Schronisko Sowa
Schronisko Sowa pod szczytem Wielkiej Sowy 1015m.n.p.m. Jedno z najstarszych schronisk w Polsce. Obiekt został uruchomiony 11 IV 1897 r.,
Gospodarze schroniska w Górach Sowich otrzymali wypowiedzenie umowy w 2018 roku, ale pandemia wstrzymała eksmisję do 30 czerwca 2022r.
Na stronie schroniska widnieje informacja:
"Od 22 czerwca 2022 roku - W związku z zmianą dzierżawcy obiektu - Schronisko Sowa obecnie jest nieczynne. Niewątpliwie obiekt potrzebuje remontu, a to wymaga czasu. Potrzebna jest cierpliwość która z pewnością będzie nagrodzona, nowym odświeżonym wizerunkiem historycznego schroniska."
W środowisku górskim mówi się o tym, że nowy ajent pochodzi z Wrocławia, a w planach ma otwarcie restauracji i pensjonatu.
Do schroniska prowadzą szlaki:
informacje archiwalne:
Obiekt turystyczny ,,Sowa'' dawniej DW ,,Marysieńka'' posiada 42 miejsca noclegowe, węzeł sanitarny z ciepłą i zimna wodą oraz natryskami, centralne ogrzewanie oraz bufet. Przy schronisku funkcjonuje również na pole namiotowe.
www.schroniskosowa.pl
Historia obiektu : Schronisko Sowa
Narastający ruch turystyczny w Górach Sowich przyczynił się pod koniec XIX w. do powstania pierwszych schronisk w obrębie tego pasma górskiego. Pierwszymi były schroniska na Przełęczy Jugowskiej (Zimmer-mannsbaude 1894 r.) i na Przełęczy Walimskiej (Siebenkurfürstenbaude -1896). Uruchomienia podobnego obiektu podjęła się również Federacja Towarzystw Górskich przy Sowie (Verband der Gebirgsvereine an der Eule).
Wydaje się, iż projekt budowy schroniska pojawił się niespodziewanie, a pomysłodawcą był przewodniczący walimskiego Towarzystwa Sowiogórskiego (Eulengebirgsverein), fabrykant Karl Wiesen. Dnia 14 VII 1895 r. Podczas odbywanego w Walimiu zebrania federacji przekazał on na ten cel zakupiony przez siebie grunt (11 mórg) w górnej części Sowy, przysiółka Sokolca. Jego decyzja spotkała się z entuzjastycznym przyjęciem zebranych. Schronisko miało kosztować 7000 marek, a pieniądze zamierzano zebrać z dobrowolnych składek, poprzez sprzedaż papierów wartościowych, jak też przez zaciągniecie pożyczki hipotecznej.
Obiekt został uruchomiony 11 IV 1897 r., czego niestety nie dożył inicjator całego zamierzenia. Schronisko miała początkowo prosty kształt. Na kamiennej podmurówce umieszczono drewniany budynek nakryty dwuspadowym dachem. W jego wnętrzu znajdowały się dwie sale gościnne, w tym jedna związkowa, oraz jeden duży i cztery małe pokoje noclegowe, w których umieszczono 8 łóżek. Obiekt posiadał znakomitą lokalizację (880 m n.p.m.), ponieważ był oddalony od szczytu Wielkiej Sowy jedynie około 15 minut marszu. Schronisko w pierwszym roku swojego istnienia czynne było do jesieni. W jednym z kolejnych lat przekształcono je w obiekt funkcjonujący cały rok. Miało to związek z coraz modniejszym w tym czasie narciarstwem. W 1898 r. został otwarty także bufet.
Wzniesienie schroniska była bodaj pierwszym tak trudnym zadaniem stojącym przed Federacją Towarzystw Górskich przy Sowie. Wiązały się z tym pewne problemy finansowe. Dla pokrycia kosztów budowy wyemitowano 1000 papierów wartościowych o nominale 5 marek, których obsługa zajmowała uwagę organizacji przez szereg kolejnych lat. Zaciągnięto również pożyczkę, którą pomogła spłacić wdowa z Walimia, przeznaczając na ten cel w 1899 r. 4000 marek. Wliczając liczne darowizny, schronisko Sowa musiało pochłonąć wiele ponad 12.000 marek, czyli blisko dwukrotnie więcej niż wstępnie zakładano. W 1903 r. federacja zakupiła od Hansa Wiesena, syna zmarłego wcześniej Karla Wiesena, działkę Sowa nr 1, za co zapłacono 500 marek. Grunt ten przyłączono do działki schroniska, której powierzchnia wynosiła od tego czasu łącznie 4,472 ha.
Prace przy schronisku Sowa, prowadzone były nieprzerwanie i systematycznie. Najpierw potrzebne były okiennice i ocieplenie ścian. W 1900 r. wspominano o oprowadzeniu wody, instalacji piorunochronu, szalowaniu ścian deskami itp. Kolejne lata to reparacje dachu, komina, okien i bezowocne poszukiwania studni. Do poważniejszej przebudowy doszło w 1910 r., kiedy obiekt znacząco powiększono poprzez dobudowanie oszklonego pomieszczenia. Decyzja została podjęta w 1909 r., ponieważ, jak to motywowano, skromne schronisko nie było w stanie obsłużyć wzrastającego ruchu turystycznego. Na realizację tego przedsięwzięcia przeznaczono około 8500 marek. Dalsze prace przy rozbudowie przerwał pożar z 18 II 1914 r., który spowodował straty oszacowane na 20.000 marek. Firmy ubezpieczeniowe pokryły 12.000 marek, a pozostałe koszty spadły na federację.
Sprawami schroniska administrowało Towarzystwo Sowiogórskie z Dzierżoniowa, jego prowadzeniem zajmowali się zaś dzierżawcy. Pierwszym miał być niejaki Goebel, drugim Vogel, który odszedł w 1900 r. Jego następcą został Carl Barwarnietz, po którym przyszedł Paul Grunwald. Sytuacja schroniska Sowa ustabilizowała się, gdy dzierżawcą został Fritz Nikolaus. Prowadził on obiekt od 1915 r. do 30 IX 1940 r., ciesząc się dużą sławą wśród turystów.
W okresie międzywojennym schronisko Sowa, wymagało dalszej rozbudowy i modernizacji, co wynikało z rosnących oczekiwań turystów. Już w 1923 r., mimo niepewnej sytuacji gospodarczej, oszklono werandę i zbudowano toalety. Kolejne lata przyniosły między innymi doprowadzenie elektryczności, budowę kolejnej werandy i murowanej altany. Ponawiane były remonty pomieszczeń, a w 1929 r. pomalowano elewację. W okresie międzywojennym schronisko posiadało centralne ogrzewanie i bieżącą wodę, ale odpowiednie instalacje powstały zapewne wcześniej. W 1930 r. cały obiekt wyceniany był na sumę 50.000 marek.
Większość osób wędrujących po górach nie była nastawiona na poważniejsze trudy. Wyjazdy w góry przypominał raczej spacery, których celem był najczęściej jakiś lokal. Ówczesne sudeckie schroniska nastawione były zatem raczej na obsługę osób chcących się w nich posilić i ugasić pragnienie, niż na wędrowców szukających noclegu. Nie znaczy to oczywiście, by schroniska te nie posiadały miejsc noclegowych, tyle że stosunek ilościowy pomiędzy nimi i miejscami gastronomicznymi wskazywał wyraźnie, na jakich klientów zwracało się najwięcej uwagi. Reguła ta znakomicie pasuje do schroniska Sowa, w części gastronomicznej, którego znajdowało się około 300 miejsc, gdy liczba miejsc noclegowych wahała się w tym czasie od 11 do 16 łóżek.
Po drugiej wojnie światowej schronisko zastało przejęte przez Fundusz Wczasów Pracowniczych, który przekształcił schronisko: na Dom Wczasowy „Marysieńka”. Na początku lat 90-tych ubiegłego wieku, obiekt został opuszczony i przejęty przez gminę Nowa Ruda. Niestety pozostawione bez opieki budynek schroniska, w szybkim tempie popadał w ruinę i jego los wydawał się przesądzony.
Zrujnowany budynek dawnego schroniska przetrwał do naszych czasów, dzięki pasjonatowi Gór Sowich panu Thomas Herha. W 1994 roku zakupił obiekt od gminy i podjął się nie łatwego zadania przywrócenia mu dawnej świetności. Od samego początku remontu w schronisku Sowa, pierwszoplanową postacią był jej gospodarz pan Jacki Kalarus z Nowej Rudy - autor ciekawych książek o sztolniach Riese. Po długich i trudnych latach remontu (prawie 10 lat) schronisko Sowa, w sobotę 20 września 2003 roku, zostało uroczyście otwarte i oddane do użytku. Warto wstąpić do niego w ramach wędrówki na Wielką Sowę. Stojąca na jej szczycie wieża widokowa stanowi inny przykład działalności wspomnianej federacji, a oba obiekty wzajemnie się uzupełniają.
