Las, łąka, szlak górski to doskonałe miejsca na spędzanie wolnych chwil. Latem chętnie przebywamy na świeżym powietrzu, w otoczeniu przyrody. Wybierając się na spacer czy urlop warto pamiętać, że świat zwierząt nie zawsze jest dla nas przychylny. W Polce żyje kilka gatunków, które mogą stanowić dla nas niebezpieczeństwo. Ponżej przedstawię te które moga byc dla nas groźne...
Żmija zygzakowata
Jest to jedyny jadowity gad żyjący na terenie naszego kraju. Występuje na całej powierzchni Polski, do wysokości 2000 m n.p.m, a jej długość waha się od 55 do 60 cm. Ubarwienie żmii może być różnorodne (grzbiet o zabarwieniu brązowym, srebrzystoszarym, żółtawym, oliwkowozielonym, niebieskoszarym, pomarańczowym, czerwonobrązowym lub miedzianoczerwonym), dlatego warty zapamiętania jest fakt że brzuszna strona ciała, zazwyczaj jest jaśniej ubarwiona.
-Pierwszą cechą charakterystyczną żmiję zygzakowatą, jest jej pionowa źrenica – żaden inny wąż w Polsce, nie posiada pionowej źrenicy.
-Drugą charakterystyczną cechą jest tzw. wstęga kainowa, czyli charakterystyczna zygzakowata linia widoczna na grzbiecie u form miedzianych i szarych – u form czarnych wstęga jest niewidoczna.
-Trzecią i ostatnią cechą charakterystyczną jest widoczny na głowie, charakterystyczny znak przypominający literę „X".
Żmija zygzakowata podlega ochronie prawnej. Jad żmii zygzakowatej jest mieszaniną kilku toksyn o różnorakim działaniu: uszkadzającym układ nerwowy, powodującym martwicę tkanek, zmniejszającym krzepliwość krwi, zmiany rytmu pracy serca. Po ukąszeniu na skórze poszkodowanego pozostają dwie charakterystyczne ranki.
PIERWSZA POMOC W WYPADKU UKĄSZENIA ŻMII
Gdy żmija ukąsi, należy działać natychmiast. Zadaniem pierwszej pomocy jest zapobieganie przeniknięcia jadu ze skóry i mięśni do krwiobiegu.Właściwe postępowanie:
-obmycie miejsca ukąszenia, aby usunąć jad znajdujący się na powierzchni skóry. Nadaje się do tego woda, lub nadmanganian potasu, z którego można też zrobić okład
-unieruchomienie chorego. Dotyczy to zwłaszcza ukąszonej części ciała. Ogranicza to rozprzestrzenianie się jadu - praca mięśni przyspiesza bowiem krążenie i ułatwia wchłanianie. Chorego najlepiej położyć na plecach.
-założenie opaski uciskowej powyżej miejsca ukąszenia. Ucisk można zdjąć tylko na zlecenie lekarza.
-wezwanie pogotowia lub natychmiastowe przetransportowanie chorego do szpitala w celu podania surowicy (należy ją podać przed upływem 24 godzin od ukąszenia)
-okrycie chorego kocem dla utrzymania ciepła (jad może wywołać wstrząs)
-baczne obserwowanie tętna i oddechu poszkodowanego
Czego absolutnie NIE ROBIMY w przypadku ukąszenia żmii:
-nie rozcinamy rany
-nie wysysamy w żaden sposób jadu. Nie ma to wpływu na ratowanie chorego, a może spowodować zagrożenie dla osoby ratującej
-nie wstrzykujemy nic w ukąszoną kończynę (chyba, że mamy surowicę i potrafimy zrobić zastrzyk)
-nie podajemy żadnych płynów (chociaż niektórzy dopuszczają, a nawet zalecają podanie czarnej gorącej kawy)- bezwzględnie nie dajemy alkoholu - przyspiesza krążenie krwi
Żmija zygzakowata podobnie jak znaczna większość dzikich zwierząt woli uniknąć walki niż ją podjąć. Dlatego też w przypadku zagrożenia najczęściej wybiera ucieczkę, a jeżeli zadecyduje się zaatakować zawsze poprzedza to ostrzegawczym syczeniem.
W przypadku gdy żmija wyczuje nagłe zagrożenie (np. gdy zostanie nadepnięta) może ukąsić bez ostrzeżenia
odmiana miedzianoczerwona /wikipedia/ Stanislaw Szydlo
odmiana czarna/ wikipedia
Często błędnie postrzegane są inne polskie węże i jaszczurki, również osądzane jako jadowite. Tymczasem...
Zaskroniec zwyczajny- w Polsce najpospolitszy z węży, jest niegroźny, niejadowity, a wręcz unika ludzi. Objęty jest ochroną ścisłą. Czasami zaskrońce zapuszczają się niedaleko domów (ogródków) nie czyniąc nic złego ludziom.Zaatakowany zaskroniec broni się, często udając martwego, wypuszcza przy tym nieprzyjemnie pachnącą ciecz, która dodatkowo ma zniechęcić potencjalnego drapieżnika. Może także wydawać dość głośny syk w celu odstraszenia napastnika.Zaskroniec zawdzięcza swą polską nazwę charakterystycznym żółtym plamom w okolicy "za skroniami". Plamy te są bardzo wyraźne – pozwalają łatwo rozpoznać ten niejadowity i niegroźny dla człowieka gatunek.
Padalec zwyczajny
Jest to gatunek jaszczurki, występuje na terenie całej Polski i podlega ścisłej ochronie. Jest niejadowity i nie stanowi żadnego zagrożenia dla człowieka.W Polsce jest liczny, choć bywał niegdyś tępiony. Brano go bowiem błędnie za jadowitą żmiję zwaną miedzianką
wikipedia/ Hans Hillewaert
wikipedia/ Hedwig Storch
Wąż Eskupala
Gatunek niejadowitego węża . Największy wąż żyjący w Polsce i Europie Środkowej. Długość jego ciała może przekraczać 2 m, najdłuższy odnotowany osobnik mierzył 225 cm. W Polsce występuje w Bieszczadach. Gatunek w Polsce pod ochroną. Wpisany do Polskiej Czerwonej Księgi Zwierząt z kategorią zagrożenia CR (critically endangered – krytycznie zagrożony), a w Czerwonej Księdze Gatunków Zagrożonych jest klasyfikowany jako gatunek najmniejszej troski
Kleszcz pospolity
Ten pospolity pajęczak odpowiedzialny jest nie tylko za pamiątkę w postaci swojego odwłoka, który zostawia w powierzchni ciała ludzi i zwierząt, lecz przede wszystkim za szereg schorzeń, które są efektem jego ugryzienia.
Żyje głównie w lasach, na paprociach, roślinach leśnych. Może przenosić choroby takie jak borelioza, wirusowe zapalenie płuc, anaplazmoza oraz kleszczowe zapalenie mózgu, rzadziej babezjoza, tularemia i riketsje.
Ochrona to odpowiedni strój oraz stosowanie preparatów odstraszających, zarówno w Polsce jak i za granicą warto mieć kapelusz z moskitierą oraz specjalne "antykomarowe" namioty, przeciwko niektórym chorobom przenoszonym przez kleszcze można się zaszczepić.
Jeśli kleszcz wbił się w skórę, należy go usunąć w następujący sposób:
-Chwyć kleszcza jak najniżej się da przy samej głowie!
W aptece możesz kupić specjalne szczypce do tego celu, ale możesz też użyć małej pincety.
Uważaj, by nie uszkodzić kleszcza!
-Ciągnij wolno i delikatnie, aż kleszcz puści!
Nie można szarpać szybko i mocno, gdyż w ten sposób można uszkodzić kleszcza.
UWAGA! Pamiętaj, by nie naciskać wypełnionego krwią odwłoka. Jeśli kleszcz jest nosicielem bakterii boreliozy, znajdują się one w jego żołądku. Jeśli treść żołądkowa kleszcza (krew, którą wyssał) dostanie się do żyły, bakterie boreliozy mogą ew. zostać przeniesione do Twojego organizmu.Jeśli sam nie możesz usunąć kleszcza, powinieneś skontaktować się z lekarzem, który Ci w tym pomoże.
wikipedia/ autor: WWalas
Kleszcz wbity w ludzką skórę
wikipedia/ autor:Navaho
Niedźwiedź brunatny
Sierść niedźwiedzia brunatnego jest, jak sama nazwa wskazuje, ciemnobrązowa, choć niektóre jego podgatunki mogą mieć futro jaśniejsze. Niedźwiedź jest potężnie umięśniony i bardzo silny. W pozycji wyprostowanej mierzy – w zależności od płci – od 1,8 m do 3 m. Waga poszczególnych osobników waha się od 200 do 800 kg. Niedźwiedzica wydaje na świat co dwa lata dwoje-troje niedźwiadków. Ciąża trwa około 8 miesięcy. Poród następuje zwykle między grudniem a lutym.
W Polsce występuje w Tatrach i Beskidach (głównie Beskid Niski) i Bieszczadach Wędrujące młode samce zdarzają się aż na Roztoczu i w Sudetach. W słowackich Tatrach żyje około 100 osobników. Największym skupiskiem w Europie jest Rumunia, gdzie żyje około 5500 niedźwiedzi.
Niedźwiedzie najczęściej żerują późnym popołudniem. Podobnie jak ludzie, słabo widzą w ciemnościach, więc z reguły nie żerują w nocy. Jednak mają dobry węch i zapach jedzenia może je zwabić także w nocy. Dlatego przebywając na terenie, gdzie są niedźwiedzie, jedzenia nie należy przechowywać w namiocie czy też pozostawiać w samochodzie. W przypadku spotkania nie należy wykonywać gwałtownych ruchów, nie należy uciekać. Najlepiej ukucnąć (pozycja wyprostowana może zostać przez zwierzę odebrana jako atak na niego, gdyż niedźwiedzie walcząc między sobą stają na tylnych łapach) i bardzo powoli się wycofać. Nie należy otwierać ust i pokazywać zębów, gdyż to także może zostać odebrane jako atak, gdyż niedźwiedzie walcząc ze sobą używają zębów.
Szczególnie niebezpieczne są samice z młodymi. Zdarzają się również – rzadko – niedźwiedzie o skłonnościach ludojadów. Do ataków niedźwiedzi na ludzi dochodzi także w wypadkach podejścia człowieka do żerującego niedźwiedzia (np. w gęstym zagajniku). Zwierzę jest wówczas przekonane, że człowiek przyszedł mu odebrać pożywienie. Groźne są też głodne niedźwiedzie, budzące się zimą.
Niedźwiedź brunatny jest chroniony na obszarze całej Polski.
Dzik
To popularny i liczny gatunek zamieszkujący terytorium naszego kraju. Jest spokrewniony ze świnią domową.
Wszystkożerność dzika powoduje, że watahy (stada dzików) bardzo często żerują w nocy w pobliżu zamieszkałych terenów, gospodarstw rolnych, a nawet wielkich miast. W kontakcie z człowiekiem mogą być groźne – zdarza się, że bywają wyjątkowo agresywne. Szczególnie niebezpieczne są lochy (samice), które zazwyczaj poruszają się z młodymi (warchlakami). Dzięki pokaźnemu uzębieniu (dzik to ssak łożyskowy, który charakteryzuje się najliczniejszym uzębieniem wśród tej gromady) doskonale się broni, zadając bolesne i głębokie rany wrogowi.
Dodatkowym atutem w walce jest szybkość dzika. Zwierzę to potrafi bardzo prędko przemieszczać się, biegnąc kłusem, galopem lub skokami.
wikipedia/ Altaileopard
Dzik w środowisku miejskim
wikipedia/ Filip Dabrowski
Osa pospolita
Gatunek inwazyjny.Długość ciała osy wynosi ok. 2 cm. Owad ten ma charakterystyczne żółto-czarne zabarwienie. Występuje powszechnie od kwietnia do października. Buduje gniazda w ziemi. Królowa składa w nim jaja, wylęgające się robotnice rozbudowują gniazdo i karmią larwy uśmierconymi owadami. Dorosłe osy żywią się pokarmem pochodzenia zwierzęcego, a także owocami. Zdarza się, że osy jedzą sfermentowane owoce – stają się wówczas bardzo agresywne. Najczęściej jednak nieprowokowane nie atakują. Panuje opinia, że jaskrawy kolor lub słodki zapach może sprowokować je do ataku.
Użądlenie osy pospolitej jest bolesne, ale nie stanowi zagrożenia dla zdrowia. Jednak u osób uczulonych może dojść nawet do zatrzymania akcji serca.
Szerszeń europejski
Pospolity na terenie całej Polski, zwłaszcza w pobliżu terenów zamieszkiwanych przez ludzi. Żywi się owadami, owocami oraz sokami niektórych drzew. Jego użądlenie może być niebezpieczne dla osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych.
Rola szerszeni w gospodarce człowieka nie jest jednoznaczna, zależna od lokalnych warunków. Żywiąc się innymi owadami (zwłaszcza muchówkami) mogą pełnić pożyteczną rolę, gdy zjadają owady uznawane przez człowieka za szkodniki, ale szerszenie zjadają również owady pożyteczne, np. pszczoły, nadgryzają dojrzałe owoce i uszkadzają młode drzewka, powodując w ten sposób szkody w leśnictwie i sadownictwie. Z medycznego punktu widzenia mogą stanowić zagrożenie dla zdrowia. Użądlenie przez szerszenia wywołuje w miejscu wprowadzenia jadu dotkliwy ból, zaczerwienienie i obrzęk, a u osób uczulonych na jad owadów błonkoskrzydłych może wywołać wstrząs anafilaktyczny.
Zakorzenione przeświadczenie o potencjalnie groźnym dla ludzi jadzie szerszeni oraz rozmiary szerszenia i nieprzyjemny dla człowieka dźwięk, jaki ten owad wydaje w czasie lotu powodują, że obecność szerszeni w pobliżu siedzib ludzkich może być uciążliwa, a niekiedy nawet niebezpieczna.
Jad szerszeni europejskich jest porównywalny z jadem pszczół i os, zawiera jednak nieznacznie większą dawkę toksyn. Szerszenie nie są groźniejsze od mniejszych os, a doniesienia o kilku użądleniach zabijających dorosłych ludzi są zazwyczaj nieprawdziwe (jeżeli nie występuje reakcja alergiczna). Użądlenie szerszenia jest boleśniejsze od użądleń pszczół czy os z powodu większego i głębiej penetrującego żądła oraz około 5% zawartości acetylocholiny w jadzie, powodujące silne pieczenie rany. Pszczoły używają jadu do odganiania ssaków nawet tak dużych jak borsuki i niedźwiedzie od zapasów miodu zgromadzonych w ulu, szerszenie używają jadu do polowania na owady, a więc ich jad może być znacznie słabszy, jeden szerszeń potrafi wstrzyknąć mniej niż 0,2 mg jadu za każdym użądleniem. Statystyki wykazują, że dawka śmiertelna jadu szerszeni to od 10 do 90 mg jadu na każdy kilogram ciała, a więc potrzeba przeciętnie kilkuset użądleń, aby zabić człowieka, ponieważ jednak tylko około 1/10 roju (liczącego zazwyczaj kilkaset owadów) atakuje i żądli, liczba ta w praktyce zostaje bardzo rzadko osiągnięta. Zazwyczaj szerszenie są mniej agresywne od os i trudniej je sprowokować do ataku.
wikipedia/ Trancelius
Pszczoła miodna
Pszczoła zawsze budziła fascynację człowieka, trochę poprzez korzyści płynące z jej działalności, a trochę ze względu na niezwykle skomplikowaną organizację społeczną.
Błędnie uważa się, że królowe-matki nie posiadają żądła - używają go jednak tylko do walk z innymi matkami (dlatego nie żądlą np. trzymających je pszczelarzy). Jad pszczeli może powodować nieprzyjemny obrzęk, ale jest niebezpieczny tylko dla osób uczulonych lub w przypadku wielu użądleń (dla dorosłego zdrowego człowieka zagrożenie życia występuje przy około stu użądleniach). Niektóre gatunki pszczół żyją samotnie, wiele gatunków jednak tworzy roje i zamieszkuje gniazda o skomplikowanej strukturze wewnętrznej.
Człowiek, który drażni pszczoły, naraża się na użądlenie. Owady te nigdy nie atakują ludzi niesprowokowane. Użądlenie powoduje tylko niewielki obrzęk ustępujący po kilku dniach. U niektórych osób występuje uczulenie na składniki jadu pszczelego. W takiej sytuacji użądlenie może spowodować gwałtowną reakcję alergiczną i zapaść krążeniową (wstrząs anafilaktyczny), który stanowi bezpośrednie zagrożenie życia.
wikipedia/ Maksim
Wilk
Wilk od początku był i jest nadal obecny w ludzkiej kulturze. Na ogół w kontekście negatywnym, jako drapieżca, zabójca lub wcielone zło, wzbudzające powszechny lęk. Z drugiej strony, podziwiana jest wilcza niezależność, siła i wytrwałość. Ostatnio, na skutek wzrostu świadomości ekologicznej, postrzeganie wilka ulega stopniowej poprawie. Miejsce strachu zaczyna zajmować zrozumienie jego roli w ekosystemie.
Wilki z reguły unikają jakiegokolwiek kontaktu z ludźmi. W szczególnych przypadkach, gdy są do tego zmuszone poprzez brak naturalnej bazy żywieniowej, mogą atakować zwierzęta hodowlane nawet w obrębie gospodarstw. Sporadycznie, z tego samego powodu, atakują także ludzi. Skrajnym przykładem są ataki na ludzi w indyjskiej prowincji Uttar Pradesh, gdzie w latach 1996-1997 wilki zabiły 74 osoby, a także w stanie Bihar gdzie w latach 1993-1995 wilki zabiły 60 osób (głównie dzieci). Główną przyczyną w tym wypadku było całkowite zniszczenie naturalnej bazy pokarmowej wilków i całkowity brak możliwości obrony miejscowej ludności (powszechny brak broni palnej). W tych skrajnych przypadkach wilki traktowały ludzi jak naturalne ofiary i atakowały ich także w terenie zabudowanym.
Poza szczególnymi okolicznościami jak te wymienione wyżej, sporadycznie w historii zdarzały się przypadki pojedynczych wilków lub watah traktujących ludzi jako naturalne ofiary. W takich przypadkach wilki całkowicie zmieniały swój tryb żywienia i atakowały głównie ludzi do czasu gdy same nie zostały wyeliminowane jako szczególnie niebezpieczne.
Ataki na ludzi zdarzają się regularnie do dziś. Ostatnia ofiara zginęła w Gruzji 20 lutego 2009 roku w okolicy wioski Giorgitsminda. Władze lokalne uzbroiły mieszkańców wioski do czasu wyeliminowania zagrożenia. Takie wyjątkowe ataki są niemal zawsze podejmowane przez pojedyncze wilki lub watahy i to ich eliminacja, a nie eliminacja całej lokalnej populacji wilka jest traktowana jak rozwiązanie.
Ogółem od 2000 roku na świecie odnotowano 20 przypadków zgonów spowodowanych przez wilki.
Osobnym zjawiskiem są ataki powodowane przez wilki chore na wściekliznę. W takich wypadkach jest to zwykle jedna seria ataków dokonywana przez chore zwierzę w krótkim okresie do chwili śmierci z powodu choroby. Wilki atakujące ludzi jako naturalne ofiary zwykle polują przez długi okres (miesiące lub lata) do chwili ich usunięcia.
Wilki, jeśli już rozpoczynają polowania na ludzi, bardzo precyzyjnie dobierają ofiary i w niemal 80% atakują dzieci, a jeżeli ofiarą jest osoba dorosła, to z reguły jest to kobieta.
W historii znanych jest też kilka przypadków mieszańców wilków z psami, które pozbawione naturalnego lęku przed człowiekiem szybko zaczynały traktować go jako naturalną ofiarę.
Reasumując, można wyodrębnić kilka okoliczności, które wyjątkowo mogą generować zagrożenie ze strony wilków:
-rozdrażnienie zwierzęcia przez człowieka
-zakażenie wścieklizną
-brak naturalnej bazy pokarmowej połączony ze stosunkowo dużym zaludnieniem i brakiem możliwości odstraszania przez miejscową ludność
-wyjątkowe zachowanie pojedynczych osobników
-osobniki stanowiące krzyżówkę psa i wilka (w tym wypadku trudno mówić o wilku)
W Polsce najwięcej wilków żyje w województwach: podkarpackim, małopolskim, podlaskim, a także w niewielkiej liczbie na terenie innych województw. Największą ostoją wilków są Karpaty i Pogórze Karpackie (194–214 osobników), następnie Roztocze (72–93 osobniki) oraz puszcze północno-wschodniej Polski (172–211 wilków). Tereny na zachód od Wisły są zasiedlane przez wilki w dużym rozproszeniu, i poza wilkami z Puszczy Noteckiej, gdzie bytuje ich kilka, nie ma tam stałej populacji tych zwierząt. Ciągle występuje też proces migracji, który powoduje, że wilki pojawiają się na terenie Polski zachodniej, jak i przechodzą z Polski na teren Niemiec. Dawniej do Polski swobodnie przechodziły wilki z obszaru Słowacji, Ukrainy czy Białorusi. Obecnie ich wędrówki są znacznie ograniczone dużymi obszarami, na których wilki wytępiono. W niewielkim stopniu migracje takie prawdopodobnie nadal zachodzą.
Do niedawna liczbę polskich wilków szacowano na 1070 osobników wilka europejskiego (Canis lupus lupus), jednak rozpoczęta w 2000 na terenie północno-wschodniej Polski, a od 2001 ogólnopolska inwentaryzacja zwierząt wykazała, iż liczba ta jest zawyżona. Z przeprowadzonych przez naukowców i leśników badań wynika, że w 2001 roku w Polsce było 463–564 wilków
W Polsce wilk podlega ścisłej ochronie zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 26 września 2001
wikipedia/ Aotearoa
wikipedia/ Conti
Pryszczel lekarski, majka lekarska, kantaryda
Chrząszcz znany pod mylną nazwą "hiszpańska mucha". Żeruje głównie na jesionie. Występuje w Europie Południowej i Środkowej, m.in. w Polsce.W celu samoobrony owad wytwarza silnie drażniącą substancję kantarydynę, która od czasów starożytnych wykorzystywana była jako afrodyzjak lub w większych ilościach jako trucizna.
Największą wrażliwość na kantarydynę wykazuje człowiek. Wiele ptaków może bez szkody spożywać pryszczawki. Już 0,1 mg kantarydyny wywołuje na skórze człowieka zaczerwienienia i uczucie bólu, a po kilku godzinach pęcherze. Przyjęta doustnie w ilości 5 mg wywołuje pieczenie i powstawanie pęcherzy w ustach, obrzmienie gruczołów ślinowych, martwice, bóle w przełyku, kurcze żołądka. Dawka śmiertelna dla człowieka wynosi 2-3 g muchy hiszpańskiej, zawierającej około 2% kantarydyny lub 40-80 mg substancji krystalicznej.
wikipedia/ Franco christophe