Schroniska w Tatrach Polskich

 

 

 

(1670 m n.p.m.).

 

Najwyżej położone schronisko w polskiej części Tatr i zarazem polskiej części Karpat 

 

 

W odległości zaledwie dziesięciu minut od schroniska, wody z całej doliny, gromadzone w Wielkim Stawie spływają przez stawiarski próg, tworząc największy wodospad tatrzański - Siklawę (około 70 m. wysokości). Wielki Staw pieciostawiański jest najdłuższym (ok. 1 km ) i najgłębszym (ok. 80m) jeziorem tatrzańskim oraz drugim pod względem głębokości jeziorem w Polsce.Dolina Pięciu Stawów ma największą w Tatrach powierzchnię jezior.Kozi Wierch stanowiący północną "ścianę" doliny jest najwyższym nie granicznym szczytem (2291m.n.p.m.) w całości położonym w Polsce.Schronisko w Pięciu Stawach jest jedynym w polskich Tatrach, do którego nie można dojechać samochodem. Bez względu na warunki atmosferyczne, schronisko jest czynne przez cały rok.

 

 

Dolina Pięciu Stawów Polskich jest jednym z cenniejszych obszarów Tatrzańskiego Parku Narodowego. Stanowi odgałęzienie największej i najpiękniejszej doliny tatrzańskiej - Doliny Białki. Oryginalny pejzaż tworzą liczne formy polodowcowe, jak chociażby stawy, którym Dolina zawdzięcza swą nazwę. Największy z nich - Wielki Staw jest najdłuższym i najgłębszym jeziorem w całych Tarach. Daje on początek potokowi Roztoka, który spadając z progu stawiarskiego tworzy wodospad Siklawę. Dolina ma kształt półkolisty o powierzchni 7,3 km2. Górują nad nią monumentalne, granitowe szczyty, a wysokogórskiemu krajobrazowi ton nadają rozległe hale, połacie kosodrzewiny, pola piargów i migotliwe tafle jezior.

Usytuowanie pięciostawiańskiego schroniska sprawia, iż jest ono doskonałym "węzłem komunikacyjnym" Tatr Wysokich i wymarzoną bazą wypadową na najbardziej ekstremalne szlaki, jak np. Orla Perć.

 

Szlaki turystyczne wychodzące z doliny Doliny Pięciu Stawów:

- zielony Doliną Roztoki od Wodogrzmotów Mickiewicza (przy szosie z Palenicy Białczańskiej do Morskiego Oka) nad Wielki Staw Polski. Znad Wielkiego Stawu dalej szlakiem niebieskim.

Czas przejścia od Wodogrzmotów Mickiewicza przy szosie do Morskiego Oka do Wielkiego Stawu: 2:05 h, ↓ 1:40 h

Czas przejścia znad Wielkiego Stawu do schroniska: 10 min

– od zielonego odchodzi czarny szlak, będący alternatywnym dojściem do schroniska.

Czas przejścia od Wodogrzmotów Mickiewicza do rozstaju szlaków: 1:20 h, ↓ 1 h

Czas przejścia od rozstaju ze szlakiem zielonym do schroniska: 40 min, ↓ 30 min

– niebieski od Morskiego Oka przez Rówień nad Kępą, Świstówkę Roztocką i Świstową Czubę obok schroniska i dalej na przełęcz Zawrat.

Czas przejścia od Morskiego Oka do schroniska: 2 h, z powrotem 1:40 h

Czas przejścia od schroniska na Zawrat: 1:40 h, ↓ 1:30 h

 

 

(1505 m n.p.m.).

 

 

Schronisko położone jest w Dolinie Suchej Wody Gąsienicowej (Tatry, Hala Gąsienicowa) . Schronisko posiada obecnie 110 miejsc noclegowych w pokojach od 2- do 6-osobowych oraz w pokojach 10-osobowych. Na terenie schroniska znajduje się dyżurka TOPR. Obiekt wpisany do rejestru zabytków.

 

Schronisko „Murowaniec” powstało w latach 1921–1925 głównie staraniem Stanisława Osieckiego, prezesa Oddziału Warszawskiego Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego i wicemarszałka Sejmu (tablica pamiątkowa z 1969 roku). Pierwsze szkice budowli „z dużych głazów nieobrabianych na zewnątrz” nakreślił wiosną 1914 architekt Jan Witkiewicz Koszczyc. Autorami ostatecznego projektu byli Zdzisław Kalinowski i Karol Siciński. Schronisko zostało zbudowane przez Wojsko Polskie.

W latach 1950–1951 dobudowano zachodnie skrzydło i przerobiono wnętrze, powiększając obiekt do obecnych rozmiarów.

W 1963 schronisko uległo częściowemu spaleniu. W następnym roku zostało odbudowane, ale bez słynnej sali na poddaszu zwanej „Trumną”.

Od 1983 kierownikiem schroniska jest Andrzej Kusion, ratownik GOPR i TOPR, który przeprowadził modernizację obiektu.

U wejścia do schroniska wisi tablica poświęcona pamięci Adama Asnyka, wmurowana w 1929 roku, a odsłonięta w 1930 roku. Projekt z 1927 roku przewidywał wkucie jej w jedną ze skał nad Morskim Okiem. 12 grudnia 2019 roku budynek został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa małopolskiego.

 

– szlak niebieski z Kuźnic przez Boczań, Skupniów Upłaz i Przełęcz między Kopami do „Murowańca”, stąd dalej nad Czarny Staw Gąsienicowy i na Zawrat.

Czas przejścia z Kuźnic do „Murowańca”: 2 h, ↓ 1:35 h
Czas przejścia z „Murowańca” na Zawrat: 2:20 h, ↓ 1:50 h

- szlak turystyczny żółty szlak turystyczny niebieski – do Przełęczy między Kopami prowadzi też szlak żółty doliną Jaworzynką. Czas przejścia z Kuźnic do Murowańca tą drogą i dalej szlakiem niebieskim: 2 h (↓ 1:35 h)
- szlak turystyczny czarny – czarny do Drogi Oswalda Balzera w Brzezinach przez Psią Trawkę (6,4 km). Czas przejścia: ↓1:45 h, ↑ 2:15 h
- szlak turystyczny zielony – zielony do Wierchporońca przez Rówień Waksmundzką, Gęsią Szyję i Rusinową Polanę. Czas przejścia: 3:50 h, z powrotem 4:15 h
- szlak turystyczny żółty – żółty z Kasprowego Wierchu przez Gienkowe Mury i Roztokę Stawiańską do „Murowańca”, stąd doliną Pańszczycą na przełęcz Krzyżne.

Czas przejścia z Kasprowego Wierchu do „Murowańca”: 1:05 h, ↑ 1:25 h
Czas przejścia z „Murowańca” na Krzyżne: 2:45 h, ↓ 2:05 h

 

 

 

Schronisko położone jest poniżej wylotu Doliny Roztoki w Dolinie Białki przy starej leśnej drodze do Morskiego Oka. Idąc z parkingu na Palenicy Białczańskiej potrzeba 40 minut, by dotrzeć do Wodogrzmotów Mickiewicza i kolejnego kwadransa marszu zielonym szlakiem w dół, by stanąć na urokliwej polanie przed roztockim schroniskiem. Położenie schroniska daje turystom na obranie różnych kierunków wypraw.

Przy Wodogrzmotach Mickiewicza odbijamy szlakiem zielonym do Schroniska w Dolinie Roztoki – 0.15 h,

    czerwony szosą w górę do Morskiego Oka – 1.30 h,

    czarny szosą do parkingu na Palenicy Białczańskiej – 0.40 h

 

 

Zbudowane w latach 1907-1908 przez Towarzystwo Tatrzańskie wg proj. Tadeusz Praussa. Historia jego budowy związana jest z konkursem ogłoszonym przez Towarzystwo na budynek murowany, a który mimo rozstrzygnięcia konkursu nie został zrealizowany z powodu funduszów (konkurs wygrał projekt architektów Udarskiego i Rutkowskiego. W rezultacie wybudowano schronisko drewniane o znacznie okrojonym programie użytkowym. Obiekt wielokrotnie przebudowywano i modernizowano (1928, 1950, 1971, 1985-92). Wpisany do Rejestru Zabytków. 
Budynek położony jest na tzw. górnej morenie, zwrócony elewacją frontową w kierunku jeziora (pd-wsch. ). Wzniesiony na rzucie nieregularnym, parterowy z poddaszem mieszkalnym, przekryty gontowym dachem siodłowym z półszczytami oraz licznymi lukarnami o daszkach półszczytowych oraz pulpitowych. Posadowiony na wysokiej podmurówce z kamienia, drewniany, konstrukcji zrębowej. W szczytach balkony o balustradach zdobionych motywami charakterystycznymi dla stylu zakopiańskiego. Ściany zewnętrzne odeskowane pionowo, wejście główne przez ganek i oszkloną werandę. Obramowania okien i drzwi zewnętrznych zdobione bogato kołkowaniem.
Stropy belkowe, drzwi płycinowe, schody drewniane, zabiegowe. W pomieszczeniach zachowane fazowane belki stropowe, tzw. tragarze, oraz ozdobne deskowanie ścian. W jadalni dwa rzeźbione sosręby, na jednym orzeł w koronie i data budowy "R. P. 1907". Balustrada schodów bogato płaskorzeźbiona, na słupkach ozdobnie sterczyny w formie pazdurów. Architektura schroniska reprezentuje schyłkowy okres stylu zakopiańskiego.

 

 

Pierwsze prymitywne schronisko przy Morskim Oku wybudował w 1826 r. Emanuel Homolacs. (m. in. na obrazie J. N. Głowackiego oraz na ryc. Z. B. Stęczyńskiego) Towarzystwo Tatrzańskie, założone w roku 1873 (statut 1874), rozpoczęło swą działalność od budowy schroniska nad Morskim Okiem, które zostało uroczyście otwarte 5 sierpnia 1874 r. W roku 1890 wybudowano obszerną wozownię, a w rok później rozszerzono bazę noclegową poprzez wybudowanie drugiego budynku schroniska, tuż obok pierwszego. Obydwa, połączone wspólną werandą, budynki spłonęły doszczętnie 1 października 1898 roku. Na ich miejscu Towarzystwo wybudowało altanę, natomiast funkcje noclegowe przejęła wozownia z 1890 r., zaadaptowana na ten cel w 1899 r. Po wzniesieniu w latach 1907-1908 nowego budynku, tymczasowe schronisko miało ulec likwidacji. Jednakże mała liczba miejsc noclegowych w schronisku nowootwartym przesądziła o jego utrzymaniu. W roku 1923 Polskie Towarzystwo Tatrzańskie, ówczesny właściciel obiektu, przeprowadziło jego remont, podczas którego m. in. rozebrano werandę od strony południowo-wschodniej. Od roku 1983 prowadzono remont konserwatorski budynku, zakończony w 1990. Jest to najstarsze zachowane schronisko turystyczne po polskiej stronie Tatr. Wpisane do Rejestru Zabytków.

Wozownia to obecnie najstarsze istniejące schronisko w Tatrach Polskich, położone jest opodal Nowego Schroniska i pełni funkcje noclegowni. Recepcja w Nowym Schronisku. Wozowwnia dysponuje 43 miejscami noclegowymi w standardzie turystycznym w trzech wieloosobowych salach. W sali nr 3 (14 osobowy) łóżka piętrowe, w salach nr 5 i nr 6 (13- i 16-osobowy) prycze. W budynku Wozowni jest kuchnia turystyczna wrzątek, pełny węzeł sanitarny. 

 

http://www.schroniskomorskieoko.pl/

(1146 m n.p.m.)

 

 

 

– zielony szlak, prowadzący przez całą długość Doliny Chochołowskiej z Siwej Polany przez polanę Huciska na Polanę Chochołowską, stąd dalej Doliną Chochołowską Wyżnią na grzbiet pomiędzy Rakoniem i Wołowcem w pobliżu przełęczy Zawracie.

Czas przejścia z Siwej Polany do schroniska: 2:10 h, ↓ 1:45 h
Czas przejścia ze schroniska na grzbiet między Rakoniem a Wołowcem: 2:15 h, ↓ 1:45 h

– żółty szlak, prowadzący Bobrowieckim Żlebem na Grzesia. Czas przejścia: 1:30 h, ↓ 1 h
– czerwony na Trzydniowiański Wierch przez Wyżnią Jarząbczą Polanę. Czas przejścia: 2:20 h, ↓ 1:55 h
– oznaczony biało-żółto szlak papieski, biegnący razem ze szlakiem czerwonym przez Wyżnią Jarząbczą Polanę do Doliny Jarząbczej. Czas przejścia: 50 min, ↓ 45 min
– czarny szlak łącznikowy przez polanę do kapliczki i schroniska PTTK

 

Kalatówki to kolebka narciarstwa w Polskich Tatrach. Już na początku XX wieku odbywały się tu zawody narciarskie i szkolenia dla sportowców. Niezbędne okazało się wybudowanie bazy noclegowej dla narciarzy i turystów. W roku 1910 odbyły się na Kalatówkach pierwsze na ziemiach polskich zawody narciarskie. W 1913 Tatrzańskie Towarzystwo Narciarskie wybudowało na skraju polany pierwsze schronisko (do dzisiaj zachowane fundamenty). Pod koniec lat trzydziestych przystąpiono do budowy nowego, komfortowego hotelu górskiego na wzór alpejski, wg proj. Józefa Jaworskiego. Schronisko oddano do użytku w 1938 roku. W okresie okupacji część wnętrz zyskała nowy wystrój zaprojektowany przez niem. architekta Alfreda Lukasa, utrzymany jednak w pierwotnym duchu.
Zlokalizowane na środku polany, murowane, dwupiętrowe, wzniesione na rzucie prostokąta, ściany parteru obłożone kamieniem, kondygnacje I i II piętra otynkowane, dach dwuspadowy o niewielkim kącie nachylenia połaci, charakterystyczny dla schronisk alpejskich. Program funkcjonalny obejmuje do dziś m. in. bufet turystyczny, obszerną przeszkloną werandę z widokiem na góry, salę klubową, a także taras spacerowy. Wystrój wnętrz związany jest z nowoczesnym regionalizmem lat 30. i 40., nawiązującym w sposób twórczy do tradycji ludowej.

 

 

 

1 OSOBOWY z umywalką     1 pokój
1 OSOBOWY z łazienką     2 pokoje
2 OSOBOWY z umywalką    15 pokoi
2 OSOBOWY z łazienką    17 pokoi
3 OSOBOWY z umywalką     4 pokoje
3 OSOBOWY z łazienką     4 pokoje
5 OSOBOWY z umywalką     1 pokój

 

Restauracja
Kawiarnia
Bufet
Gabinet masażu
Sauna
Sala zabaw dla dzieci
Sala wielofunkcyjna

 

https://www.kalatowki.pl/

 

Pierwsze schronisko na Hali Kondratowej urządzili narciarze ok. 1910 r., adaptując na ten cel jeden z szałasów pasterskich. W zimie 1911 zostało ono zniszczone doszczętnie przez lawinę śnieżną Kolejny schron wybudowali dwa lata później (1913) Uznańscy. Większy budynek powstał dopiero w 1933, dzięki inicjatywie J. Polaka z Murzasichla. Obecne schronisko zostało wzniesione w roku 1948 wg proj. Bogdana Laszczki, syna znanego rzeźbiarza, Konstantego Laszczki. Pięć lata później, w roku 1953, omal nie zostało ono zniszczone przez lawinę kamienną. Jeden z bloków skalnych wyłamał ścianę i połową swej wielkości znalazł się w jadalni, a drugi, jeszcze większy, zatrzymał się kilka metrów przed budynkiem. Po tym wypadku dokonano na grani Giewontu odstrzału wszystkich zagrażających upadkiem bloków skalnych, dzięki czemu zażegnano niebezpieczeństwo powtórzenia się podobnych przypadków.
Budynek schroniska położony jest na południowym skraju Polany Kondratowej, w środkowej jej części, tuż przy szlaku prowadzącym na Giewont. Jest to obiekt parterowy, drewniany, konstrukcji zrębowej, wzniesiony na rzucie nieregularnym, przy wykorzystaniu wysokiej podmurówki kamiennej. Posiada charakterystyczny, stromy dach gontowy, z obszernym otwarciem "pulpitowym" w połaci południowej.

 

 

Obecnie trwa przebudowa i rozbudowa obiektu pod nowego gospodarza. 4 września 2023 r. schronisko zostało zamknięte z powodu prowadzonego remontu. Prace potrwać mają 2 lata. Ponowne otwarcie planowane jest przed sezonem letnim w 2025 r.

 

szlaki turystyczne
– niebieski z Kuźnic do schroniska, a stąd dalej na Kondracką Przełęcz i Giewont.

Czas przejścia z Kuźnic do schroniska: 1:20 h, ↓ 1 h
Czas przejścia ze schroniska na Giewont: 1:45 h, ↓ 1:15 h

– zielony od schroniska na Przełęcz pod Kopą Kondracką. Czas przejścia: 1:20 h, ↓ 1 h

 

 

Schronisko turystyczne znajduje się na Małej Polance Ornaczańskiej w górnej części Doliny Kościeliskiej (wg kryteriów ściśle geograficznych już na obszarze Doliny Pyszniańskiej w Tatrach Zachodnich na wysokości 1100 m n.p.m., na terenie należącym dawniej do Hali Ornak.

Pierwsze próby zagospodarowania turystycznego Doliny Kościeliskiej związane były, podobnie jak w innych rejonach dzisiejszych Tatr Polskich, z działalnością Towarzystwa Tatrzańskiego. Początkowo były to wyłącznie altany widokowe dające także schronienie przed deszczem - przy Lodowym Źródle (1875), obok krzyża Wincentego Pola na Hali Smytniej (1892), nad brzegiem Stawu Smreczyńskiego. Pierwsze schronisko powstało na Hali Pysznej, a stanowił je przebudowany w 1910 r. obszerny szałas, zastąpiony w latach następnych budynkiem wzniesionym przez Sekcję Narciarską Towarzystwa Tatrzańskiego. Wielokrotnie przebudowywane (1919, 1923, 1936), przetrwało do wybuchu II wojny światowej. Podczas wojny zostało spalone przez Niemców.
Obecne schronisko stoi na Małej Ornaczańskiej Polance i zostało wzniesione w latach 1947-1948 wg proj. Anny Górskiej. Jego uroczyste otwarcie nastąpiło 8 sierpnia 1948 roku. Obok schroniska w Dolinie Pięciu Stawów Polskich było pierwszym obiektem w tzw. stylu nowozakopiańskim. W roku 1973 nastąpiło w schronisku uroczyste odsłonięcie tablicy pamiątkowej poświęconej pamięci prof. Walerego Goetla.
Budynek zlokalizowany jest na skraju polany, jest obiektem parterowym konstrukcji mieszanej - skrzydło południowe murowane z kamienia, zachodnie drewniane, konstrukcji zrębowej. Całość przekryta wspólnym dachem gontowym o szczytach podhalańskich.

 

 

 

 

UWAGA!
Schronisko nie posiada podłączenia do sieci elektrycznej, wieczorem obiekt oświetlany jest za pomocą agregatu prądotwórczego. Oświetlenie zastępcze pozyskiwane jest z akumulatorów i prądnicy.

 

Do schroniska dojść można szlakami:

– zielony z Kir dnem Doliny Kościeliskiej do schroniska, a stąd dalej Doliną Tomanową do Rozdroża w Tomanowej, na Chudą Przełączkę i Ciemniak w Czerwonych Wierchach.

Czas przejścia z Kir do schroniska: 1:40 h, ↓ 1:35 h
Czas przejścia ze schroniska do Rozdroża w Tomanowej: 1:30 h, ↓ 1:10 h

– żółty przez Wielką Polanę Ornaczańską i Dolinkę Iwanowską na Iwaniacką Przełęcz. Czas przejścia: 1:15 h, ↓ 50 min
– czarny do Smreczyńskiego Stawu. Czas przejścia: 30 min, ↓ 20 min

 

https://schronisko-ornak.pl/

-----------------------------------------------------------------------------

 

 

1 - Schronisko Górskie PTTK w Dolinie Pięciu Stawów Polskich
2 - Schronisko PTTK Murowaniec na Hali Gąsienicowej 
3 - Schronisko PTTK im. Wincentego Pola w Starej Roztoce
4 - Schronisko PTTK Nad Morskim Okiem
5 - Stare schronisko nad Morskim Okiem
6 - Schronisko PTTK na Polanie Chochołowskiej
7 - Schronisko PTTK Na Hali Kondratowej
8 - Hotel Górski Na Polanie Kalatówki
9 - Schronisko PTTK na Hali Ornak
10 - Betlejemka na Hali Gąsienicowej
11 - TOPR-ówka w Dolinie Pięciu Stawów Polskich
12 - Baza namiotowa PZA Szałasiska
13 - Baza Namiotowa PZA na Włosienicy
14 - Informacja Turystyczna przy Wodogrzmotach Mickiewicza

 

 

 

opracowanie & foto: Albin Marciniak

https://www.facebook.com/marciniak.albin

 

Schroniska górskie w Polsce

oraz hotele górskie na jakie przekształcone zostało część schronisk