02.12.2013 godz. 19:00
Klub Podróżników "Śródziemie"
Kraków Piwnica pod Baranami
"Czar starych gór (Norwegia)"
Jacek Plonczynski
Klub Podróżników "Śródziemie"
Kraków Piwnica pod Baranami
"Czar starych gór (Norwegia)"
Jacek Plonczynski
"Czar starych gór"
Norwegia
Norwegia
Kiedy mówimy Góry – myślimy: Tatry, Alpy, Himalaje; oby były wysokie, oby były
strome, skaliste i przepaściste, i najlepiej lodowcowe. Nawet u nas, w kraju nizinnym
jakim jest Polska, utarło się określać te, z Krakowa nam najbliższe, czyli Beskidy,
pogardliwym mianem „kapuścianych gór”, w odróżnieniu od tych „prawdziwych”, czyli
Tatr.
A przecież „góry” z definicji, to:
- rozległe obszary wznoszące się ponad otaczającym terenem powierzchni Ziemi,
charakteryzujące się rzeźbą o znacznych różnicach wysokości względnych (minimum 300
m) i wysokości bezwzględnych; przyjmuje się, że tereny górskie wznoszą się co najmniej
500 m n.p.m.
Góry powstają wskutek ruchów górotwórczych (orogenicznych) lub procesów
wulkanicznych. Najbardziej rozpowszechnione na kuli ziemskiej są góry fałdowe,
tworzące łańcuchy górskie.
Obecnie na powierzchni Ziemi obserwować można góry stanowiące wynik
trzech ostatnich cykli górotwórczych (trzech orogenez) – cyklu kaledońskiego
(orogeneza kaledońska, najstarsza, od kambru po sylur), cyklu hercyńskiego, inaczej
waryscyjskiego (orogeneza hercyńska, od dewonu po koniec paleozoiku) oraz cyklu
alpejskiego (orogeneza alpejska, najmłodsza, od końca mezozoiku, poprzez trzeciorzęd
aż do dziś). Pod powierzchnią Ziemi występują także góry starszych cykli orogenicznych.
Uproszczona klasyfikacja dzieli góry na stare i młode. Góry stare są silnie
zdenudowane, o licznych i rozległych powierzchniach zrównań, powstawały przed
trzeciorzędem. Należą do nich:
- Kaledonidy, czyli najstarsze orogeny na powierzchni Ziemi, powstałe podczas cyklu
kaledońskiego (kambr – ordowik – sylur - dewon dolny), reprezentowane w Europie
przez nieliczne pasma górskie. Należą do nich góry Wysp Brytyjskich oraz zasadnicza
część Gór Skandynawskich, w tym największy i najwyższy łańcuch górski kaledonidów
w Europie, czyli góry Jotunheimen, ze szczytem Galdhopiggen (2469), najwyższym w
Skandynawii;
- Hercynidy (inaczej Waryscydy), czyli góry powstałe podczas cyklu hercyńskiego
(karbon dolny – perm górny). Należą do nich w Europie dość liczne pasma górskie
występujące w zachodniej części Półwyspu Iberyjskiego (Góry Kantabryjskie, Kordyliera
Centralna, Sierra Morena), Masyw Centralny we Francji, góry Korsyki (Monte Cinto,
2710) i Sardynii (Punta La Marmora, 1834), a także Ardeny i Reńskie Góry Łupkowe,
Wogezy, Schwarzwald, Góry Harzu, Masyw Czeski oraz bliższe nam Sudety i Góry
Świętokrzyskie.
O młodych górach, cyklu alpejskiego, najbardziej rozpowszechnionych i najbardziej
znanych na Ziemi, nie będzie mowy w tej prelekcji.
Tym razem zabiorę Państwa na wędrówkę po starych górach Skandynawii, które
są mało znane w naszym kraju, a posiadają niezwykły urok. Powstały już bardzo dawno,
więc czas potraktował je okrutnie, niszczył i spłaszczał przez miliony lat, ale dzięki
plejstoceńskim zlodowaceniom, więc całkiem niedawno, uzyskały one nowe, odmłodzone
oblicze, niezwykle atrakcyjne i pociągające dla turystów górskich i alpinistów. Można
powiedzieć, że są górami po morfologicznym liftingu. Udamy się na wycieczkę po
starych górach południowej Norwegii, odkryjemy ich czar! Odwiedzimy masywy: Blefjell
(Bletoppen, 1342), Gausta (Gaustatoppen, 1881), Hardangervidda, Jostedalsbreen,
Jotunheimen (Galdhopiggen, 2469) i Rondane (Storronden, 2138).
Serdecznie zapraszam!
Jacek Płonczyński
Do wygrania super zestawy nagród.
Po raz kolejny zapraszamy do zabawy. Ten konkurs już znacie bo był organizowany wielokrotnie. Do tej pory wygraliście m.in:
2 x semestralny kurs językowy od Empik School, Rower górski z butami i koszulką od Bikershop, sprzęt górski od Alpamayo.
Konkurs skierowany jest do wszystkich.
Przed każdym slajdowiskiem będziemy wydawać kuponiki.
Wydawanie kuponów będzie prowadzone w dniach
18, 25 listopada , 2, 9 i 16 grudnia czyli w trakcie naszych poniedziałkowych slajdowisk
Losowanie zwycięzcy nastąpi 16 grudnia.
Nagrody:
http://klubpodroznikow.com/forum/21-quizy-i-konkursy/9593-witeczny-worek-nagrod#9593
Po raz kolejny zapraszamy do zabawy. Ten konkurs już znacie bo był organizowany wielokrotnie. Do tej pory wygraliście m.in:
2 x semestralny kurs językowy od Empik School, Rower górski z butami i koszulką od Bikershop, sprzęt górski od Alpamayo.
Konkurs skierowany jest do wszystkich.
Przed każdym slajdowiskiem będziemy wydawać kuponiki.
Wydawanie kuponów będzie prowadzone w dniach
18, 25 listopada , 2, 9 i 16 grudnia czyli w trakcie naszych poniedziałkowych slajdowisk
Losowanie zwycięzcy nastąpi 16 grudnia.
Nagrody:
http://klubpodroznikow.com/forum/21-quizy-i-konkursy/9593-witeczny-worek-nagrod#9593
W masywie Svartisen
Valldalen w Hardangervidda
Jezioro Bygdin (Jotunheimen)
Nigardsdalen (masyw Jostedalsbreen)
Czoło lodowca Nigardsbreen (masyw Jostedalsbreen)
W masywie Fannaraki (Jotunheimen)
Pod Fannarakhytta (Jotunheimen)
W górach Rondane.
