Kręgi Kamienne w Odrach
Kamienne Kręgi inaczej Kromlech crom – wygięty, lech – kamień – krąg zbudowany z ustawionych pionowo kamieni, często wokół grobowca.
ODRY - wieś w powiecie chojnickim znana przede wszystkim z leżącego nad Wdą (Czarną Wodą) rezerwatu "Kręgi kamienne". Na terenie rezerwatu znajdują się pozostałości cmentarzyska plemienia Gotów, które użytkowało ten obiekt w latach ok. 70/80 n.e. do ok. 230/250 n.e. Na cmentarzysko składa się 10 kręgów i 30 kurhanów oraz obszar tzw. cmentarzyska płaskiego. Ogółem (do 2002) odkryto 616 grobów ciałopalnych i szkieletowych. Ich wyposażenie, szczególnie pochówków kobiecych, jest bardzo bogate. Spotykamy tutaj przedmioty codziennego użytku i elementy stroju wykonane z brązu i srebra wykonanych przez miejscowych rzemieślników. Część wyrobów to tzw. importy pochodzące z Cesarstwa Rzymskiego i jego prowincji. Zmarłych chowano przede wszystkim pod kurhanami i na części płaskiej cmentarzyska natomiast kręgi służyły - jak się wydaje - do spotkań starszyzny plemiennej, podczas których zapadały najważniejsze decyzje dotyczące grupy. Tam zapewne zdecydowano o opuszczeniu tej części Kaszub i rozpoczęciu wędrówki w kierunku południowo-wschodnim. Zabytki można oglądać w Muzeum w Odrach oraz w Muzeum w Chojnicach.
Rezerwat zawdzięcza swoje istnienie także występowaniu unikalnych gatunków porostów, które znajdują się na głazach otaczających kręgi.
prof.dr hab. Tadeusz Grabarczyk, Zakład Archeologii Pomorza Uniwersytetu Łódzkiego
Od 15 września 1958 teren ten stanowi prawnie chroniony rezerwat przyrody. Stworzono go nie tylko dla zachowania obiektu archeologicznego, ale również w celu ochrony ponad 86 gatunków porostów (zwykle obserwowanych wyłącznie na terenach wysokogórskich), które odkryto na 300 głazach.
Teren rezerwatu liczy ok. 17 hektarów.
