Kościół Pokoju w Świdnicy
to fenomen, że mimo nietrwałych materiałów budynek stoi 360 lat zadziwiając wytrzymałością konstrukcji.
Wyjątkowy zabytek wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO, Pomnik Historii, największa drewniana barokowa świątynia w Europie, jeden z siedmiu nowych cudów Polski według National Geographic. Najważniejszy punkt turystyczny na mapie Świdnicy. To tutaj turyści z całego świata kierują swoje pierwsze kroki, zwiedzając średniej wielkości miasto na Dolnym Śląsku. Kościół Pokoju w Świdnicy jest jednym z trzech, jakie zostały wzniesione także w Jaworze oraz Głogowie. Ich nazwa pochodzi od pokoju westfalskiego kończącego wojnę trzydziestoletnią (1618-1648). Obecnie można podziwiać kościoły w Świdnicy i Jaworze gdyż Kościół w Głogowie runął w 1654, później został odbudowany, a ostatecznie spłonął w 1758.
Przed rozpoczęciem wojny trzydziestoletniej świdniczanie mogli swobodnie wyznawać idee Lutra, w mieście odprawiano nabożeństwa ewangelickie. Po wybuchu wojny odebrano im prawo do własnej wiary i kościołów. Pokój westfalski złagodził nieco te obostrzenia i dał ewangelikom szansę na posiadanie własnej świątyni. Cesarz Ferdynand III Habsburg, dla zachowania pokoju, zezwolił w swym katolickim kraju wybudować na Śląsku trzy świątynie protestanckie. Miał to być gest tolerancji, ale i tak ustanowiono utrudnienia dla ewangelików. Kościół musiał być lokowany poza murami miasta, oddalony od nich na odległość strzału armatniego, nie mógł mieć dzwonnicy, musiał być zbudowany z materiałów nietrwałych (drewna, słomy, piasku, gliny), okres budowy nie mógł przekroczyć 1 roku i nie mógł mieć bryły przypominającej kościół.
Kamień węgielny pod budowę kościoła w Świdnicy położono 23 sierpnia 1656 roku. Autorem projektu był wrocławski mistrz budowlany Albrecht von Saebisch. Kościół zbudował świdnicki cieśla Andreas Kaemper. Pierwsze nabożeństwo w nowym świdnickim kościele odprawiono 24 czerwca 1657 roku. W 1708 roku, w czasie wojny północnej, kiedy sytuacja wyznaniowa ewangelików się polepszyła, znów pod naciskiem króla szwedzkiego, obok kościoła wybudowano dzwonnicę i szkołę ewangelicką. Świdniczanie wykazali się wówczas niezwykłą zaradnością, najbiedniejsi przynosili choćby deskę. W budowę zaangażowali się przedstawiciele wszystkich stanów, od szlachty, przez mieszczaństwo, po chłopów. Świdniczanin Christian Czepko wyruszył w podróż po europejskich dworach protestanckich, żeby prosić o pieniądze na budowę. Udało się i 24 czerwca 1657 roku, po zaledwie dziesięciu miesiącach budowy, odprawiono pierwsze nabożeństwo w Kościele Pokoju w Świdnicy.
Kościół został wzniesiony na planie krzyża, w technice szachulcowej, opartej na drewnianym szkielecie wypełnionym masą z gliny i słomy. Do głównej części dobudowano Halę Chrztów i zakrystię od wschodu, Halę Zmarłych od zachodu, Halę Ślubów od południa i Halę Polną od północy. Na powierzchni 1090 mkw. mieści się 7,5 tys. osób, a przepych barokowego wnętrza mocno kontrastuje z prostotą bryły. Dominuje w nim XVIII-wieczny bogaty ołtarz z drewna; płaskorzeźba ponad mensą przedstawia Ostatnią Wieczerzę. Powyżej umieszczono rzeźbione postacie Mojżesza, arcykapłana Aarona, Jezusa, Jana Chrzciciela i apostołów Piotra i Pawła. Pomiędzy nimi, w centralnym miejscu znajduje się scena z chrztem Chrystusa w Jordanie. Nad sześcioma drewnianymi kolumnami korynckimi biegnie fryz z napisem z Ewangelii Mateusza: “Dies ist mein geliebter Sohn, an dem ich Wohigefallen habe” (To jest syn mój umiłowany, którego sobie upodobałem. Ołtarz wieńczy księga z siedmioma pieczęciami i barankiem z chorągwią.
Drugą dominantą jest ambona, również z XVIII wieku. Jej kosz podtrzymują Wiara z krzyżem, Nadzieja z kotwicą i Miłość z dzieckiem, a na zwieńczeniu anioł z trąbą obwieszcza Sąd Ostateczny. Schody na ambonę zdobią reliefy z zesłaniem Ducha Świętego, Golgotą i Rajem. Na mównicy umieszczono klepsydrę podzieloną na cztery półgodzinki, która odmierzała długość trwania kazania.
Organy ze wspaniałym barokowym prospektem podtrzymywanym przez dwóch atlasów i ozdobione ruchomymi figurkami muzykujących aniołków zostały gruntownie odnowione w 2016 roku. Te największe w regionie organy o 62. głosach, zbudowane z blisko czterech tysięcy piszczałek, powstały w 1909 roku w znanej świdnickiej firmie Schlag&Söhne. Zastąpiły wcześniejsze instrumenty, z których najstarszy pochodził z XVII-wiecznej pracowni Christopha Klosego, organmistrza z Brzegu. Po tym pierwszym instrumencie pozostało tylko kilka piszczałek i wizerunek na stropie; warto spróbować odnaleźć go pośród wielu innych malowideł. Na prospekcie znajduje się portret Marcina Lutra, za którym podczas konserwacji znaleziono batutę. Napis na ramie obrazu „Ein feste Burg ist unser Gott” (Warowną twierdzą jest nasz Bóg) to tytuł hymnu Kościoła ewangelicko-augsburskiego.
Najbardziej uprzywilejowane rodziny miały własne loże, wśród których urodą wyróżnia się loża Hochbergów, dowód wdzięczności dla rodziny hrabiego Johanna Heinricha von Hochberg, który ufundował dęby na budowę kościoła. Malowidła na stropach przedstawiają Świętą Trójcę, Sąd Ostateczny, Niebiańskie Jeruzalem, upadek Babilonu. W Hali Chrztów warto zwrócić uwagę na drewnianą, polichromowaną chrzcielnicę z 1661 roku, która jest najstarszym zachowanym elementem wyposażenia kościoła, na portrety duchownych, którzy w ciągu trzech stuleci odprawiali tu nabożeństwa oraz ich bogate stroje liturgiczne.
Kościół, do którego prowadzi 27 wejść stoi w centralnym miejscu otoczonego kilometrowym murem placu Pokoju, gdzie wśród starodrzewu sąsiadują ze sobą XVII i XVIII-wieczne zabytki.
Po drugiej wojnie światowej parafia ewangelicka w Świdnicy zmniejszyła się z kilkunastu tysięcy do setki wiernych. Kościół wciąż jest ich domem, ale jednocześnie coraz bardziej cenionym obiektem, jednym z zaledwie trzech dolnośląskich zabytków na liście UNESCO.
Powstał w wyniku konfliktów religijnych w XVII-wiecznej Europie, a stał się symbolem pojednania: w 1989 roku premier Tadeusz Mazowiecki i kanclerz Niemiec Helmut Kohl w drodze do Krzyżowej modlili się tu o pokój. W 2014 kanclerz Niemiec Angela Merkel i premier Polski Ewa Kopacz wzięły udział w ekumenicznej modlitwie o pokój. Gościła tutaj, w 2011 roku, także szwedzka para królewska Karol XVI Gustaw i królowa Sylwia, a we wrześniu 2016 przedstawiciele kościołów chrześcijańskich, judaizmu, islamu oraz buddyzmu wraz z Dalajlamą XIV wspólnie podpisali Apel o Pokój.
informacje pochodzą ze strony Kościoła Pokoju w Świdnicy
Parafia Ewangelicko-Augsburska
pw. św. Trójcy, plac Pokoju 6, Świdnica
Obecnie na Liście UNESCO znajduje się 17 obiektów z Polski
