Arkady Fiedler, podróżnik, przyrodnik, prozaik
Przyszedł na świat 28 listopada 1894 roku w Poznaniu jako syn Antoniego i Franciszki z rodu Krajewiczów. Rodzice stworzyli mu dom przepełniony aurą polskości i serdeczności. W wieku 2 lat dostał od ukochanej babki terrarium z białymi myszami, które obserwował z wielką fascynacją. Zamiłowanie do przyrody wzmocnił w nim ojciec, który jak pisał później Arkady: Uczył mnie kochać rzeczy takie, obok których inni ludzie przechodzili obojętnie. To zaowocowało niezwykłą miłością do zwierząt i roślin, która towarzyszyła mu przez całe życie. Młody Arkady zaczytywał się w książkach, a miejsca w nich opisane śledził w atlasie świata. Był zachwycony ilością kontynentów, bogactwem rzek i mórz, a także nieznanych krajów. Wtedy też zaczął pisać pierwsze opowiadania o fascynującym go Dzikim Zachodzie. Razem z ojcem snuł też wspólne marzenia o egzotycznych wyprawach na prerie i nad Amazonkę. W 1914 roku zdał maturę, a następnie rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Zawiedziony jednak poziomem nauczania wrócił do Poznania z zamiarem kontynuacji nauki na jakimś uniwersytecie niemieckim. Wszystkie plany przerwała wojna i nagła śmierć ojca. Arkady został wcielony do armii niemieckiej i wysłany na front. Bezsens wojny i jej okrucieństwo wywarły na nim wielkie wrażenie i na zawsze odcisnęły piętno na jego psychice. W czasie wojny zaocznie studiował polonistykę na Uniwersytecie Berlińskim. Wrócił do Poznania i wraz z kolegami postanowili stworzyć polskie oddziały zbrojne, które w latach 1918-1919 brały udział w powstaniu wielkopolskim. Nadszedł też czas jego debiutu literackiego na łamach dwutygodnika Zdrój. Wtedy czarne chmury zawisły nad życiem Arkadego. Najpierw stracił ukochaną przyjaciółkę Stefkę, a potem zachorował na grypę hiszpankę. Następnie wyjechał do Brześcia, gdzie rok później pojął za żonę Janinę Rittner. Z tego związku przyszła na świat córeczka Basia, która niestety wkrótce, w wyniku zapalenia opon mózgowych, zmarła, a małżeństwo rozpadło się. Aż do wybuchu II wojny aktywnie podróżował. W 1943 roku przebywając na terenie Wysp Brytyjskich, ożenił się z włoszką Marią Maccariello, z którą miał troje synów. Zmarł 7 marca 1985 roku w Puszczykowie.
Arkady Fiedler odwiedził niemal wszystkie kontynenty od Europy, przez Amerykę Północną, Azję, Amerykę Południową aż po Afrykę. Pieniądze na pierwsze podróże pozyskał dzięki odziedziczonej po ojcu drukarni, następne zaś były finansowane z honorariów wydawniczych. Każda z nich była ściśle przygotowana i przemyślana, a on sam nigdy nie podróżował samolotem, wolał pływać statkami. Do każdej wyprawy starannie dobierał sobie towarzyszy, którzy biegle znali języki obce i mieli dobry kontakt z ludźmi.
Na destynację swej debiutanckiej podróży za ocean wybrał Brazylię. Wyprawa ta zaowocowała dwiema książkami: Bichos, moi indiańscy przyjaciele oraz Wśród Indian Koroadów. Przywiezioną stamtąd kolekcję roślin i zwierząt oddał na rzecz Uniwersytetu Poznańskiego i Muzeum Przyrodniczego w Poznaniu. W 1933 roku ponownie skierował się ku Ameryce Południowej. Chcąc spełnić swoje dziecięce marzenie, wybrał Amazonkę. Felietony, które pisał w podróży i wysyłał do Polski, cieszyły się ogromnym zainteresowaniem czytelników. Finalnie korespondencje te zebrał i wydał pod tytułem Ryby śpiewają w Ukajali, co przyniosło mu tytuł mistrza literatury podróżniczo-przyrodniczej. Później Fiedler podróżował do Kanady, na Madagaskar i Tahiti. W tym okresie powstały książki: Kanada pachnąca żywicą i Jutro na Madagaskar. Jego dalsze plany przerwał wybuch wojny. Arkady wyjechał do Londynu. Zainspirowany radiowymi relacji o bohaterstwie polskich lotników podczas Bitwy o Anglię napisał Dywizjon 303. Po wojnie dużo podróżował, a na wyprawy często zabierał swoich synów, którym przekazywał miłość do przyrody.
Arkady Fiedler otrzymał wiele nagród i wyróżnień. Są wśród nich: nagroda literacka miasta Poznania i Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury, nagroda ministra kultury i sztuki II stopnia za literaturę podróżniczą oraz nagroda państwowa I stopnia za całokształt twórczości. W roku 1955 został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. Od 1996 roku z inicjatywy Janusza Dembskiego, polskiego historyka, funkcjonuje Nagroda Bursztynowego Motyla im. Arkadego Fiedlera przyznawana corocznie jednemu polskiemu autorowi za najlepszą książkę o tematyce krajoznawczej i podróżniczej.
W jednej z audycji Polskiego Radia datowanej na 26 grudnia 1974 roku tak opowiadał o swojej pasji: Wydaje mi się, że wielu ludzi myśli podobnie jak ja o człowieku
i o zwierzętach. Czego chyba najlepszym dowodem jest powodzenie moich książek i w Polsce, i za granicą. Do tych spraw podchodzę przede wszystkim uczuciowo. Ogarniam je przede wszystkim sercem. Kochając słońce, nie zamykam oczu na cienie, jakie powstają tam, gdzie słońce świeci. Chociaż wiem, że w życiu naszym znacznie więcej jest słońca niż cieni i o tym właśnie piszę w moich książkach podróżniczych i innych.
opracowanie: Izabela Nędza
