Osada Młyńska Roztoka-Brzeziny
na Pogórzu Rożnowskim, w dolinie rzeki Dunajec
Na Miodnym Szlaku
Wypoczywając nad Jeziorem Czchowskim czy Rożnowskim, warto zaplanować zwiedzanie choćby najbliższej okolicy, bo ciekawych miejsc i obiektów jest znacznie więcej. Jednym z takich miejsc jest Osada Młyńska w Roztoce-Brzezinach. Miejsce stworzone z pasji do tradycji.
Osada Młyńska to urokliwe miejsce o bogatej historii, położone w Roztoce-Brzezinach na malowniczym Pogórzu Rożnowskim, w dolinie rzeki Dunajec. Jej korzenie sięgają aż 1409 roku, gdy nazwa wsi Rostok (późniejsza Roztoka) pojawiła się w źródłach pisanych. Przez wieki przeszła przez różnych właścicieli, a w 2010 roku połączyła się administracyjnie z miejscowością Brzeziny, tworząc wspólną nazwę. Drewniana zagroda młyńska którą obecnie można zwiedzać, została wybudowana przez Józefa Winiarskiego pod koniec lat 20 XX wieku. Obecny skansen znajduje się w dolinie strumienia Kąty (Roztoczanka ), a takie dawało doskonałe warunki do budowy zagrody i młyna wodnego. Funkcjonował on do lat 60 XX wieku, kiedy to w wyniku elektryfikacji nastąpiła jego przebudowa, z wodnego stał się młynem elektrycznym gospodarczym.
W Osadzie Młyńskiej prowadzone są warsztaty edukacyjne i kulinarne z zakresu dziedzictwa kulturowego wsi oraz o tematyce ochrony przyrody, w szczególności ochrony nietoperzy. Organizowane są także edukacyjne pokazy pracy młynów w tym pokazy przemiału zboża na mąkę. W Osadzie Młyńskiej funkcjonuje również Muzeum Młynarstwa, Techniki i Rzemiosła Wiejskiego im. Józefa Winiarskiego. W skład muzeum wchodzą dwa młyny, tartak, budynek dawnej stodoły i stajni oraz tartak. Wyposażenie młynów stanowią zabytkowe maszyny młynarskie z XIX wieku.
Najcenniejszym zabytkiem osady jest historyczna osada młyńska, która od swego powstania związana była z rodziną Winiarskich. To właśnie Józef Winiarski, pod koniec lat 20. XX wieku, wybudował drewnianą zagrodę młyńską, składającą się z domu, stajni, stodoły, młyna i tartaku. Osada ta znajdowała się w malowniczej dolinie potoku Kąty (zwanego obecnie Roztoczanką), co zapewniało doskonałe warunki do prowadzenia młyna wodnego. Funkcjonował on do lat 60. XX wieku, kiedy to został przekształcony na młyn gospodarczy z napędem elektrycznym.
Obecnie osada młyńska jest odrestaurowywana przez obecnego właściciela, który z wielką starannością przywraca dawną świetność zabudowaniom, mechanizmom i sprzętom. W centrum osady znajduje się drewniany, trzykondygnacyjny młyn wyposażony w unikatowy mlewnik, będący świadkiem historii i tradycji młynarstwa. Osada ta zyskała nowe życie jako Muzeum Młynarstwa, Techniki i Rzemiosła Wiejskiego im. Józefa Winiarskiego, gdzie każdy turysta może poznać lokalną historię oraz aktywnie odkrywać tajniki młynarstwa.
Osada Młyńska to unikatowa i nieliczna w swoim rodzaju tradycyjna zagroda na Pogórzu Rożnowskim, zachowująca autentyczny układ i wyposażenie. Jej niewątpliwym atutem jest także malownicze położenie i naturalny ogród, który tworzy sielską atmosferę w otoczeniu przepływającego potoku Roztoczanki.
Zagroda Ekoturystyczna Michał Winiarski
Osada Młyńska Roztoka-Brzeziny 105
gmina Gródek nad Dunajcem, tel. 18 440 35 90,
tel. 788 175 741, michal-winiarski@wp.pl
Najpiękniejsze Parki Etnograficzne w Polsce
Zagroda Ekoturystyczna w wersji jesiennej - rok 2016
opracowanie & foto Albin Marciniak
