Akwedukt Rzymski pod Splitem w Chorwacji
Spacerując zabytkowymi uliczkami zabytkowej części Splitu, niewielu turystów ma świadomość że pod jego stopami, kilka-kilkanaście metrów pod ziemią, przebiega jeden z ważniejszych zabytków Chorwacji. Do jego wnętrza nie prowadzą żadne wejścia zapraszające turystów a sam podziemny akwedukt miało okazję zobaczyć zaledwie garstka ludzi. Ci szczęśliwcy to głównie geolodzy i archeolodzy oraz kilka osób z mediów. Wewnątrz panuje mikroklimat który pozwolił w wielu miejscach na wytworzenie naturalnych form naciekowych jak stalaktyty czy stalagmity. Część tunelu została wykuta w skale czy piaskowcu a część została poszerzona w miejscach naturalnych pustek w gruncie. W wielu miejscach ściany i sklepienia tuneli zostały wzmocnione dodatkową obudową, zabezpieczającą przed osuwiskiem i zawaleniem. Ciemniejszy kolor widoczny na zdjęciach to poziom wody sięgający w czasach korzystania z kanału wodnego.
Na przełomie III i IV wieku Rzymianie wybudowali akwedukty, którymi zaopatrywano Pałac Dioklecjana w wody z rzeki Jadro. Ten dziewięciokilometrowy wodociąg grawitacyjny uznawany jest za jeden z pierwszych wodociągów na terenie Chorwacji. Dzisiaj ciągle akwedukty wykorzystuje się do dostarczania wody mieszkańcom Splitu. Fragmenty akweduktów Dioklecjana można podziwiać w strefie wystawowej podziemnych pokoi hotelu Atrium albo poprzez wejście do kanału wodociągowego.
Części naziemne akweduktu doskonale widoczne są w kilku miejscach Splitu, biegnące nad ulicami wykorzystywane są także obecnie. Znaczna część akweduktów poprowadzona była pod ziemią z wielu powodów.
Jeden z najstarszych znanych akweduktów został zbudowany ok 700 lap pne. na polecenie asyryjskiego króla Sennacheryba. Doprowadzał on wodę do Niniwy z leżących 50 kilometrów od miasta gór.
Z rzymskich wodociągów najbardziej znane są:
najstarsze, prowadzące wodę do Rzymu:
Aqua Appia (312 rok p.n.e.)
czynny do dziś Aqua Marcia (144 – 140 p.n.e.)
Aqua Virgo (20 p.n.e.)
Aqua Claudia (52 rok n.e.).
oraz leżące poza Italią:
Francja
Pont du Gard koło Nîmes we Francji (zbudowany około 19 roku p.n.e.),
akwedukt do Fréjus (Forum Iulii) przez Roche Taillée,
Hiszpania
El Pont del Diable w Tarragonie w Hiszpanii z I wieku p.n.e.,
akwedukt w Segowii z I-II wiek n.e.,
akwedukt Los Milagros w Meridzie - I wiek p.n.e.,
Grecja
akwedukt w Nikopolis w Epirze z czasów Oktawiana Augusta,
akwedukt koło miejscowości Moria do Mityleny na Lesbos,
Izrael
akwedukt z góry Carmel do Caesarea Maritima budowany pomiędzy I wiekiem p.n.e. a II wiekiem n.e.
Przykłady akweduktów z czasów późniejszych:
Portugalia
Aguas Livres w Campolide w Lizbonie.
Pochodzenie i znaczenie nazwy Akwedukt
(łac. aquae ductus, ciąg wodny) – kanał wodociągowy, rurociąg podziemny lub nadziemny, doprowadzający wodę z odległych źródeł - na ogół do miast - przy wykorzystaniu siły ciążenia ziemskiego. Może być umieszczony na arkadach przeprowadzonych nad rzekami lub nierównościami terenu. Akweduktem nazywany jest również most kanału wodnego.
Jednym ze szczęśliwców wejścia do akweduktu pod Splitem od czasów odkrycia tych podziemi byłem ja. Razem ze mną był Dino, Monika oraz gospodarze strzegący wejścia niczym Liczyrzepa skarbów w Karkonoszach.
Istnieje możliwość wejścia do wnętrza akweduktu dla geologów i speleologów chcących wykonać badania naukowe. W tym celu konieczny jest kontakt z gospodarzem obiektu (pierwszy z lewej na zdjęciu): Tonći Rađa speleolog
Ok 25 km od Splitu znajduje się dostępna turystycznie, jedna z piękniejszych jaskiń w Chorwacji, Jaskinia Vranjača
Akwedukt Rzymski pod Splitem
Croatia Full of life #Chorwacja #Croatia #CroatiaFullOfLife #VisitSplit #DalmatiaHR
