Kopalnie opali - skarby Słowacji ukryte pod ziemią
Piękne opale z kopalni we wschodniej Słowacji podziwia cały świat a sama kopalnia jest obecnie cennym zabytkiem technicznym.
Choć Słowacja znana jest z wielu pięknych jaskiń, jak choćby Demianowska Jaskinia Wolności czy Dobszyńska Jaskinia Lodowa wpisana na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, Jaskinia Bielańska, Dobszyńska Jaskinia Lodowa, Jaskinia Vażecka, Jaskinia Driny czy Domica, to w grupie podziemi dostępnych do zwiedzania, kopalnia opali zasługuje na szczególną uwagę. Biorąc pod uwagę jej historię, wyjątkowość w skali świata i to w jakim stanie znajduje się obecnie, można śmiało stawiać ją w grupie kandydatów do wpisu na listę UNESCO. Dubnickie kopalnie opalu szlachetnego położone są w Slańskich Górach we wschodniej Słowacji, pomiędzy Červenicą a Zlatą Baňą.
Na terytorium gór Slanske Vrchy między miejscowościami Zlatá Baňa i Červenica rozciągają się słynne Słowackie kopalnie opali. Kopalnie te przeżywały złote czasy w latach 1845 – 1880, gdy dzierżawcą kopalni był wiedeński jubiler Solomon Goldschmidt a po nim jego potomkowie. Rodzinie Goldschmidtów udało się pozyskane opale eksportować na światowe rynki i zabezpieczyć im światową sławę.
To właśnie w tym miejscu, w korycie strumienia Oľšavka około 240 lat temu w 1775 r. odkryto największy na świecie okaz opalu o wadze 3035 karatów (czyli około 600 g), a jego wartość oszacowano na 30 mln euro. Ze względu na typową dla siebie grę kolorów klejnot nazwano Harlequin (a także Vienna Imperial Opal). Opal obecnie znajduje się w Muzeum Historii Naturalnej w Wiedniu. Opal o nazwie Monarchia, prezent dla królewskiego gabinetu mineralogicznego, miał burzliwą historię sięgającą 1803 roku. Zaginął z Muzeum Historii Naturalnej w Budapeszcie w rozległym pożarze podczas rewolucji węgierskiej. Innym unikatem jest naszyjnik Izabeli, klejnot oprawiony w słowackie opale, który Jan Zápoľský podarował żonie w 1540 r. (znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Budapeszcie). W 1881 roku miasto Budapeszt podarowało Stefanii, księżnej Belgii, żonie księcia Rudolfa z okazji jej koronacji, naszyjnik ozdobiony opalowymi klejnotami w połączeniu z brylantami. Ten klejnot jest nadal przechowywany w Schatzkammer w Wiedniu. Jeden z ostatnich znalezionych dużych opali nosi nazwę „Wojna światowa” i pochodzi z 1914 roku, waży 108 karatów. Dla porównania, wartość klejnotu opalu ważącego ponad 100 karatów to prawie milion dolarów. Legendarny jest też opal Burning of Troy, który jest częścią francuskiego skarbu koronnego.
Cenny opal został odkryty w średniowieczu, a jego nazwa pochodzi od starożytnego indyjskiego słowa „Upala”, które oznacza „kamień szlachetny”. Struktura opalu jest amorficzna (nie tworzy kryształów). Niepowtarzalna kolorystyka, często nazywana „grą kolorów”, sprawia, że każdy egzemplarz jest oryginalny.
Opale nazywane są czasami Królami Klejnotów. Jest integralną częścią światowej biżuterii i klejnotów. Ma jedną specyficzną cechę; to kamień, który ujawnia w sobie kolory wszystkich klejnotów. Opal jest zaliczany do kamieni szlachetnych i może mieć do 60 odcieni. Właśnie tym właściwościom przypisywano i nadal często przypisuje się jemu właściwości magiczne. Słowackie opale są wysoko cenione na światowych rynkach ze względu na swoje unikalne cechy. Wyróżniają się swoją opalescencją (idealna gra kolorów).
Zwiedzanie rozpoczyna się codziennie o pełnej godzinie: 9.00, 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 14.00, 15.00 lub 16.00 i trwa około godzinę. Zwiedzanie podstawowej trasy, biegnącej sztolnią Józefa (jeden z głównych tuneli), wprowadza w starożytne techniki wydobywania rzadkiego opalu. Zwiedzający dowie się, w jaki sposób poszukiwali go górnicy i jakimi narzędziami się posługiwali. W trakcie wycieczki można zobaczyć dziesiątki minerałów towarzyszących wydobywanemu opalowi, a także podziwiać żyły samego opalu. Pod ziemią można doświadczyć wyjątkowego uczucia idąc w pogrążonych w całkowitej ciemności korytarzach, po którym poruszać się można jedynie za pomocą dotyku skalnych ścian i liny przymocowanej do skał. Takie doznania zapewniają przewodnicy na kilkudziesięciometrowym odcinku tunelu. Przed wejściem do kopalni każdy otrzymuje kask i latarki, nawet najmniejsi zwiedzający. W kopalni panuje stała temperatura od +4°C do +6°C, dlatego zalecana jest ciepła odzież i solidne buty.
Trasa podstawowa to teren niewymagający, bez wzniesień, z którym bez problemu poradzą sobie zarówno dorośli, jak i dzieci. Świetna propozycja na rodzinną wycieczkę. Sztolnia Józef to blisko tysiąc metrów wyrobisk, tuneli i komór. Istnieje także trasa ekstremalna, lecz tutaj na odważnych czeka aż pięć godzin podziemnej przygody.
W kopalni opali panuje stała temperatura od +4°C do +6°C, dlatego należy pamiętać o ciepłym ubraniu i solidnych butach.
Czas zwiedzania: ok. 1 godz
Slovenské opálové bane
Červenica, Słowacja
https://www.slovenskeopalovebane.sk/
Podziemia kopalni opali stają się coraz popularniejsze i obecnie zwiedza je 30 tys osób rocznie.
Obok wejścia do części podziemnej, znajduje się nowoczesny pawilon z kawiarnią, wc, sklepem z pamiątkami i poczekalnią.
Założyciel i dyrektor skansenu Kopalnia Opali, Pan Jozef Čurík
W roku 2015 grupa pasjonatów utworzyła stowarzyszenie i z własnych funduszy doprowadziła do uruchomienia trasy turystycznej. Cały kompleks górniczy to 12 wyrobisk a największe z nich to Libanka, z wiodącą Sztolnią Józef. Pięć połączonych obszarów wyrobisk górniczych Zlata Bania tworzyło największą kopalnię opali na świecie.
Do dnia dzisiejszego zachował się portal sztolni Józef i kilka bocznych wejść do podziemi. Leśną drogą można się dostać do portalu sztolni Viliam, w której 15 stycznia 1889 roku odkryto gniazdo opali, które nazwano Kaplicą Gizeli. Gniazdo wydało niewiarygodne 200 kg szlachetnych drogocennych kamieni.
Opal słowacki to certyfikowane oznaczenie geograficzne drogiego opalu, który pochodzi ze złóż w Górach Śląskich we wschodniej Słowacji. Słowacki opal to naturalny amorficzny dwutlenek krzemu o zmiennej zawartości wody (SiO2.nH2O) charakteryzujący się grą kolorów i wysokimi walorami estetycznymi.
Opal słowacki jest mineralogicznie najcenniejszym typem opalu – opalem AG. Na podstawie definicji zawartej w Dzienniku Urzędowym dzieli się na trzy odmiany: mleczny - podstawa składa się z białego przezroczystego i półprzeźroczystego opalu, mleczny z widoczną grą kolorów na powierzchni i wewnątrz opalu, kryształowy - podstawa składa się z krystalicznie przezroczystego i półprzeźroczystego opalu z grą kolorów widoczną na powierzchni i wewnątrz opalu. Matryca składa się z macierzystej skały andezytowej, częściowo nasyconej masą opalu, która tworzy spłaszczenia, warstwy, żyły opalu z grą kolorów.
