Tarnów na weekend
Wydaje Wam się że znacie Tarnów ? Macie rację, wydaje Wam się :-)
Zapraszamy do Tarnowa, polskiego miasta, zwanego „Perłą Renesansu”, a także Polskim biegunem ciepła. Większość turystów odwiedzających Małopolskę, ma w swoim programie żelazną trójcę, czyli Kraków, Wieliczkę i Zakopane. Małopolska ma jednak znacznie więcej do zaoferowania, nawet najbardziej wybrednemu turyście. Jednym z takich miejsc jest klimatyczny Tarnów.
Zwiedzanie zaczynamy na Rynku, który jest jednym z mniejszych ale najpiękniejszych placów miejskich w kraju – otoczony zabytkowymi budynkami, z perełkami w postaci renesansowych kamieniczek z podcieniami. Pośrodku stoi ratusz, z zachowanymi gotyckimi fragmentami pierwotnej architektury, zwieńczony wysoką attyką z charakterystycznymi 14 maszkaronami.
Trzydziestometrowa wieża ratusza. skrywa działający mechanizm najstarszego w Polsce ręcznie nakręcanego zegara ratuszowego. Ratusz jest po gruntownym remoncie a jego wnętrza skrywająprawdziwe skarby. Z wieży rozciąga się wspaniały widok na miasto a przy dobrej pogodzie także i na Tatry. Tuż obok ratusza (od strony południowo-wschodniej) stoi niepozorny słupek – w dawnych czasach w tym miejscu znajdował się pręgierz dla „niecnych bab”.
Z Rynku udajemy się w stronę bazyliki katedralnej. W tej najważniejszej świątyni miasta i diecezji tarnowskiej uwagę przykuwają, stojące tuż za ołtarzem, najwyższe w Europie, ponad 13-metrowe, monumentalne pomniki nagrobne rodu Tarnowskich (poświęcony hetmanowi wielkiemu koronnemu – Janowi Tarnowskiemu i jego synowi Krzysztofowi; pierwszy pomnik piętrowy na ziemiach polskich, a być może na świecie…) i Ostrogskich.
Pierwszy jest autorstwa włoskiego rzeźbiarza Jana Marii Padovano. Drugi to prawdopodobnie dzieło Jana Pfistera z Wrocławia lub Niderlandczyka Wilhelma van den Blocka. Natomiast w nawie południowej na uwagę zasługuje pomnik nagrobny Barbary z Tęczyńskich Tarnowskiej, pierwszej żony hetmana Tarnowskiego, również wykonany przez Padovano. Jest to arcydzieło renesansowej rzeźby nagrobnej w skali europejskiej. Znawcy sztuki uważają rzeźbę za najpiękniejsze przedstawienie kobiety doby renesansu. W bazylice również pomniki Berreciego. Przed katedrą – najstarszy (z 1981 r.) na świecie pomnik papieża Jana Pawła II autorstwa Bronisława Chromego.
Wychodząc z katedry głównym wejściem zobaczymy oparty o mur miejski (za panowania hetmana Tarnowskiego miasto zostało opasane 900 m ceglanym murem; do dziś zachowały się fragmenty obwarowań) najstarszy dom murowany – „Dom Mikołajowski”. Blisko 500 letni budynek kryje w swoim wnętrzu skarby najstarszego muzeum kościelnego w Polsce – Muzeum Diecezjalnego. Prezentuje ono bogatą kolekcję sztuki sakralnej począwszy od średniowiecza; malarstwo, rzeźbę, szaty liturgiczne, inkunabuły, dokumenty, jak również sztukę ludową, w tym kolekcje malarstwa ludowego na szkle. Warto wejść do środka i podziwiać prawdziwe skarby, a wśród nich: obraz „Opłakiwanie z Chomranic” (połowa XV w.) – arcydzieło średniowiecznego malarstwa krakowskiego; „Misericordia Domini” ze Zbylitowskiej Góry (ok. 1450 r.); „Pietę z Biecza” (ok. 1380-1400 r.), „Opłakiwanie z Czarnego Potoka” (ok. 1450 r.), czy tryptyk – oryginalny ołtarz pochodzący z wpisanego na listę UNESCO kościółka św. Leonarda z niedalekiej Lipnicy Murowanej.
Idąc w dół ulicą Najświętszej Marii Panny dochodzimy do jednego z trzech gotyckich drewnianych kościółków w Tarnowie, kościoła p.w. Matki Bożej Szkaplerznej, popularnie zwanego „kościółkiem na Burku”. Kościół ów prawdopodobnie stał w miejscu Katedry, a po rozpoczęciu budowy nowej murowanej świątyni został rozebrany i przeniesiony w obecne miejsce nad potokiem Wątok (w latach 1852-1854 przesunięty o kilka metrów od potoku). We wnętrzu świątyni – sanktuarium znajduje się, pochodzący z XVI w. łaskami słynący obraz Matki Bożej Szkaplerznej, malowany na desce. Wierni otaczają Go czcią od niepamiętnych czasów. Kościółek pełnił również funkcję kościoła cmentarnego dla leżącej po drugiej stronie ruchliwej ul. Narutowicza najstarszej (ok. 1787 r.) i jednej z najpiękniejszych w Małopolsce nekropolii – „Starego Cmentarza”.
Zarówno ta budowla, jak i znajdujący się po drugiej stronie cmentarza kościółek p.w. św. Trójcy „na Terlikówce” z 1527 r.
oraz stojący na Górze św. Marcina (2 km dalej na południe) kościół p.w. św. Marcina z XV w. leżą na Małopolskim Szlaku Architektury Drewnianej.
Wracamy do pl. Sobieskiego aby skręcić w lewo i… poczuć się jak w Wiedniu. Idziemy główną arterią miasta – odremontowaną ul. Krakowską, dawnym traktem cesarskim. Najważniejsza ulica Tarnowa to perła secesji. Monumentalne kilkupiętrowe kamienice przybliżają klimat CK Tarnowa. W kamienicy pod nr 9, w dzisiejszym hotelu Bristol, w latach 20. XX w. przez kilka miesięcy swoją siedzibę miał rząd ukraiński na uchodźstwie. Po przeciwnej stronie ulicy, pomiędzy kamienicami, ostał się podmiejski dwór z dachem krytym gontem. W tym dawnym zajeździe mieści się najsłynniejsze polskie Muzeum Etnograficzne, znane z pierwszej w Europie stałej wystawy poświęconej historii i kulturze Romów. Na dziedzińcu muzeum można wziąć udział w cygańskim ognisku, podziwiać tańce Cyganek ubranych w barwne stroje (na życzenie), jak również zobaczyć prawdziwe cygańskie wozy. Każdego roku w lipcu wyrusza stąd „Tabor Pamięci”, który ściąga do Tarnowa nie tylko Romów, ale i turystów z całego świata. Podczas kilkudniowej wędrówki po Ziemi Tarnowskiej zaznać można koczowniczego życia Cyganów.
Idziemy dalej ulicą Wałową na wschód. Dochodzimy do ul. Basztowej (po prawej stronie), która tak naprawdę ulicą jest tylko z nazwy z powodu schodów. Przy niej, po prawej stronie, znajduje się odrestaurowana Basteja – półbaszta, jeden z ocalałych fragmentów murów obronnych.
Przez mury miejskie wchodzimy na ul. Żydowską, obok Domu Florenckiego. Przy tejże ulicy znajduje się Bima – jedyna pozostałość po Starej Synagodze. Otoczenie Bimy, pobliski pl. Rybny oraz mury miejskie zostały w 2011 r. gruntownie wyremontowane i stanowią kolejną wizytówkę Tarnowa. Od lat pod Bimą organizowane są koncerty w ramach obchodów Dni Pamięci Żydów Galicyjskich.
Park miejski w Tarnowie zwany Parkiem Strzeleckim założono w 1866 r. W północnej części parku na środku stawu, na 6 wysmukłych jońskich kolumnach wznosi się sarkofag z 1929 r. kryjący prochy generała Józefa Bema, bohatera Polski i Węgier.
Warto takze skusić się na spacer na Górę św. Marcina (2 km od Rynku; najbardziej na północ wysunięta część Karpat) – zwiedzanie kościółka św. Marcina i ruin Zamku Tarnowskich, punkt widokowy – panorama miasta,
Kawiarenka w tramwaju na Pl. Sobieskiego
kawiarence-tramwaju na placu Sobieskie
