Kaplica czaszek w Brnie - Śmiertelnica
Kostnice u sv. Jakuba
Kolejne miejsce mrocznych podziemi Brna. Po katakumbach w Paryżu, drugie co do wielkości takie miejsce w Europie.
Kościół św. Jakuba na dzisiejszym Rynku Jakubskim (Jakubské námesti) istniał już na początku XII wieku. Wokoło kościoła został w tym samym czasie założony jeden z głównych cmentarzy miejskich. Podobnie jak inne cmentarze miejskie, został założony wewnątrz fortyfikacji miejskiej, która umożliwiającego późniejszą rozbudowę. Wielkość przestała wkrótce wystarczać potrzebom rosnącego miasta, dlatego został wprowadzony wymienny system grzebania zwłok. Po upływie 10-12 lat od pogrzebu grób otwierano, szczątki wyjmowano a w tym samym miejscu został chowany kolejny zmarły. Zawartość pierwotnych grobów później układano do specjalnych podziemnych obiektów - osarii lub śmiertelnic.
Wprost pod posadzką kościoła św. Jakuba została w tym celu prawdopodobnie w XVII wieku założona trójkomorowa krypta. Z początku zapełniała się powoli, ale od połowy XVIII wieku zaczęły tu powstawać dwa duże systematyczne stosy układane ze szczątków zmarłych ze zlikwidowanych grobów kościelnych. Śmiertelnice szybko się zapełniały także z powodów częstych epidemii dżumy i cholery, które mieszkańców miasta wprost dziesiątkowały. Stały niedostatek przestrzeni do układania kości doprowadził w 1741 roku do rozbudowy śmiertelnicy. Nowa śmiertelnica jednak została zapełniona już po sześciu latach a rada miejska zaczęła rokować o jej kolejnej rozbudowie poprzez przyłączenie do kaplicy zmarłych, która stała w pobliżu kościoła. Budowa korytarza połączeniowego jednak została w połowie swojej długości przedwcześnie zakończona a planowany zamiar nigdy nie został zrealizowany.
Po zapełnieniu krypty i śmiertelnicy pod cmentarzem, dostępem do podziemi była wejściowa klatka schodowa z głównej nawy kościoła zamknięta kamienną płytą. Reformy Józefińskie spowodowały w 1784 roku likwidację cmentarza kościelnego z powodów higienicznych. Szczątki z grobów zostały ułożone do krypty, mur cmentarny został zburzony a przestrzeń wokoło kościoła wyłożono niepotrzebnymi płytami nagrobnymi. Z biegiem lat o śmietelnicy, jej umiejscowieniu i wielkości zapomniano.
Dopiero badania w 2001 roku ponownie odkryły tą przestrzeń. Przed adaptacją Rynku Jakuba, odbywały się systematyczne badania podziemi. Kilka sond do głębokości czterech metrów potwierdziło istnienie obszernego kompleksu pogrzebowego. Poszczególne przestrzenie były często aż po sklepienie zapełnione dużą ilością szkieletów. Liczbę pochowanych szacuje się na powyżej 50 tysięcy. Dzięki tej liczbie niniejsza śmiertelnica dostaje się na drugie miejsce w Europie, po katakumbach w Paryżu.
otwarte od wtorku do niedzieli w godz. 9.30 – 18.00
Wejście do podziemi znajduje się kilka metrów na prawo od wejścia do Kościoła św. Jakuba
Także w Brnie znajdują się kolejne podziemia - Krypty Kapucynów
opracowanie & foto: Albin Marciniak
PODZIEMIA DOSTĘPME TURYSTYCZNIE W POLSCE I EUROPIE
