Skanseny i muzea plenerowe w Polsce
Skansen Kurpiowski
Skanseny w Polsce
Odsłony: 17952
Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie im. Adama Chętnika
Planując wiosenne wędrówki po naszym kraju proponujemy umieścić w swoich planach wizytę na Kurpiach.
Skansen Kurpiowski w Nowogrodzie im. Adama Chętnika - został założony 19 czerwca 1927 roku przez Adama Chętnika jako Muzeum Kurpiowskie. Leży na tzw. Górze Ziemowita naprzeciw ujścia Pisy do Narwi. Jest drugim najstarszym muzeum budownictwa ludowego w Polsce. Zbiory, w liczbie około 3000 eksponatów, pochodziły głównie z zasobów prywatnych Adama Chętnika i związane były z Kurpiowską Puszczą Zieloną.
Podczas drugiej wojny światowej Muzeum, podobnie jak cały Nowogród, zostało zniszczone. Ocalały tylko, stojące do dziś, dwa odrzynki pni kilkusetletnich drzew bartnych oraz brama z kłód sosnowych stanowiąca wejście do ówczesnego Muzeum od strony rzeki. Początek odbudowy skansenu przypada na 1956 r. kiedy po zamknięciu Wystawy Rolniczej w Łomży przeniesiono do Nowogrodu rekonstrukcję zagrody kurpiowskiej. W 1958 r. zagrodę udostępniono zwiedzającym, a w październiku 1963 r. otwarto dział bartniczo - pszczelarski. Przekazane muzeum w latach 60 - tych, przez Miejską Radę Narodową w Nowogrodzie, wzgórze Ziemowita umożliwiło dalszą rozbudowę i rozwój Skansenu. Obecnie na powierzchni około 3,5 ha znajdują się 23 budynki mieszkalne i gospodarcze z odpowiednim wyposażeniem oraz kilkadziesiąt obiektów tzw. małej architektury: barcie, kapliczki, studnie, bróg itp. Wszystkie budynki są konstrukcji zrębowej, z okresu od końca XVIII w. do I połowy XX w. z terenu Kurpiowskiej Puszczy Zielonej. Jest to obszar o specyficznej, tradycyjnej kulturze ludowej z charakterystycznym kurpiowskim ubiorem, rzeźbą, zdobnictwem i budownictwem drewnianym. Kurpiowskie chaty z ozdobnymi szczytami, śparogami, nadokiennikami, a także budynki gospodarcze m.in. spichlerze z podcieniami, ustawione na kamieniach czy "grzybkach" reprezentują niemal klasyczne formy w drewnianym budownictwie ludowym. W okresie letnim na terenie Skansenu odbywają się imprezy folklorystyczne prezentujące bogatą kulturę kurpiowszczyzny Skansen Kurpiowski położony jest na wysokiej skarpie nadnarwiańskiej na wprost ujścia Pisy do Narwi. Ze Wzgórza Ziemowita, kryjącego resztki średniowiecznego zamku, rozciąga się wspaniała panorama na Kurpiowską Puszczę Zieloną.
-01.jpg)
Obecnie na trasie zwiedzania muzeum, znajdują się aż 34 przystanki:
- Studnia z Brańszczyka (rekonstrukcja)
- Dworek z Brzózek, I poł. XIXw.
- Leśniczówka z Zawodzia. pocz. XXw.
- Bróg do przechowywania siana z Morgownik (rekonstrukcja)
- Spichlerz z Cięćka, koniec XIX wieku
- Pomnik Stacha Konwy (replika, oryginał z 1922 zniszczony podczas wojny)
- Ule-kłody tzw. stojaki, XIX w.
- Altana widokowa
- Chałupa z Myszyńca Starego, koniec XIX w.
- Stodoła z Wejdy, XIX w.
- Kierat ze Zdebiska, XIX w.
- Spiechlerz z Piątkowizny, pocz. XX w.
- Folusz do sukna z Jurk, koniec XIX w.
- Wiatrak z Piewek, 1920 r.
- Skrzykowe ule ramowe, pocz. XIX w
- Buda rybacka
- Łódź dębowa z wczesnego średniowiecza
- Chałupa z Kadzidła, XIXw.
- Spichlerz z Kadzidła, 1915 r.
- Spichlerz z Dylewa Starego przełom XVIII/XIX
- Folusz do sukna
- Chałupa z Gawrych, koniec XVIII w.
- Olejarnia z Witowego Mostu,XIX w.
- Kuznia z Zalasa, konie XVIIIw.
- Młyn wodny z Dobregolasu, II poł. XIX w.
- Chałupa z Witowego Mostu, II poł. XIX w.
- Chałupa z Baranowa, 1805 r.
- Obora z Wyku, koniec XIX w.
- Stodoła z Dobregolasu, koniec XIX w.
- Karczma z Dylewa
- Altana widokowa
- Chałupa z Łysych, 1923 r.
- Odrzynki drzew bartnych
- Ule-kłody, XIX w.
Inicjatywa o jakiej także warto wspomnieć to Prywatne Muzeum Kurpiowskie w Wachu.
Muzeum mieści się na terenie naszego gospodarstwa we wsi Wach nr. 14. Wach położony jest w samym środku Puszczy Kurpiowskiej, w połowie drogi między Kadzidłem a Myszyńcem, przy trasie 53 z Warszawy na Mazury. Położenie jest idealnym przystankiem dla turystów zmierzających z Warszawy na Mazury i odwrotnie.
Zwiedzanie jest bezpłatne z przewodnikiem
Zbiory ciągle się powiększają, gdyż cały czas staramy się ocalić od wyrzucenia na śmieci, oddania na złom czy spalenia przedmioty dawnego użytku, niebędące już potrzebne współczesnym gospodarzom.
Pomysł i realizacja utworzenia Muzeum Kurpiowskiego jest naszą własną inicjatywą. Wszystkie koszty związane z zakupem, renowacją zabytków oraz z utrzymaniem placówki pochodzą z naszych oszczędności. Nie korzystamy z żadnej pomocy z zewnątrz.
* Czas zwiedzania ok.. 1 godziny z właścicielem jako przewodnikiem, a dla koneserów dużo dłużej.
* Godziny otwarcia nie ograniczone. O każdej porze po wcześniejszym zapowiedzeniu się telefonicznie lub mailowo.
Jak dojechać:
Jadąc od Kadzidła, Ostrołęki
Wjeżdżając do Wachu jedziesz jeszcze ok.. 2 km., aż miniesz z lewej strony zjazd na Olszyny. Za tym zjazdem ok.. 200 m. skręcasz w pierwszą drogę żwirową w prawo i tą drogą, jedziesz 1800 m.
Jadąc od Myszyńca, Olsztyna, z Mazur
Wjeżdżając do Wachu w odległości 200 m mijasz z prawej strony sklep ogrodniczy i przystanek autobusowy wtedy za ok.. 300 m skręcasz w lewo, w drogę żwirową i jedziesz 1800 m.
Kontakt :
Prywatne Muzeum Kurpiowskie w Wachu
07-420 Wach 14
Tel. 0607-676356 lub 0607-110393
