Helena Modrzejewska i jej „Arden”

Kiedy oprowadzam wycieczki po Los Angeles z reguły spotykam się z prośbami turystów żeby pokazać im przede wszystkim Hollywood, Beverly Hills, Malibu, Santa Monica, czyli standardowe miejsca opisywane w wielu przewodnikach. Ale ja, na moim blogu chciałabym was także zachęcić do odwiedzenia innych, bardzo ciekawych miejsc które, może troszeczkę oddalone od turystycznego centrum Los Angeles, są jednak bardzo interesujące i naprawdę warte obejrzenia. Niektóre zawierają nawet polskie akcenty i o jednym z nich chciałam wam dzisiaj opowiedzieć.
Mejsce to jest naprawdę bardzo ciekawe i warte odwiedzenia. Dlatego też, gdy w zeszłym roku była u nas z wizytą kuzynka z Warszawy, najpierw kilka dni spedziłyśmy na zwiedzaniu Los Angeles. Jednak po obejrzeniu podstawowych atrakcji w Los Angeles i okolicy postanowiłyśmy odwiedzic również sąsiednie hrabstwo, a mianowicie Orange. Są tutaj piękne, spokojne miasteczka o bardzo ładnej architekturze i ślicznych plażach, takie jak Huntington Beach, Laguna Beach czy Newport Beach, a i dalej od oceanu też można natrafić na ciekawostki. Jedną z nich jest muzeum/dom naszej rodaczki i wielkiej aktorki, Heleny Modrzejewskiej – Modjeskiej jak mówią i piszą w przewodnikach.
Amerykanie mają trudności z wymawianiem polskich nazwisk, dlatego po przeprowadzce do Kalifornii Helena Modrzejewska postanowila skrócić swoje nazwisko tak, aby łatwiej je było wymawiać. Stad powstało nazwisko używane przez Amerykanow do dnia dzisiejszego, tak jak pisałam powyżej a mianowicie Modjeska.
Kim właściwie była Helena Modrzejewska?
Urodzona w Polsce jako Jadwiga Helena Misel, (ur. 12 października 1840 w Krakowie, zm. 8 kwietnia 1909 w Newport Beach w Kalifornii) wyemigrowała do Stanów Zjednoczonych ze swoim mężem hrabią Karolem Bożentą Chłapowskim w 1876 roku wraz z grupą osadników, by utworzyć kolonię rolniczą w Anaheim koło Los Angeles w Kalifornii. Ich kolonia przestała istnieć w krótkim czasie, jednak Helena szybko nauczyła się angielskiego i zaczęła występować na scenie amerykańskiej. Szybko stała się się sławna i jako aktorka grająca w sztukach Szekspira występowała w teatrach w całych Stanach Zjednoczonych, a jej mąż podróżował u jej boku przez następne dwie dekady. Historia Heleny Modrzejewskiej jest fascynująca. Nie jest ona może postacią bardzo znaną obecnie, ale w swoich czasach była tak popularna w Stanach Zjednoczonych, jak nasze najbardziej znane współczesne gwiazdy rocka. Przez znawcow tematu uważana jest za pierwszą celebrytkę, zarówno pod względem sławy jak i zachowania.
Kalifornijski dom Heleny Modrzejewskiej pod adresem 29042 Modjeska Canyon Road, znajduje się w wiecznie zielonym dębowym gaju nad brzegiem Santiago Creek w Modjeska Canyon u podnóża gór Santa Ana w Kalifornii, około 11 mil na wschód od jeziora Forest.
Został nazwany „Arden”, ponieważ przypomina Forest of Arden – las w sztuce Szekspira „As You Like It”. Helena zapragnęła znaleźć spokojne, oddalone od zgiełku miejsce na czas, gdy nie występowała na scenie. Aby zaprojektować duży wiktoriański dom wiejski, zatrudniła jednego z czołowych amerykańskich architektów, Stanforda White'a. Wraz z mężem zaprojektowała też ogrody z drzewami oliwnymi, palmami, cisami angielskimi, białym bzem i koroną cierniową. To był ich wakacyjny dom od 1888 do 1906 roku, który Helena traktowała jak azyl w przerwach między występami. Tereny są piękne i napewno z zaciekawieniem posłuchacie historii o przygodach tej pary próbującej zagospodarować się w Anaheim, a następnie uprawiać oliwki w lesie. Ale co ważniejsze, o kobiecie, która stała się bardzo znaną na całym świecie aktorką, popularną i cenioną do tego stopnia, że aby szybko przenosić się z miejsca na miejsce była zmuszona kupić własny pociąg do przemieszczania się po USA, ponieważ występowała co noc w innych miastach Stanów Zjednoczonych! Po sprzedaży domu w Arden, Modrzejewska mieszkała w domku na Bay Island w Newport Beach gdzie zmarła 8 kwietnia 1909 roku. Jej pogrzeb odbył się w Los Angeles, ale potem jej szczątki przeniesiono na cmentarz Rakowicki w Krakowie, a uroczystości pogrzebowe przerodziły się w manifestację patriotyczną. W Gazecie Lwowskiej z dnia 3 czerwca 1909 roku odnotowano: „Komitet sprowadzenia zwłok Modrzejewskiej do Krakowa po przeprowadzeniu korespondencji z mężem śp. zmarłej Karolem Chłapowickim (Chłapowskim) i jej rodziną, oznaczył termin pogrzebu na dzień 17. lipca b. r. W dniu tym zwłoki artystki przewiezione będą z krakowskiego dworca kolejowego na cmentarz krakowski do grobowca rodzinnego. 17 lipca 1909 roku, Gazeta Lwowska poinformowała, że o godz. 9 odbędzie się nabożeństwo w kościele św. Krzyża, gdzie złożono trumnę. Podczas nabożeństwa chóry opery lwowskiej odśpiewają mszę żałobną Schopfa. Pogrzeb rozpocznie się o 4. po południu. Kondukt wyruszy z kościoła św. Krzyża i zatrzyma się przed gmachem teatru miejskiego obok pomnika Fredry. Chóry opery lwowskiej odśpiewają "Ave Maria" Troszla, a orkiestra opery odegra marsza żałobnego Chopina. Tu przemówi imieniem sceny krakowskiej dyr. Solski. Na czterokonnym karawanie wieziono zwłoki na cmentarz, za karawanem jechał wielki rydwan z wieńcami, kondukt żałobny prowadził ks. Mikulski proboszcz kościoła św. Krzyża. W uroczystości wziął udział Prezydent miasta Leo, wiceprezydent Szarski, artyści, dziennikarze. Na cmentarzu nad grobem przemówi imieniem autorów dramatycznych Lucjan Rydel.”
Pogrzeb odbył się z wielką pompą. Złożono mnóstwo wieńców, kilka srebrnych. Jeden z nich pochodził od marszałka Polski, Józefa Piłsudzkiego, z napisem "Pamięci wielkiej artystki". W nabożeństwie wzięła udział rodzina zmarłej, Ignacy Paderewski z żoną, wiele delegacji i tłumy publiczności. Mowę pogrzebową wygłosił Henryk Sienkiewicz. Grób Modrzejewskiej położony jest przy głównej alei, w kwaterze 54.
Ale wracajmy do Kalifornii i do domu Heleny Modrzejewskiej
Po sprzedaży nieruchomości historia jej życia zainspirowała deweloperów, którzy wprowadzili modę na domy wakacyjne. Od 1908 do 1923 roku Gustave A. Schweiger który kupił posiadłość, zarządzał domem jako ośrodkiem wypoczynkowym, B & B. W 1923 roku rodzina Walker z Long Beach kupiła pierwszorzędne działki w kanionie, których teren obejmował dom Heleny Modrzejewskiej i otaczający go obszar zalesiony. Przez następne sześćdziesiąt trzy lata Walkerowie, jako właściciele-strażnicy nieruchomości, spędzali wakacje w Arden.
Ich długotrwała opieka i wrażliwość na zabytkowe budynki i tereny zaowocowały ostatecznym zachowaniem terenu. W 1986 r. Rodzina sprzedała nieruchomość hrabstwu Orange w celu utworzenia zabytkowego parku. Oprócz rodzimej roślinności w kanionie, wciąż pozostaje kilka oryginalnych nasadzeń z epoki Modrzejewskiej, takich jak palmy, cisy angielskie, biały bez i korona cierniowa. W latach trzydziestych XX wieku rodzina Walkerów posadziła także gaj sekwoi.
Dom Modrzejewskiej jest to jedyny narodowy zabytek w hrabstwie Orange, oprócz miejsca narodzin prezydenta Nixona. Wycieczka do wnętrza domu/muzeum jest bezpłatna. Wydział parków hrabstwa Orange doskonale radzi sobie z zarządzaniem tym zabytkowym obiektem. Nadzorują renowację domu i ogrodów. Niesamowite jest to, że w domu nic nie jest oryginalne, wszystko co znajduje się w domu zebrano ze zdjęć, aby pokazać, jak to wyglądało dawniej. To historyczne miejsce znajduje się w kanionie na wzgórzach bukolicznych w sąsiedztwie rozległych podmiejskich zabudowań i zapewnia przyjemny odpoczynek. Wycieczka przeniesie was z powrotem pod koniec XIX wieku i na począteku XX wieku, kiedy Orange County było głównie terenem wiejskim i rolniczym, można się tutaj poczuć, jak w innym świecie; w innym czasie.
Jednak, ponieważ w zeszłym roku byliśmy tam z Joasią i jej rodziną w niedzielę, nie mogliśmy wejść do środka muzeum, gdyż wycieczki odbywają się w środy i soboty. Dlatego gdy w czerwcu tego roku przyjechała moja siostra, pojechałyśmy tam ponownie i udało się nam obejżeć to piękne miejsce dokładnie. Dla każdego kto chciałby się wybrać zobaczyć tą piękną i jakże polską perełkę na amerykańskiej ziemi służę radą i pomocą językową w oprowadzaniu. Wcieczki po zabytkowym domu i ogrodach są obecnie oferowane o 10 w środy i soboty, po uprzedniej rezerwacji z wyprzedzeniem a przewodnicy czasem ubrani w kostiumy z epoki. Ta piesza wycieczka zabierze nas przez lata, w których Madame Modjeska mieszkała w swoim kanionie, a także wzdłuż skalistych ścieżek tego, co tak czule nazywała Lasem Ardenów. Wycieczki trwają około półtorej godziny. Latem może tam być bardzo ciepło. W pobliżu znajdują się też naturalne muzeum przyrody i rezerwat ptaków, do którego wrócimy podczas naszej następnej wizyty.