 19 sierpnia, jak też 14 września. W pielgrzymkach uczestniczą wierni z całego kraju, a pielgrzymi wyruszają z parafii św. Krzyża.
Inicjatorem ustawienia krzyża na Giewoncie na przełomie stuleci, był ówczesny proboszcz Zakopanego ks. Kazimierz Kaszelewski. Najpierw na szczycie ustawiono na próbę 10,5 metrowy drewniany krzyż, aby się przekonać, jaką powinien mieć wysokość, żeby był widoczny z Zakopanego. Wysokość krzyża wynosi 17,5 m, (2,5 m konstrukcji jest wpuszczona w skałę). Metalowy krzyż, który miał stanąć na Giewoncie zamówiono w fabryce Góreckiego w Krakowie, a pod Tatry przywieziono go koleją.
Składa się z 400 żelaznych elementów o łącznej wadze 1819 kilogramów. Jego części zostały w 1901 r. wozami konnymi przetransportowane na Halę Kondratową, a na szczyt wnosili je górale na swoich plecach. Transport i montaż konstrukcji trwał od 3 do 9 lipca 1901 roku.
Najtragiczniejszy w skutkach wypadek na Giewoncie zdarzył się 19 sierpnia 1937 roku, kiedy to podczas pielgrzymki w wyniku uderzenia piorunem zginęły 4 osoby, a 13 zostało porażonych. Przez 110 lat istnienia krzyża, pioruny uderzyły w niego ponad tysiąc razy.

Można tu też wspomnieć o innych krzyżach, o podobnej konstrukcji i kształcie, ustawionych na wzniesieniach polskiego Podtatrza, których powstanie było zainspirowane krzyżem Giewontu. W 1902 fabryka Goreckiego wykonała krzyż dla Szczawnicy, który postawiono na Bryjarce. Z okazji 500 rocznicy bitwy pod Grunwaldem postawiono krzyż na Galicowej Grapie w Poroninie, a cztery lata później na Ranisbergu w Szaflarach. Kolejny przełom wieków i obchody setnej rocznicy krzyża Giewontu wzbogaciły Podhale o replikę krzyża postawioną obok kościoła pallotynów na Krzeptówkach, a ziemię spiską – o replikę krzyża na Gogolowej Grapie – Litwince, obok wsi Czarna Góra.
W listopadzie 2001 replikę krzyża Giewontu postawiono w Sopocie, jako dar zakopiańskiego samorządu.