Znalezisko archeologiczne w Browarze Kościerskim

Podczas prac rewitalizacyjnych prowadzonych na terenie Browaru Kościerskiego (woj. pomorskie) archeolodzy dokonali wyjątkowych odkryć, które ujawniły nieznane dotąd fakty historyczne, dotyczące dawnej Kościerzyny.

Spółka Stary Browar Kościerzyna, która jest pomysłodawcą rewitalizacji Browaru Kościerskiego i głównym inwestorem planowanego centrum handlowo-gastronomicznego, poinformowała, że podczas badań archeologicznych znaleziono ok. 15 000 zabytkowych przedmiotów (głównie fragmentów naczyń i kafli piecowych), kamienne fundamenty kilkunastu budynków mieszkalnych i gospodarczych oraz dawną fosę miejską. – Badania archeologiczne, przeprowadzone na terenie Browaru Kościerskiego, były jak dotąd największymi wykonanymi w Kościerzynie. Przebadano ok. 1800 m² powierzchni, ręcznie wykopując 4000 m³ ziemi. Po raz pierwszy archeolodzy mogli przebadać tak duży obszar, znajdujący się na terenie Starego Miasta. Pozwoliło to na pełne odsłonięcie zabudowy mieszkalnej oraz przemysłowej, której relikty zachowały się pod ziemią – komentuje Mateusz Janczyński, archeolog prowadzący prace wykopaliskowe.

Ważnym znaleziskiem były fundamenty budynków wybudowanych w większości w okresie od XVIII do XX wieku. Niektóre zabudowania posiadały piwnice, w których znaleziono wiele ciekawych przedmiotów codziennego użytku. - Na podwórzach domostw odkryto kilka studni, kanały odprowadzające nieczystości oraz wkopane w ziemię zagrody dla zwierząt. W jednej z takich zagród, pod warstwą gruzu, znaleziono skrzynię z paszą i sianem, które - pomimo ponad stu lat przebywania pod ziemią – zachowały się w niezwykle dobrym stanie – przyznaje Mateusz Janczyński.

Wyjątkowym odkryciem, które wzbogaciło wiedzę o mieście, jest kamienny fundament, zbudowany z dużych, częściowo ociosanych kamieni. Konstrukcja datowana na XV-XVI wiek mogła być pozostałością obronnej baszty. – Takie odkrycie zmieniłoby wyobrażenie o dawnej Kościerzynie. Wcześniej uważano, że miasto to nie posiadało umocnień obronnych i przypominało zwykłą wieś. Obecnie można przypuszczać, że było otoczone fosą oraz wałem z palisadą, w którego linii zbudowano niewielkie murowane baszty – mówi Mateusz Janczyński. Ze względu na wagę tego znaleziska, spółka Stary Browar Kościerzyna postanowiła zabezpieczyć fundament i wyeksponować go przy jednej ze ścian nowego centrum handlowego.

Dużym zaskoczeniem dla badaczy było odkrycie na terenie Browaru dawnej fosy miejskiej, która - jak wcześniej sądzono – miała przebiegać pod dzisiejszą ulicą Miodową, czyli ok. 20-30 m dalej od rynku. Znaleziono w niej niezwykle cenne zabytki. Prawdopodobnie w XVI wieku, gdyż z tego czasu pochodzi większość znalezisk, fosa przestała pełnić funkcję obronną i stała się śmietniskiem. Z całego miasta wywożono do niej odpadki, a także potłuczone naczynia i kafle piecowe. Wiele naczyń udało się poskładać z drobnych fragmentów. – Kościerzyna od wieków była centrum wytwórczości garncarskiej. Tutejsi garncarze produkowali swe wyroby na lokalny rynek, stąd widoczna jest ich odmienność. Można stwierdzić, że garnki, misy i dzbany, odkryte podczas badań archeologicznych, są najstarszymi przykładami ceramiki kaszubskiej. Jak się okazuje, jest ona całkowicie inna od tej znanej np. z Chmielna czy produkowanej współcześnie – komentuje Mateusz Janczyński.

Nie mniej ważne były badania architektury przemysłowej dawnego Browaru Kościerskiego. Odkryto fundamenty magazynów z XIX wieku oraz studnię, z której czerpano wodę do warzenia piwa. Ceglana studnia miała niespotykane rozmiary (średnicę ok. 3 m) i zapewne była bardzo głęboka, gdyż archeologom nie udało się dokopać do jej dna. Studnia zostanie zachowana i wyeksponowana w budynku nowego „Starego Browaru”.

Po zakończonych badaniach i opracowaniu ich wyników większość zabytków zostanie przekazana do Muzeum Ziemi Kościerskiej, gdzie powstanie nowa wystawa ukazująca najstarsze dzieje miasta. Część eksponatów zostanie wystawiona w centrum handlowym i browarze. Z pewnością będzie to doskonałe miejsce dla dawnych butelek, porcelanowych kapsli i glinianych kufli, z których spożywano legendarne, doskonałe piwo kościerskie. - Dokonane odkrycia archeologiczne są kolejnym dowodem, że Browar Kościerski to miejsce o dużej wartości historycznej. Dokładamy wszelkich starań, aby wszystkie zabytki znalezione podczas prac rewitalizacyjnych zostały dobrze zabezpieczone. Są to przecież największe skarby Kościerzyny, które pozwalają odsłonić tajemnice i ciekawostki związane z życiem dawnych mieszkańców. Aby podkreślić historyczny charakter tego miejsca, postanowiliśmy stworzyć na terenie centrum Muzeum Browarnictwa, w którym eksponowana będzie część przedmiotów znalezionych przez archeologów – mówi Jarosław Ogórkiewicz, prezes spółki Stary Browar Kościerzyna i pomysłodawca rewitalizacji obiektu.