Wieliczka ciekawostki nie tylko na weekend
Wieliczka leżąca tuż pod Krakowem, znana jest na całym świecie z zabytkowej Kopalni Soli. Jednak mimo iż jest to stosunkowo niewielka miejscowość, ma znacznie więcej do zaoferowania. Jest co zwiedzać na cały dzień.
Data założenia 1123-1127 Miejscowość rozwijała się od XIII w. jako ośrodek wydobywczy. Miasto ma głównie funkcję typowo turystyczną (kopalnia soli). Miasto znane jest z unikatowej w skali świata kopalni soli, którą odwiedza ponad 1 mln turystów rocznie (dane od stycznia do grudnia 2012 mówią o 1,117 mln osób)
Herb Wieliczki nawiązuje do tradycji górniczej. Na niebieskiej tarczy umieszczono narzędzia używane podczas wydobywania soli: drewniany młot i dwa kilofki po bokach (w kolorze żółtym). Najstarszy zachowany obraz herbu Wieliczki naniósł na mapę miasta Wilhelm Hondius w 1645.
Pierwsze odkryte ślady warzelnictwa pochodzą z IX w. Powstawały wtedy pierwsze warzelnie soli, czerpiące solankę ze źródeł. Prawdopodobnie pierwszymi osadnikami była ludność z plemion celtyckich. W późniejszych latach zostali oni wyparci przez ludność słowiańską. Znaczenie osady górniczej wzrosło po przeniesieniu stolicy Polski z Gniezna do Krakowa przez Kazimierza Odnowiciela. Warzelnie przynosiły wielkie dochody, których książę potrzebował na utrzymywanie dworu wraz z drużyną oraz odbudowę zniszczonego kraju
XIII w. sięgają również dzieje wielickiego zamku, który od początku pełnił rolę siedziby administracyjnej Żup Krakowskich warzelni i kopalni soli w Wieliczce oraz Bochni. Dochody z Żup stanowiły przez wiele wieków jeden z głównych filarów polskiej gospodarki (w XIV w. dawały aż 1/3 wszystkich dochodów skarbu państwa). Wzmożone zainteresowanie turystyczne Wieliczką przyniósł XVI w., dzięki stworzeniu możliwości zwiedzania kopalni. Renesansowy zachwyt światem i żądza poznania przyciągały do wielickiej kopalni podróżników łaknących doświadczyć „podróży do wnętrza ziemi”. Kazimierz Wielki w 1356 ustanowił Sąd Sześciu Miast w którym była też Wieliczka. W 1361 miasto przeszło z prawa frankońskiego na magdeburskie.
W 1651 Wieliczkę nawiedziła zaraza, która zdziesiątkowała ludność miasta. W latach 1655–1660, czyli za czasów potopu szwedzkiego nastąpił schyłek gospodarczy miasta. Wieliczka została splądrowana i spalona przez Szwedów. Miasto nie było jednak terenem walk. Załoga szwedzka pilnowała kopalni oraz robotników, ściągała podatki oraz żywność. Gabriel Wojniłłowicz u boku Jerzego Sebastiana Lubomirskiego przystąpił do zorganizowania liczącego ok. 3000 ludzi oddziału, który wziął udział w wyzwoleniu Wieliczki, Bochni i Wiśnicza. Bitwa odbyła się w Kamionnej, gdzie Polacy uderzyli ze wzgórza, odnosząc zwycięstwo. Miasto targały waśnie religijne pomiędzy katolikami a arianami, którzy mieli tu swój zbór. Należeli do niego także Morsztynowie – zarządcy żup królewskich. W 1655 do miasta sprowadzili się franciszkanie reformaci, którzy wybudowali swój kościół. Po złych czasach Potopu, nastąpiła jeszcze chwila rozwoju po wiktorii wiedeńskiej, kiedy król Jan III Sobieski w 1683 ufundował dzwonnicę w centrum miasta.
Po II wojnie światowej rozpoczął się okres systematycznego rozwoju miasta. W 1978 UNESCO postanowiło wpisać wielicką kopalnię soli na listę światowego Dziedzictwa Kultury. W 1992 w mieście nastąpiła katastrofa górnicza. Wyciek wody w poprzeczni Mina spowodował zapadnięcie się torowiska oraz pęknięcie murów klasztoru Franciszkanów[35]. W 1994 miasto zostało uznane za pomnik historii.
Kościół św. Sebastiana – modrzewiowy kościółek zbudowany w 1582
Zamek Żupny
Zespół Kościelno-Klasztorny oo. Franciszkanów-Reformatów
