Bratysława na weekend
Odwiedzając Słowację nie sposób pominąć tego pięknego miasta mającego tak bogatą historię. Bratysława jako stolica ma nietypowe, peryferyjne położenie, ponieważ usytuowana jest w południowo-zachodnich krańcach Słowacji, co nie jest dla niej zbyt korzystne, jednakże sąsiedztwo takich metropolii jak: Wiedeń (odległość około 60 km) czy Budapeszt (odległość około 195 km) rekompensuje tę lokalizację. Dobre drogi ułatwiają swobodne przemieszczanie się samochodem pomiędzy tymi miastami. Jest głównym celem wycieczek ale jest także chętnie odwiedzana przy okazji zwiedzania Wiednia czy Budapesztu. A może odwrotnie ? to Wiedeń i Budapeszt są odwiedzane przy okazji wizyty w Bratysławie?
Bratysława jest jedyną stolicą na świecie, która graniczy z dwoma państwami, tj. na południu z Węgrami, a na zachodzie z Austrią.
Tętniąca życiem Bratysława ma dwa oblicza: zabytkowe, z bogatą architekturą gotyku, wiedeńskiego baroku i secesji, oraz współczesne- z zabudową typową dla wielkich miast Europy Środkowej. Główna część miasta skupia się na lewym brzegu Dunaju, rozrzucona na wzgórzach, a także na płaskich terenach Niziny Naddunajskiej. Najwyżej położonym terenem jest wzgórze – Devínska Kobyla (514 m n.p.m.), zaś najniższym – rzeka Dunaj (126 m n.p.m.).
Wspomniana już nowa część miasta Čulenova to obecnie wielki plac budowy, z kolejnymi wyrastającymi wieżowcami. Według planów, do 2030r ma powstać przynajmniej 40 budynków o wysokości przekraczającej 150 m każdy. Trwa także budowa najwyższego wieżowca w Bratysławie.
Pomiędzy Starym Mostem i mostem Apollo powstał nowy bulwar nad Dunajem, centrum handlowe Eurovea, nowa siedziba Teatru Narodowego Słowacji oraz budowane są wysokościowce. Sukcesywnie zagospodarowywany teren ciągnie się od Dunaju w stronę centralnego dworca autobusowego przy ulicy Mlynske nivy. Cztery z pięciu budynków zaprojektowała w latach 2010-2013 Zaha Hadid. Piąty – jej dawni współpracownicy. Zaha Hadid była znaną na całym świecie brytyjską architekt.
Ulice bratysławskiej starówki biegną niemal pod zamkowe mury. Między zamkiem a obwarowaniami miejskimi biegnie jednak ruchliwa ulica Staromestska, pod którą prowadzą od zamku przejścia pod estakadami mostowych rozjazdów. Wśród staromiejskich uliczek najbardziej malownicze są Baštová (najwęższa w mieście) oraz Panská, przy której wznosi się najwięcej barokowych pałaców i kamienic.
Rejsy statkiem po Dunaju.
Słowacja ma dostęp do Dunaju na długości 172 km (od ujścia Morawy do ujścia Ipoli), z czego 7,5 km przypada na granicę słowacko-austriacką, na odcinku 22,5 km Dunaj płynie przez Słowację, po czym przez 142 km tworzy granicę słowacko-węgierską.
Dunaj to druga co do długości (po Wołdze) rzeka w Europie. Długość mierzona od styku Brigach i Bregu wynosi 2845 km, a od źródeł Bregu w Furtwangen im Schwarzwald 2888 km a przepływa przez 10 krajów europejskich. Przepływając przez Bratysławę, daje duże możliwości żeglugowe. Z tego korzystają m.in. statki wycieczkowe jakich jest wiele, zwłaszcza w sezonie turystycznym. Przy lewym brzegu cumują także pływające hotele czy restauracje. Na Dunaju pojawia się coraz więcej kajakarzy, pokonujących różnej długości odcinki, a nie brakuje także śmiałków chcących przepłynąć cały odcinek od źródeł do ujścia.
Historia
Bratysława rozpościera się na dwóch trasach handlowych, tj. na szlaku bursztynowym, który łączył Morze Bałtyckie z Morzem Śródziemnym, czyli północną Europę z południową oraz na szlaku dunajskim, który biegnąc wzdłuż rzeki Dunaj, umożliwiał dostęp do Morza Czarnego a tym samym łączył zarówno zachodnią i wschodnią Europę z południowo-wschodnią. Obydwie drogi krzyżowały się na obszarze dzisiejszej dzielnicy Devín, w której znajduje się zamek Zamek Devín, pełniący w dawnych czasach funkcję obronną nad tymi szlakami.
Dzisiejsze miasto powstało z osady pod Zamkiem Bratysławskim. Obecnie stanowi ono jądro historyczne Bratysławy, którego areał tworzą 3 jednostki: średniowieczne miasto ograniczone systemem wałowym, areał zamku i podzamcze. Kiedyś wjazd do miasta umożliwiały 4 bramy, tj. od strony wschodniej – Brama Laurińska (Laurinská brána), nazywana też Bramą Wawrzyniecką (Vavrinecká brána), od północnej –Brama Michalska (Michalská brána), od zachodniej – Brama Wydrycka (Vydrická brána; zachowała się część fortyfikacji), nazywana też Bramą Ciemną (Tmavá brána) lub Bramą Wiedeńską (Viedenská brána) a od południa – Brama Rybacka (Rybárska brána; zachowały się fundamenty). Do dziś przetrwała jedynie Brama Michalska, prowadząca do dzielnicy Stare Miasto (Staré Mesto). Brama Michalska jest jedyną zachowaną bramą miejską w Bratysławie. Posiada strzelistą 51-metrową wieżę z czterema tarczami zegarowymi i cebulastym hełmem; na szczycie znajduje się XVIII-wieczna rzeźba Michała Archanioła.
Zwiedzanie
Spacer po słowackiej stolicy wypada zacząć od zamku na wzgórzu. Gdy Turcy zajęli Budę w 1541 roku, tu, na Górne Węgry jak nazywano wówczas Słowację, do Preszburga (Pressburg; nazwa Bratysława pojawiła się w 1918 roku) przeniesiono węgierską stolicę. Przez blisko 200 lat, wieża położonej w centrum katedry św. Marcina była świadkiem koronacji królów. Jej prostą, czworokątną bryłę zwieńczono w XIX wieku hełmem ze złoconą trzystukilogramową repliką korony św. Stefana na złotej poduszce. Czasy największej prosperity miasta przyszły za rządów Marii Teresy, która rozbudowała zamek (chętnie w nim przebywała, bo cieszyła się poparciem Węgrów), założyła pierwszy teatr i gazetę. Zamek Bratysławski z XIV–XV wieku był wielokrotnie przebudowywany, usytuowany jest na granitowym wzgórzu, 80 metrów nad lustrem Dunaju. Obecnie w pomieszczeniach zamkowych znajdują się eksponaty Muzeum Historycznego (Historické múzeum), które stanowi część Słowackiego Muzeum Narodowego (Slovenské národné múzeum) w Bratysławie. W ostatnich latach odnowiono fasadę zamku, która uzyskała jasny kolor (przedtem mury były szarobrązowe).
Park Janka Kráľa
Park miejski z lat 70. XVIII wieku nietuzinkową altaną z ruin kościelnej wieży jest najstarszym parkiem miejskim w Europie Środkowej. Został założony na prawym brzegu Dunaju w latach 1774-76. Park przeszedł wiele zmian i dzisiejszy wygląd zachował się od 1839 roku. Masywne rzadkie gatunki drzew uzupełnia mała architektura. Najbardziej charakterystycznymi elementami Parku Janka Kráľa są małe wydzielone przestrzenie o okrągłym kształcie ozdobione elementami znaków zodiaku. Najważniejszym elementem architektonicznym jest unikalna altana ogrodowa, która pierwotnie była wieżą kościoła franciszkanów. W 1897 roku została uszkodzona w wyniku trzęsienia ziemi i jej górna część została przeniesiona do parku, tworząc altanę. W samym sercu parku znajduje się pomnik Janka Kráľa. Obecnie park pełni funkcję kulturalno-społeczną, służąc jako miejsce wypoczynku i miejsce spotkań. Park znajduje się w bratysławskiej Petržalce pomiędzy Starym i Nowym Mostem i jest dobrze widoczny z drugiego brzegu Dunaju oraz z platformy widokowe na Ufotower. Ma powierzchnię 42 ha.
Katedra św. Marcina to największy i najważniejszy kościół w stolicy Słowacji, położony w centrum miasta, tuż przy ruchliwej ulicy Staromiejskiej. Doskonale widoczny z wielu miejsc Bratysławy. Wyróżniający i wystający ponad dachami starówki, patrząc z góry z poziomu alejek parkowych na wzgórzu zamkowym. Przez 300 lat była kościołem koronacyjnym monarchów węgierskich. Do lutego 2008 świątynia była główną siedzibą arcybiskupstwa Bratysława - Trnawa (do 1995 była to diecezja trnavska, w tym też roku kościół uzyskał tytułkonkatedry). 8 marca 2008 kościół został podniesiony do godności archikatedry nowej archidiecezji bratysławskiej.
Od 11 listopada 2002 obiekt jest Narodowym Zabytkiem Kultury (národna kultúrna pamiatka).
Stary ratusz w Bratysławie (słow. Stará radnica, węg. régi városháza) - jeden z najstarszych budynków w stolicy Słowacji oraz najstarszy ratusz w kraju. Stary ratusz znajduje się pomiędzy głównym placem miasta (Hlavné námestie, przy którym swoją siedzibę mają m.in. ambasady Japonii, Grecji oraz Francji) a Placem prymasowskim (Primaciálne námestie, gdzie stoi m.in. obecna siedziba władz Bratysławy). Na przecikwo ratusza stoi Fontanna Maksymiliana, dodając uroku i tworząc klimat zabytkowego rynku.
Hlavné námestie – główny plac Bratysławy, pełniący jednocześnie funkcję rynku. Plac, bardzo popularny wśród turystów, otoczony jest zabytkowymi budynkami, w większości z końca XIX i XX wieku. Najważniejszym jest stary ratusz, którego początki sięgają XIV wieku. Inne wyróżniające się obiekty:
-secesyjny palác Roland z 1906, w przeszłości siedziba węgierskiego banku, obecnie na parterze również mieści się bank,
-neobarokowy Paluďaiov palác z 1880, wybudowany przez handlarza winami Franciszka Palugyaya,
-rokokowy Aponiho palác, tworzący kompleks zabudowań ratuszowych,
-Miestodržiteľský palác, mieszczący biura rządowe,
-rokokowy Kutscherfeldov palác z 1762, postawiony przez zarządcę cesarskich majątków Leopolda von Kutcherfelda.
W centrum placu stoi fontanna Rollanda (Rolandova fontána lub Maximiliánova fontána) z XVI wieku, upamiętniająca cesarza Maksymiliana, jednak powszechniejsza nazwa łączy ją z legendarnym rycerze Rollandem.
Pałac Prymasowski to neoklasycystyczny pałac w Bratysławie, położony na Starym Mieście. Pałac stał się znany w 1805, kiedy w Sali Lustrzanej Francuzi i Austriacy podpisali pokój w Preszburgu. Odbywały się tutaj czasem także sesje węgierskiego sejmu, który w I połowie XIX wieku miał siedzibę w niedalekim budynku Uniwersytetu. W 1848 cesarz Ferdynand I Habsburg podpisał tutaj dokument sankcjonujący powstanie pierwszego samodzielnego węgierskiego rządu.
W 1903 kupiło go miasto i podczas prac remontowych znaleziono w skrytce w ścianie sześć nieznanych gobelinów z XVII wieku, opisujących legendę Hero i Leander. Wykonano je w angielskiej manufakturze Mortlake, a projektantem był Francis Clyna (prawdopodobnie z udziałem Rubensa ivan Dycka). Wykonała je grupa tkaczy flamandzkich Philipa de Maechta.
Obecnie w pomieszczeniach budynku znajdują się eksponaty Galerii Miasta Bratysławy, tj. gobeliny angielskie i obrazy. Można także oglądać bogato zdobione sale, dzieła sztuki, meble i przedmioty z XVIII i XIX wieku. Pałac jest również siedzibą starosty miasta stołecznego Bratysławy.
Pałac Prezydencki w Bratysławie został wzniesiony w 1760 roku staraniem chorwackiego hrabiego Antona Grasalkovića, obecnie siedziba prezydenta Republiki Słowackiej w Bratysławie. Znajduje się na placu Hodžovo námestie. Pałac stał pierwotnie na wolnej przestrzeni poza murami okalającymi wówczas miasto. Częścią terenu pałacowego jest rozległy ogród w stylu francuskim. Znajduje się tu pomnik Johanna Nepomuka Hummela, znanego kompozytora, urodzonego w Bratysławie. W ogrodzie rosną drzewa, zasadzone przez różnych polityków z Europy i świata; jedno z nich posadził prezydent Aleksander Kwaśniewski w 2002 roku. W pałacu koncertował też Joseph Haydn. W latach 1939-1945 pałac był siedzibą prezydenta I Republiki Słowackiej, później mieścił się tu Dom pionierów i młodzieży im. Klementa Gottwalda(słow. Dom pionierov a mládeže Klementa Gottwalda). Od czasu rozpadu Czechosłowacji ponownie mieści się tu siedziba prezydenta Słowacji.
Słowacki Teatr Narodowy - jedna z najważniejszych instytucji kultury Słowacji.
Most SNP
Odwrócona piramida
Od 11 listopada 2002 obiekt jest Narodowym Zabytkiem Kultury (národna kultúrna pamiatka).
Stary ratusz w Bratysławie (słow. Stará radnica, węg. régi városháza) - jeden z najstarszych budynków w stolicy Słowacji oraz najstarszy ratusz w kraju. Stary ratusz znajduje się pomiędzy głównym placem miasta (Hlavné námestie, przy którym swoją siedzibę mają m.in. ambasady Japonii, Grecji oraz Francji) a Placem prymasowskim (Primaciálne námestie, gdzie stoi m.in. obecna siedziba władz Bratysławy). Na przecikwo ratusza stoi Fontanna Maksymiliana, dodając uroku i tworząc klimat zabytkowego rynku.
Hlavné námestie – główny plac Bratysławy, pełniący jednocześnie funkcję rynku. Plac, bardzo popularny wśród turystów, otoczony jest zabytkowymi budynkami, w większości z końca XIX i XX wieku. Najważniejszym jest stary ratusz, którego początki sięgają XIV wieku. Inne wyróżniające się obiekty:
-secesyjny palác Roland z 1906, w przeszłości siedziba węgierskiego banku, obecnie na parterze również mieści się bank,
-neobarokowy Paluďaiov palác z 1880, wybudowany przez handlarza winami Franciszka Palugyaya,
-rokokowy Aponiho palác, tworzący kompleks zabudowań ratuszowych,
-Miestodržiteľský palác, mieszczący biura rządowe,
-rokokowy Kutscherfeldov palác z 1762, postawiony przez zarządcę cesarskich majątków Leopolda von Kutcherfelda.
W centrum placu stoi fontanna Rollanda (Rolandova fontána lub Maximiliánova fontána) z XVI wieku, upamiętniająca cesarza Maksymiliana, jednak powszechniejsza nazwa łączy ją z legendarnym rycerze Rollandem.
Pałac Prymasowski to neoklasycystyczny pałac w Bratysławie, położony na Starym Mieście. Pałac stał się znany w 1805, kiedy w Sali Lustrzanej Francuzi i Austriacy podpisali pokój w Preszburgu. Odbywały się tutaj czasem także sesje węgierskiego sejmu, który w I połowie XIX wieku miał siedzibę w niedalekim budynku Uniwersytetu. W 1848 cesarz Ferdynand I Habsburg podpisał tutaj dokument sankcjonujący powstanie pierwszego samodzielnego węgierskiego rządu.
W 1903 kupiło go miasto i podczas prac remontowych znaleziono w skrytce w ścianie sześć nieznanych gobelinów z XVII wieku, opisujących legendę Hero i Leander. Wykonano je w angielskiej manufakturze Mortlake, a projektantem był Francis Clyna (prawdopodobnie z udziałem Rubensa ivan Dycka). Wykonała je grupa tkaczy flamandzkich Philipa de Maechta.
Obecnie w pomieszczeniach budynku znajdują się eksponaty Galerii Miasta Bratysławy, tj. gobeliny angielskie i obrazy. Można także oglądać bogato zdobione sale, dzieła sztuki, meble i przedmioty z XVIII i XIX wieku. Pałac jest również siedzibą starosty miasta stołecznego Bratysławy.
Pałac Prezydencki w Bratysławie został wzniesiony w 1760 roku staraniem chorwackiego hrabiego Antona Grasalkovića, obecnie siedziba prezydenta Republiki Słowackiej w Bratysławie. Znajduje się na placu Hodžovo námestie. Pałac stał pierwotnie na wolnej przestrzeni poza murami okalającymi wówczas miasto. Częścią terenu pałacowego jest rozległy ogród w stylu francuskim. Znajduje się tu pomnik Johanna Nepomuka Hummela, znanego kompozytora, urodzonego w Bratysławie. W ogrodzie rosną drzewa, zasadzone przez różnych polityków z Europy i świata; jedno z nich posadził prezydent Aleksander Kwaśniewski w 2002 roku. W pałacu koncertował też Joseph Haydn. W latach 1939-1945 pałac był siedzibą prezydenta I Republiki Słowackiej, później mieścił się tu Dom pionierów i młodzieży im. Klementa Gottwalda(słow. Dom pionierov a mládeže Klementa Gottwalda). Od czasu rozpadu Czechosłowacji ponownie mieści się tu siedziba prezydenta Słowacji.
Słowacki Teatr Narodowy - jedna z najważniejszych instytucji kultury Słowacji.
Spacerując po zabytkowej częśći Bratysławy, każdy dociera do Teatru oraz fontanny będących tematem wielu zdjęć ukazujących najpiękniejsze miejsca w Bratysławie. Zarówno w dzień jak i w nocy przy fontannie przystają wszyscy, by zrobić sobie pamiątkowe zdjęcie. Kraków ma gmach Teatru Słowackiego, Lwów ma Operę Narodową a Bratysława Teatr Narodowy, będący kulturalną wizytówką miasta.
Most SNP
Most SNP (słow. Most Slovenského národného povstania – Most Słowackiego Powstania Narodowego) z charakterystycznym pylonem, zwieńczony położonym na wysokości ponad 84 metrów Ufotower nazywanym latającym spodkiem. Wewnątrz UFO znajduje się restauracja ze 130 miejscami siedzącymi. Nad restauracją na wysokości 95 m znajduje się taras widokowy. Wewnątrz lewego filara pylonu umieszczono windę, w prawym filarze znajdują się schody ewakuacyjne.W sezonie wakacyjnym, dla śmiałków organizowane są przejścia po zewnętrznej stronie restauracji. Spacer odbywa się po krawędzi gzymsu, będąc w specjalnej uprzęży i przypięci do liny okalającej dysk.
Podczas budowy Nowego Mostu wyburzono większość budynków dzielnicy żydowskiej w obrębie Podhradia, w tym synagogę neologiczną. Wymiary mostu: długość – 430 m, szerokość – 21 m, waga – 7537 t.
Rzeźba Čumila wychodzącego z kanału.
Miejscowym akcentem, a zarazem przejawem słowackiego humoru są postacie z brązu witające turystów w wielu miejscach stolicy. Na głównym głównym placu, o poręcz ławki opiera się jegomość w napoleońskim kapeluszu, zaglądając przez ramię siadającym tu zakochanym parom czy czytającym poranne gazety. Największą popularnością cieszy się jednak Cumil wynurzający się z ulicznego kanału . Rubasznie uśmiechnięty zagląda paniom pod sukienki. Čumil (dosłownie Gap) jest postacią z którą wielu turystów robi sobie pamiątkowe zdjęcie.
Miejscowym akcentem, a zarazem przejawem słowackiego humoru są postacie z brązu witające turystów w wielu miejscach stolicy. Na głównym głównym placu, o poręcz ławki opiera się jegomość w napoleońskim kapeluszu, zaglądając przez ramię siadającym tu zakochanym parom czy czytającym poranne gazety. Największą popularnością cieszy się jednak Cumil wynurzający się z ulicznego kanału . Rubasznie uśmiechnięty zagląda paniom pod sukienki. Čumil (dosłownie Gap) jest postacią z którą wielu turystów robi sobie pamiątkowe zdjęcie.
Odwrócona piramida
Piramida do góry nogami, zwracająca uwagę na nietypową konstrukcję, czyli odwrócona piramida w której mieści się RTVS - SRo - Gmach Słowackiego Radia.
Niedaleko centrum Bratysławy, na ulicy Mýtnej, już od wielu lat przyciąga uwagę swoim kształtem Gmach Słowackiego Radia, nazywany „budowlą stulecia“ (ze względu na bardzo długi okres jego budowy), albo popularnie Piramidą.Z architektonicznego punktu widzenia jest to bardzo oryginalna budowla. Zaprojektowano ją w kształcie odwróconej piramidy.
W sali koncertowej znajdują się największe organy na Słowacji.
Ciekawostka barowo-gastronomiczna.
Na ulicy Zamkowej, prowadzącej a jakże, na zamek. znajduje się nietypowy lokal. Nietypowy bo aby napić się drinka, należy go samemu przyrządzić. Klienci otrzymują odpowiednie akcesoria, ubrani w gustowny fartuszek a do dyspozycji jest tablet z menu i instrukcją obsługi. Po wybraniu właściwej pozycji z menu, barman podaje wszystkie składniki a z pomocą przewodnika na ekranie tableta pojawiają się kolejne kroki. Po przyrządzeniu i konsumpcji, można zamówić kolejny, inny zestaw "Jana Niezbędnego". Stoły także nie są typowo barowymi, gdyż są to "wyspy" kuchenne z blatem grzewczym a wewnątrz znajdują się różne naczynia i sztućce. W podobny sposób jak drinki, możemy zamówić dowolny posiłek z menu na tablecie.
Dla smakoszy i wielbicieli dobrego wina.
Nieopodal Bratysławy leży niewielkie miasteczko Svätý Jur, starodawne miasteczko z ponad 700 – letnią tradycją winiarską. Najmniejsze miasteczko z Pentapolitany dawnych królewskich miast Żupy Preszporskiej jest niewielkie ale z ciekawą architekturą, zamkiem i piwnicami z winami. To tutaj powstają słynące z doskonałego bukietu Słowackie wina zapoczątkowane przez rody Habsburgów i Pálffys. Punktem docelowy do którego warto się udać jest Zamek Palffy. W jego podziemiach znajduje się rozlewnia wina a w zabytkowych piwnicach dojżewa wino leżakując w beczkach czy butelkach. W chwili obecnej winną latorośl uprawia się na powierzchni 411 ha. Typowe są odmiany Müller Thurgau, Rizling rýnsky, Pesecká leánka,Frankovka modrá i Svätovavrinecké. Zwiedzanie piwnic z winem oraz degustację warto połączyć ze zwiedzaniem całego biektu oraz pozostałych zabytków w miasteczku.
Początki osadnictwa miasta Svätý Jur, datują się z prawdopodobieństwem na okres przedhistoryczny. Około roku 3000 p.n.e. osiedlają się na wywyższonej wyspie otoczonej moczarami pralasu Šúr ludzie młodszej epoki kamienia, którzy zajmowali się już rolnictwem. Z okresem wielkomorawskim wiąże się powstanie potężnego grodziska. To grodzisko było częścią systemu tzw. Bratysławskiej Bramy razem z kolejnymi twierdzami strażniczymi w Bratysławie, Dewinie i Devínskej Novej Vsi. Najstarsze pisemne świadectwo o mieście Sväty Jur (Święty Jur)pochodzi z roku1209, jednakże nie jest to dokument związany z założeniem miasta. W tym samym roku Svätý Jur (Święty Jur) stał się wolnym miastem z przywilejem odbywania targów.
Jedną z najstarszych pamiątek historycznych miasta stanowi Gotycki kościół Svätého Juraja. Gotycka budowa bez wieży została wzniesiona w ostatniej ćwierci XIII wieku.
Przewodnik po Bratysławie w formie PDF
https://www.visitbratislava.com/wp-content/uploads/2019/11/MALA_BA_ENG_2020_feb_web.pdf
Bratysława tętniąca życiem w dzień i w nocy
