Tężnie solankowe w Ciechocinku

największe w Europie konstrukcje drewniane

   Ciechocińskie tężnie to unikatowe i zarazem największe w Europie drewniane konstrukcje służące do zwiększania stężenia soli w solance. Zostały zaprojektowane w XIX wieku przez inżyniera Jakuba Graffa, profesora Akademii Górniczej w Kielcach. Stanowią jeden z elementów ciągu technologicznego służącego do produkcji ciechocińskiej soli spożywczej. Trzy tężnie o łącznej długości 1742,3 m i wysokości niemalże 16 m to również naturalne inhalatorium z bogatym w jod mikroklimatem.

 

 

Choć w całym kraju jak grzyby po deszczu powstają kolejne tężnie solankowe, to większość z nich bywa zaledwie substytutem a nawet ozdobą parków miejskich. Dużych tężni tworzący specyficzny mikroklimat jest zaledwie kilka. Tężnią będącą ciągiem produkcji soli jest wyłącznie ta w Ciechocinku. O jej wyjątkowości przekonuję się każdy kto zechce zobaczyć ogromną konstrukcję osobiście. Spacer wzdłuż tężni nr 1,2 i 3 uświadamia jak wielkim przedsięwzięciem było zbudowanie kolosa wspartego na 7 tysiącach dębowych pali wbitych w grunt.

 

 

Prace nad budową fabryki soli ruszyły w 1824r., a budowę dwóch tężni, stanowiących istotne elementy ciągu technologicznego produkcji, powierzono Janowi Jakubowi Graffowi. Tężnia nr I osiągnęła 648m długości, zaś tężnia nr II 719m. Tak w latach 1824-1828 powstawała wyjątkowa w skali Europy i świata fabryka soli. Światowym fenomenem ciechocińskiej fabryki jest to, że działa  w niezmienionej technologii do dnia dzisiejszego.  

1859 to rok budowy tężni numer III.

Dynamiczny rozwój uruchomionej w 1832 roku ciechocińskiej fabryki soli ukoronowany został budową tężni nr III o długości 333m. Drugiego takiego ciągu technologicznego nie ma nigdzie indziej na świecie. Łączna długość kompleksu trzech tężni wynosi 1742,3 m.

 

 

Park Tężniowy

Początki tego parku sięgają roku 1875, jednak ostatecznie został zagospodarowany w latach 1907-1908 według koncepcji Franciszka Szaniora. Przy wejściu do parku znajduje się słynny zegar kwiatowy będący dziełem Zygmunta Hellwiga, zaś w samym jego sercu pomnik Stanisława Staszica – wybitnego przedstawiciela polskiego oświecenia. Jego popiersie wykonane z brązu odsłonięto w 1961 roku, w 125. rocznicę założenia uzdrowiska. Park rozciąga się wzdłuż tężni nr 1.

Od dnia 22 listopada 2017 roku uznano za pomnik historii ,,Ciechocinek – zespół tężni i warzelni soli wraz z parkami Tężniowym i Zdrojowym”. Lista Pomników Historii obejmuje obiekty o szczególnych wartościach materialnych i niematerialnych oraz wyjątkowym znaczeniu dla historii i kultury Polski.

 

Uzdrowisko Ciechocinek

https://www.uzdrowiskociechocinek.pl

 

 

 

,,Grzybek” to nie tylko najpopularniejsza fontanna w uzdrowisku, ale przede wszystkim pierwsze ogniwo ciągu technologicznego służącego do produkcji ciechocińskiej soli spożywczej. Ta efektowna obudowa głębokiego na blisko 415 m odwiertu solanki została zaprojektowana w 1926 roku przez architekta Jerzego Raczyńskiego. Źródło nr 11 popularnie zwane ,,Grzybkiem” jest czynne od roku 1911 . To właśnie stąd solanka doprowadzana jest rurociągiem do pobliskich tężni.

Źródło solankowe nr 11 o głębokości 415 metrów obudowane fontanną w kształcie grzyba. Pełni funkcje: estetyczną - jest jednym z najbardziej charakterystycznych miejsc w uzdrowisku, zdrowotną - stanowi naturalne inhalatorium nasycające powietrze cząstkami jodu, przemysłową - dostarcza solankę do tężni a następnie warzelni soli, gdzie w procesie warzenia z solanki wytwarzana jest ciechocińska sól spożywcza oraz szlam i ług leczniczy.

 

 

 

Zespół tężni solankowych w Ciechocinku

 

 

 

Tężnia solankowa to wykonana z drewna konstrukcja, w której wnętrzu ułożone są gałęzie tarniny lub w mniejszych tężniach gałązki brzozowe. Po gałęziach tych spływa solanka rozbijając się o poszczególne gałązki. Solanka pompowana jest ku górze systemem pomp w obiegu zamkniętym.

Na terenie Warzelni Soli od 185 lat niezmiennie, w sposób tradycyjny wytwarza się ciechocińską sól spożywczą. Zatężoną na tężniach solankę ogrzewa się tu w płaskich, otwartych naczyniach zwanych panwiami. Podczas warzenia z solanki wytrącają się kryształki soli. Do  produkcji wykorzystywane są proste narzędzia, a prace związane z warzeniem soli są wykonywane ręcznie przez pracowników zwanych ,,warzelnikami”. Sól wybiera się na drewniany parownik i układa w pryzmy. Po odparowaniu przewozi się ją wagonikami do magazynu. Podczas warzenia otrzymuje się także Ciechociński Szlam i Ług posiadające właściwości lecznicze.

W Zabytkowej Warzelni Soli, w  części nieużywanej do produkcji utworzono  muzeum. Znajduje się tu wiele eksponatów związanych z warzelnictwem i działalnością uzdrowiskową Ciechocinka, między innymi dawne aparaty do gimnastyki leczniczej z początku XX wieku.

 

 

 

Na tężni nr 2 znajduje się taras widokowy wyposażony w leżaki i ławki.

Tarasy widokowe z przepięknym widokiem na tereny uzdrowiskowe Ciechocinka i okolic dają możliwość wypoczynku na udostępnionych leżakach oraz ławkach. To tu możesz zaobserwować cykl funkcjonowania tężni: drewnianych korytek rozprowadzających solankę wzdłuż obiektu oraz ściekającej w dół po tarninie wody, która w procesie stężania zawartości soli wyzwala lecznicze aerozole.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

opracowanie & foto: Albin Marciniak