Watykan, to najmniejsze państwo na świecie, enklawa na terenie Włoch, oficjalnie uznawana za państwo kościelne. Od 1377 roku z inicjatywy Grzegorza XI jest on oficjalną siedzibą papieży. Na to szczególne miasto-państwo składa się na otoczony murami zespół kościelno-pałacowy wraz ze słynną Bazyliką Św. Piotra oraz dodatkowo gmachy muzeów i galerii.
Watykan leży w samym centrum Rzymu, wydzielony spośród miasta a jego odrębność podkreślają otaczające mury. Całkowita powierzchnia to zaledwie 0,44km2. Nie ma tu naturalnie żadnych wód śródlądowych i trudno też mówić o ukształtowaniu powierzchni, choć samo państwo rozciąga się na wzgórzu. Jest to po prostu wydzielony kawałek miasta z własnymi, głównie sakralnymi budynkami i Placem Św. Piotra.
Stolicą jest Watykan sam dla siebie, ale posiada wszelkie cechy typowego państwa czyli zarówno rząd, jak i finanse czy media. Głową państwa jest papież a szefem rządu - sekretarz stanu, którym z reguły jest jeden z kardynałów. Pod nieobecność papieża rolę głowy państwa pełni zastępujący go prezydent. Panuje tutaj monarchia elekcyjna. Watykan posiada też własną gospodarkę finansową. Dochody uzyskiwane są głównie z pielgrzymek gdyż miejsce to rocznie odwiedza około 7 mln wiernych i turystów. Poza tym opłaty z muzeów, rękodzieła i specjalnych okolicznościowych znaczków stanowią spory udział w budżecie. Kwoty te są inwestowane przynosząc państwu kolejne korzyści. Obywatele Watykanu to głównie dostojnicy kościelni, księża, zakonnice i Gwardia Szwajcarska. Oprócz tego do pracy przychodzi około 3000 osób mieszkających poza murami Watykanu (pracownicy poczty, radia, gazety, sklepów, dworca kolejowego i służby medycznej).
Historia
Nazwa państwa pochodzi od wzgórza na prawym brzegu Tybru, w zachodniej części Rzymu, gdzie była etruska osada zwana „Vatica" albo „Vaticum". Nazwą Watykan (Pola Watykańskie) określano płaski obszar między Tybrem oraz wzgórzami Janiculum i Monte Mario. Nazwę „Państwo Watykańskie" wymyślił Benito Mussolini, strona kościelna proponowała nazwę „Roma vaticana" (Rzym watykański) podczas negocjacji traktatu laterańskiego w 1929 roku.
Historia Wzgórza Watykańskiego sięga IV wieku, kiedy cesarz rzymski Konstantyn Wielki przekazał biskupom Rzymu Pałac Laterański. Państwo Kościelne, władane przez papieży, powstało później. Jego początek zgodnie z legendą związany miał być z tzw. donacją Konstantyna, sfałszowanym dokumentem, który rzekomo darował papieżom Rzym wraz z okolicami.
Państwo to utrzymało się do 1870, kiedy to armia króla Włoch Wiktora Emanuela II włączyła je do nowo powstającego Królestwa Włoch. Papież nie pogodził się z podbojem Państwa Kościelnego i ogłosił się więźniem Watykanu. Dopiero w 1929 faszystowski rząd włoski Benito Mussoliniego i Stolica Apostolska podpisali tzw. traktaty laterańskie, kończące spór i gwarantujące istnienie państwa Watykańskiego w obrębie pałacu i ogrodów watykańskich.
PLAC ŚWIĘTEGO PIOTRA to najbardziej znane i rozpoznawane miejsce Watykanu o powierzchni kilometra kwadratowego, gdzie tłumy pielgrzymów tłoczą się na oczekiwanie Papieża. Został zaprojektowany w 1656 przez Berniniego jako prostopadły owal, który od strony zachodniej za pośrednictwem części w kształcie trapezu otwiera się na fasadę bazyliki, od strony wschodniej wychodzi na przebitą w latach 30. XX w. Via della Conciliazione.
Plac otoczony jest niezwykle harmonijną kolumnadą zaprojektowaną przez mistrza Berniniego. Olbrzymia, czterorzędowa kolumnada w porządku toskańskim, zwieńczona jest attyką, na której ustawiono posągi 140 świętych. Wśród nich, po lewej stronie, na wysokości fontanny, można znaleźć pomnik św. Jacka Odrowąża, dominikanina, jedynego świętego pochodzącego z Polski. Symbolika kolumnady ma związek z kontrreformacją i można się w niej dopatrywać wyciągniętych rąk Kościoła, pragnących ogarnąć wszystkich.
Centralne miejsce placu zajmuje jeden z trzynastu egipskich obelisków w Rzymie, zdobiący dawniej cyrk Nerona. Wraz z podstawą i krzyżem obelisk mierzy 39,81 m wysokości. Wedle tradycji był świadkiem męczeńskiej śmierci św. Piotra i innych chrześcijan. Obelisk pochodzi z XIII w. p.n.e., w latach 37-41 sprowadził go do Rzymu cesarz Kaligula. W 1586 papież Sykstus V polecił przenieść go na obecne miejsce.
Plac świętego Piotra od strony zachodniej otwiera się na fasadę Bazyliki Św. Piotra. Bazylika jest największym i najważniejszym kościołem rzymskokatolickim na świecie zwieńczonym przepiękną kopułą projektu Michała Anioła. Powstała w IV wieku w miejscu męczeństwa i śmierci świętego Piotra. Wielokrotnie przebudowywana przez licznych artystów i za poleceniem kolejnych papieży. Zachwyca z zewnątrz ale po wejściu do jej środka można ulec jeszcze większemu zachwytowi widząc między innymi Pietę znakomitego Michała Anioła, pochodząca z XIII wieku statuę świętego Piotra, baldachim nad głównym ołtarzem autorstwa Berniniego wykorzystywany podczas mszy odprawianych przez Papieża. Wedle tradycji bazylika stoi na miejscu ukrzyżowania i pochówku św. Piotra, uznawanego za pierwszego papieża – jego grób leży pod głównym ołtarzem. W bazylice i w jej podziemiach znajdują się także groby innych papieży, w tym Jana Pawła II.
MUZEA WATYKAŃSKIE: to nieopisany zbiór sztuki największych artystów światowych skupiony w ośmiu muzeach (między innymi Pinakoteka: kolekcja obrazów takich mistrzów jak Giotto, Leonardo da Vinci, Caravaggio i wielu innych; Muzeum Pio Clementino z eksponatami z okresu starożytności ze skarbami takimi jak Tors Belwederski czy grupa Laokoona; Muzeum Etruskie i Egipskie: eksponaty z wykopalisk pochodzących z Egiptu i południowej Etrurii). Kompleks muzeów obejmuje również liczne galerie, Stanze czyli sale ozdobione przepięknymi freskami między innymi Rafaella oraz z niczym nieporównywalną Kaplicę Sykstyńską.
Pinakoteka – muzeum powstałe podczas pontyfikatu Piusa VI. Gromadzi obrazy od wczesnego renesansu do XIX wieku. Można w niej zobaczyć dzieła takich mistrzów jak Giotto, Bellini, Leonardo da Vinci, Caravaggio, Domenichino, Guido Reni i wielu innych. W salach pinakoteki znajduje się także zbiór ikon bizantyjskich
Muzeum Pio-Clementino – zapoczątkowała kolekcja rzeźb antycznych zgromadzona przez Klemensa XIV i Piusa VI. Wśród greckich i rzymskich rzeźb najbardziej znane są: Apollo Belwederski, Grupa Laokoona i Tors Belwederski.
W Sali Sobieskiego eksponowany jest obraz Jana Matejki przedstawiający Jana III Sobieskiego po zwycięstwie pod Wiedniem.
W jednej z sal muzealnych...specjalny otwór na obiektyw aparatu
Choinka w muzeum
KAPLICA SYKSTYŃSKA: warto jest się tu wybrać rano, żeby uniknąć wielkich tłumów i wziąć ze sobą lornetkę, by dostrzec szczegóły zadziwiającego sklepienia udekorowane freskami wykonanymi przez Michała Anioła (w samym centrum sklepienia znajduje się słynny fresk przedstawiający palec boży stwarzający człowieka). Żeby przygotować się na wstrząs kolorów i kunsztu polecam wirtualną wycieczkę po kaplicy, która dostępna jest na stronie muzeów watykańskich.
Spacer 3D: http://www.vatican.va/various/cappelle/sistina_vr/
ZAMEK ŚWIĘTEGO ANIOŁA: zamek połączony jest z Watykanem korytarzem o bardzo grubych murach, które stanowiły miejsce schronienia dla papieży w ciężkich dla nich czasach. Na szczycie budynku znajduje się Archanioł Michał, który objawił się papieżowi Grzegorzowi I (przepowiedział mu koniec szalejącej w mieście epidemii dżumy). Do zamku prowadzi Most świętego Anioła, który ozdobiony jest 10 rzeźbami aniołów wykonanych przez Berniniego i jego uczniów. Warto jest wejść na taras zamku, by podziwiać przepiękną panoramę miasta i Bazyliki Św. Piotra. Zwłaszcza przed zachodem słońca.
OGRODY WATYKANU: to miejsce odpoczynku papieży, z którego podziwiać można kopułę Bazyliki. Przepiękna roślinność z różnych zakątków świata, liczne fontanny, pomniki, rzeźby, kościółki, kaplice, groty, dom letni i fragment leśny zajmujący około 2 hektary. Do ogrodów można wejść codziennie za wyjątkiem środy i świąt.Bilet umożliwiający zwiedzanie ogrodów oraz muzeów watykańskich (około 2 godziny) wynosi 31€ (ulgowy 24€).
Boże Narodzenie
Obchody jednych z najważniejszych świąt kościoła katolickiego – Bożego Narodzenia na Watykanie otwiera zawsze pasterka. Uroczystość celebrowana jest we wnętrzach bazyliki św. Piotra, a przewodniczy jej sam papież. Zgodnie z tradycją zapoczątkowaną przez papieża Jana Pawła II, w dzień Wigilii papież zapala świecę w oknie Pałacu Apostolskiego. W południe pierwszego dnia świąt z balkonu bazyliki watykańskiej papież wygłasza orędzie świąteczne i udziela błogosławieństwa miastu i światu.
W Watykanie święta Bożego Narodzenia dają o sobie znać już wcześnie. Mniej więcej miesiąc przed świętami w Watykanie rozpoczyna się budowanie szopki. Robotnicy wygradzają sobie teren koło obelisku, stawiają rusztowania i pieczołowicie osłaniają je przed wzrokiem ciekawskich.
Choinka i żłóbek, które stanęły w tym roku na placu św. Piotra to drzewo przywiezione z południowowłoskiego regionu Kalabria, a szopka pochodzi z Werony. Ponad 25-metrowa jodła przetransportowano do Watykanu już 4 grudnia, a światełka zabłysnęły na niej 19 grudnia. Tego samego dnia została też odsłonięta szopka, w której wykorzystano scenografię do opery "Napój miłosny" Gaetano Donizettiego, wystawionej w werońskiej Arenie.
Watykan, Państwo Watykańskie
Città del Vaticano, Stato della Città del Vaticano, łac. Status Civitatis Vaticanæ
