Jedna z trzech kopalń soli w Polsce dostępna do zwiedzania. Bochnia jest wyjątkowa pod wieloma względami, o czym warto pamiętać, planując zwiedzania podziemi. To najstarszy zakład pracy w Europie, działający nieustannie od XIII wieku. Bochnia otrzymała prawa miejskie 4 lata wcześniej niż Kraków, co także jest dosyć istotne a fakt ten umyka wielu z nas.
Kopalnia soli Bochnia (od XIII wieku do 1772 wchodzi w skład Żupy krakowskiej) najstarszy zakład przemysłowy w Europie.
Przerwa związana z epidemią wstrzymała ruch turystyczny, lecz nie zatrzymała prac górniczych. Warto przy okazji przypomnieć, że to także kopalnia a pod ziemią pracują tzw. biali górnicy. Mimo iż nie ma tutaj żadnego turysty, to jednak ruch panuje spory. Winda cały czas dostarcza materiały budowlane a pod ziemią praca wre.
Kopalnia soli w Bochni przygotowuje nową trasę turystyczną. Nowa trasa będzie się zaczynać w centrum Bochni w szybie Sutoris. Jak informuje dyrekcja kopalni, nowa trasa będzie poprowadzona na poziomie "Wernier" a zejście poprowadzone będzie schodami z szybu Sutoris przez Poziom Danielowiec. Kolejny to Poziom Sobieski do którego prowadzi zejście Kalwaria. Wejście na nową trasę szybem Sutoris, pozwoli zwiększyć ruch w samym centrum Bochni. Obecnie trwa rewitalizacja samego rynku i otoczenia. Dyrektor kopalni Maciej Kuszlik planuje uruchomienie nowej trasy już w 2021 roku. Niestety, nie znane są dalsze losy Osady Oraczy, atrakcji znajdującej się obok Szybu Campi w Bochni. Osada ta należy Uzdrowiska Kopalnia Soli Bochnia.
PROGRAM OPERACYJNY INFRASTRUKTURA I ŚRODOWISKO 2014-2020
PRIORYTET: VIII Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury
DZIAŁANIE: 8.1 Ochrona dziedzictwa kulturowego i rozwój zasobów kultury
Tytuł projektu
„Wprowadzenie unikatowej oferty kulturalno – edukacyjnej na udostępnionej trasie turystycznej w Kopalni Soli „Bochnia” – Obiekcie Światowego Dziedzictwa UNESCO. „
Zwiedzający będą mieli okazję pogłębić swoją wiedzę z zakresu tematów dotyczących chemii, biologii i historii, jednocześnie przeżywając niezapomnianą i niepowtarzalną przygodę, wędrując zaprojektowaną ścieżką zwiedzania, głębiej i głębiej pod ziemię. Założenie ma na celu stworzenie miejsca unikatowego, które odpowie na potrzeby zarówno młodych, jak i nieco starszych odkrywców, poprzez stworzenie różnych ścieżek zwiedzania odpowiadających na potrzeby różnych grup odbiorców. Zwiedzający będą mieli okazję zapoznać się ze znaczeniem wody w kopalni, sposobami odwadniania, budową sztolni, transportem i komunikacją wewnątrz kopalni, sztuką salinarną, religijnością górników, ich wierzeniami i tradycjami. Ponadto, będą mieli okazję zbadać sól w podziemnym laboratorium, dowiedzieć się więcej o najważniejszych postaciach historycznych związanych z miastem Bochnia i samą kopalnią oraz wczuć się w rolę dawnych górników pracujących w żupie, poznając ich sposoby wydobycia złoża, ale również ukazując niebezpieczeństwa, z jakimi wiązała się praca pod ziemią. Tłem narracyjnym dla wszystkich tematów są Legendy Solnego Grodu, które dają możliwość stworzenia dynamicznej i barwnej ścieżki zwiedzania, odwołującej się do emocji i wrażliwości zwiedzających. Dzięki temu przejście zaprojektowaną trasą stanie się przeżyciem, które na długo zapadnie w pamięci wszystkich odkrywców. Kopalnia Soli w Bochni będzie wzbogacona o trasę jakiej nie było nigdy wcześniej i w żadnym innym miejscu w takiej skali, co ogromnie podniesie atrakcyjność właśnie tej kopalni na tle innych podobnych placówek. Trasa rozpoczynać się będzie 70 metrowym zejściem schodami w szybie SUTORIS, w centrum Bochni. Prowadzić będzie poziomami Danielowiec, Sobieski, Wernier i August w najstarszej części kopalni. Na trasie zainstalowanych będzie 14 multimedialnych stanowisk prezentacyjnych. Zwieńczeniem zwiedzania będzie wizyta w Komorze Kołdras, gdzie zwiedzający będą mieli okazję usystematyzować zdobytą wiedzę oraz wrażenia, pogłębić tematy, które ich szczególnie zainteresowały jak również zrelaksować się po długiej trasie.
Krzysztof Hałas – nadsztygar na przeglądzie inwestycji.
Podziemia w Polsce dostępne do zwiedzania
wizualizacja - koncepcja
Każdy etap prac remontowych oraz budowy nowej trasy turystycznej, kontrolowany jest przez kierownictwo kopalni. Od lewej: Krzysztof Hałas –nadsztygar, zastępca kierownika Oddziału Robót Górniczych, Dorota Stawarz-Serwińska, Maciej Kuszlik – Prezes Zarządu Kopalni Soli Bochnia Sp. z o.o.
Szyb Sutoris w centrum Bochni
Technicy, elektrycy, mechanicy i inżynierowie, wykorzystują ten czas na przeprowadzenie remontu trasy turystycznej. Wymieniono podpory i obudowy, które pod wpływem pracy wyrobisk, cały czas pracują i pękają. Na ten cel zużyto ponad 150 metrów sześciennych drewna sosnowego. Skute zostały odpryski skalne i oczyszczone zostały powierzchnie ścian i komór, przez które prowadzi trasa zwiedzania. ...
Bardzo poważnych prac remontowych doczekała się także Wielka Komora Ważyn, czyli największa podziemna komora w Europie, wykuta przez człowieka. Na zakończenie tych prac remontowych, podobnie jak remont konstrukcji drewnianych na trasie podziemnego spływu łodziami, musimy jeszcze poczekać
Trochę historii...
Początki kopalni sięgają roku 1248, kiedy to odkryto pokłady soli kamiennej. Odkrycie to jest związane z legendą o św. Kindze. Okolice Bochni znacznie wcześniej, bo od ok. 3500 lat p.n.e. były znane z uzyskiwania soli przez odparowywanie wody z solanki (sól warzona). Studnie solankowe w rejonie, Babicy stały się zalążkiem dwóch szybów Gazaris i Sutoris, w których zaczęto wydobywać sól metodami górniczymi. Szyb Sutoris jest eksploatowany do dzisiaj. Bocheńska kopalnia staje się przedsiębiorstwem królewskim, przynoszącym olbrzymie dochody Rzeczypospolitej. W 1368 roku Kazimierz Wielki wydaje dokument zwany "Ordynacją górniczą". Dokument ten ustanawia zasady organizacyjne żup solnych i ustanawia prawa dotyczące sprzedaży soli. Polska eksportuje sól do Rusi i na Węgry. Za króla Kazimierza Wielkiego w kopalni pracuje od 120 do 150 osób. W XV i XVI wieku kopalnia w Bochni (Żupa bocheńska) w ramach Żupy krakowskiej, a więc wraz z kopalnią soli w Wieliczce, rozwija się - zatrudnia około 500 kopaczy (górników). Powstają nowe szyby: Regis, Bochneris, Campi. XVII wiek z przyczyn wojen i upadku gospodarczego powoduje przyhamowanie rozwoju przedsiębiorstwa. Po roku 1772 kopalnia dostaje się w ręce austriackie, przez okres rozbiorów aż do roku 1918 pozostaje pod kontrolą Austrii. Z powodu wyczerpujących się pokładów soli i w związku z tym nieopłacalności wydobycia następuje zaniechanie produkcji na skalę przemysłową.
Rok 1981 przynosi kopalni wpisanie zabytkowych wyrobisk do rejestru zabytków. Kopalnia przekształca się w obiekt turystyczny i leczniczy. Komora Ważyn, największe podziemne pomieszczenie w Europie, wykonane przez człowieka przyczynia się do pełnienia funkcji turystycznych, jak i leczniczych ze względu na specyficzny mikroklimat.
Jako ciekawostkę można podać fakt, że pośród urządzeń kopalni funkcjonuje sprawny i okazjonalnie uruchamiany mechanizm napędowy wind w szybach poruszany pracą silnika parowego. Jest to unikalny zachowany czynny zabytek techniki w skali Europy.
Zwiedzanie trasy turystycznej
Najcenniejsze zabytki bocheńskiej saliny, można zobaczyć spacerując podziemną trasą turystyczną. Po blisko ośmiu wiekach eksploatacji kopalnia jest najstarszym, nieprzerwanie działającym zakładem przemysłowym w Europie. Przypomina rozległe podziemne miasto pełne tajemniczych i niepowtarzalnych miejsc. Na trasie turystycznej można zobaczyć: zabytkowe kaplice, unikalne komory solne, oryginalne narzędzia i urządzenia górnicze.
Zwiedzając solne podziemia dzieci poznają warunki pracy górników solnych, które znacząco zmieniały się na przestrzeni wieków. Z działalnością kopalni związanych jest także wiele innych zawodów, niektóre z nich już zaniknęły wraz z postępem techniki, ale śladami jakie po nich zostały są eksponaty znajdujące się na trasie turystycznej. Wiele ciekawostek i anegdot przytoczy przewodnik, który zdradzi kilka tajemnic najstarszej w Polsce kopalni soli.
Spływ łodzią w solnych podziemiach
.jpg)
Na VI poziomie bocheńskiej kopalni w połowie 2008 roku udostępniono nowy odcinek trasy turystycznej, który został zalany roztworem solanki. Dzięki temu sposób powstała możliwość obejrzenia tego fragmentu kopalni w formie oryginalnego spływu łodzią. Jest to doskonałe uzupełnienie zwiedzania podziemnej trasy turystycznej. Spływ odbywa się w komorze, która znajduje się 230 metrów pod ziemią. Uczestnicy wraz z przewodnikiem przeprawiają się łodziami przemierzając 120 metrowy odcinek solnego jeziora. Rejs podziemną łodzią z pewnością pozostanie na długo w pamięci, każdego śmiałka.
podziemna kolejka
Dla lepszego poznania podziemi w Polsce polecamy najnowszą mapę
zdjęcia archiwalne
Wielka Komora Warzyn, obecnie po generalnym remoncie
masz pytanie ? napisz do autora:
Ten adres pocztowy jest chroniony przed spamowaniem. Aby go zobaczyć, konieczne jest włączenie w przeglądarce obsługi JavaScript.
Albin Marciniak
