Bronisław Kasper Malinowski, ojciec antropologii kulturowej
urodził się 7 kwietnia 1884 roku w Krakowie jako jedyny syn Luciana Malinowskiego i Józefy Eleonory z Łąckich. Ojciec był etnografem i dialektologiem, profesorem filologii słowiańskiej na Uniwersytecie Jagiellońskim. Matka, z uwagi na wątłe zdrowie Bronisława, zajmowała się edukacją syna, a jego wykształcenie stawiała na pierwszym miejscu. Bronisław był bardzo zdolnym dzieckiem. Pomimo słabego stanu zdrowia miał bardzo dobre wyniki w nauce, dodatkowo wprawiał się w grę na skrzypcach oraz występował w teatrze amatorskim. Od 1902 roku studiował matematykę i fizykę, a następnie filozofię na Uniwersytecie Jagiellońskim. Uczył się również języka arabskiego. W 1908 roku obronił, z najwyższym wyróżnieniem, pracę doktorską z filozofii zatytułowaną O zasadzie ekonomii myślenia. W wieku 25 lat wyjechał za granicę, gdzie od 1910 roku uczęszczał na podyplomowe studia w London School of Economics. W 1916 roku studiował na Uniwersytecie Londyńskim i za pracę naukową Rodzina wśród krajowców Australii. Studium socjologii zdobył tytuł doktora. Malinowski to wybitny uczony i myśliciel, którego prace z zakresu antropologii społecznej przyczyniły się do rozwoju nauk społecznych. Wykładał na najlepszych uniwersytetach świata, wliczając Yale i Harvard. Zmarł na zawał serca w wieku 58 lat, 16 maja 1942 w New Haven w Stanach Zjednoczonych.
W sierpniu 1914 roku Malinowski spełniając marzenia z dzieciństwa, wyruszył w swą pierwszą wyprawę badawczą do Australii i Oceanii. Towarzyszący mu przyjaciel Stanisław Ignacy Witkiewicz na wieść o wybuchu wojny powrócił jednak do ojczyzny. Malinowski początkowo prowadził badania terenowe w Nowej Gwinei, gdzie przebywał wśród plemienia Mailu. Następnie odwiedził Wyspy Toulon oraz Wyspy Trobriandzkie, gdzie spędził z przerwami cztery lata. Zawsze powtarzał, że podstawowym obowiązkiem antropologa jest poznanie języka badanej społeczności. Dlatego też nie korzystał z usług tłumacza, a posiadając talent językowy, nauczył się rozmawiać z tubylcami już w 5 miesięcy. Po niespełna roku biegle władał ich językiem. Przebywał wśród miejscowych 24 godziny na dobę, przyglądając się ich codziennemu życiu, funkcjonowaniu ich społeczeństwa, wierzeniom i zachowaniom. Brał udział w obrzędach i ceremoniach, precyzyjnie opisując potem w dzienniku każdy szczegół. Podczas obserwacji odkrył, że w etnologii te same «fakty» można przedstawić na wiele różnych sposobów, w zależności od pozycji czy zawodu obserwatora i w zależności od jego z góry przyjętych osądów. Podczas podróży stworzył reguły, którymi każdy badacz winien się kierować. Dzięki swojej wyprawie i zgromadzonym podczas niej materiałom, Malinowski napisał cykl trzech książek poświęconych mieszkańcom wysp Trobriandzkich. Jedną z nich jest monografia terenowa Argonauci zachodniego Pacyfiku. Książka została uznana za najbardziej wpływową publikację w dziedzinie antropologii, stając się drogowskazem dla przyszłych pokoleń badaczy. Po opublikowaniu pracy Życie seksualne dzikich w północno-zachodniej Melanezji, został uznany za jednego z najwybitniejszych antropologów w dziejach ludzkości. Na kolejną podróż do Afryki południowej i wschodniej Malinowski udał się w 1934 roku. Prowadził także badania w społecznościach Indian zamieszkujących tereny Meksyku. W trakcie swoich podróży przez dekadę prowadził dziennik, który powstawał w wielu krajach na kilku kontynentach. Zawierał on hasła i nazwy geograficzne, a także charakterystyczne cechy i życiorysy tubylców, z którymi rozmawiał i obcował. Zapiski zostały opublikowane przez żonę dopiero 25 lat po jego śmierci.
Osiągnięcia Malinowskiego były efektem jego wieloletnich prac i podróży. Opracował on podstawy teoretyczne badań terenowych, rozwinął techniki badawcze, a wspólnie z A. Radcliffem-Brownem stworzył jeden z głównych kierunków teoretycznych antropologii – funkcjonalizm. Malinowski był cenionym w skali świata antropologiem i nauczycielem, dlatego nie dziwi fakt, że w 1927 roku już jako profesor objął katedrę Antropologii Społecznej, utworzoną specjalnie dla niego w London School of Economics. W tym samym czasie wykładał też na wielu innych europejskich i amerykańskich uczelniach. W 1929 roku otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Harvarda, a w 1938 roku wyjechał do Stanów Zjednoczonych, gdzie został profesorem Uniwersytetu Yale. Założył także Polski Instytut Sztuki i Nauki. Pracował naukowo do końca życia. Opublikował wiele prac, wśród których można wskazać: Podstawy wiary i moralności, Seks i stłumienie w społeczności dzikich, Problem znaczenia w językach pierwotnych czy Magia, nauka i religia.
Tak pisał Malinowski zakończeniu Argonautów zachodniego Pacyfiku: Próbując zrozumieć cudzy pogląd na świat – z szacunkiem i pełnym zrozumieniem należnym nawet dzikim – poszerzamy swoje własne spojrzenie na świat. I choć czasem możemy na chwilę wniknąć w duszę krajowca i spojrzeć jego oczyma na otaczający świat, wczuć się w to, co musi odczuwać, będąc sobą – to jednak ostatecznym celem jest dla nas wzbogacenie i pogłębienie własnej wizji świata, zrozumienie własnej natury, uczynienie ją doskonalszą...
opracowanie
Agnieszka Ignatowicz
