Trasa Pamięci MHK

Trasę Pamięci tworzą trzy oddziały Muzeum Historycznego Miasta Krakowa: Ulica Pomorska, Apteka pod Orłem oraz Fabryka Emalia Oskara Schindlera. Te trzy punkty na mapie Krakowa to trzy dopełniające się opowieści o wojnie i czasie, który po niej nastał.

---

„Pomorska”, przez wiele lat po zakończeniu okupacji niemieckiej Krakowa, była powszechnie zrozumiałym skrótem, symbolem nazistowskich zbrodni, jednoznacznie kojarzonym z miejscem, z którego naziści kierowali systemem terroru zwróconym przeciwko społeczności Krakowa. „Pomorska” to jednak nie tylko dawna siedziba gestapo, a właściwie siedziba Urzędu Komendanta Służby Bezpieczeństwa i Policji Bezpieczeństwa Dystryktu Kraków Generalnego Gubernatorstwa w latach 1939–1945, ale przede wszystkim miejsce, gdzie zachował się jedyny w swoim rodzaju autentyczny dokument, „Krzyk uwieczniony”. W kilku niewielkich piwnicach, dostępnych po wejściu na podwórko Domu Śląskiego przy ul. Pomorskiej 2, zachowały się uwiecznione na ścianach aresztu gestapo napisy z lat 1939–1945, pozostawione przez zatrzymane i tu przesłuchiwane osoby.
Zadaniem nowej wystawy Krakowianie wobec terroru 1939–1945–1956 jest komentowanie zasadniczego przekazu tego miejsca, „Krzyku uwiecznionego” zachowanego w dawnych celach, historii Domu Śląskiego, jako siedziby gestapo. Wystawa pomyślana jest jako rodzaj istotnego uzupełnienia przekazu ekspozycji w Fabcyce Emalia Oskara Schindlera, zbudowanego wokół mitu Oskara Schindlera. Na Pomorskiej zwiedzający ma możliwość nawiązania „intymnego” kontaktu z ciągle bliską nam historią, która ciągle pozostaje żywa i ma szanse pozostać żywa dla kolejnych pokoleń.

---

Drugi punkt na Trasie Pamięci to muzeum Apteka pod Orłem z wystawą Apteka w getcie krakowskim poświęconą zagładzie krakowskich Żydów. Mieści się na terenie dawnego getta utworzonego przez Niemców w marcu 1941 r. w Podgórzu. Muzeum działa w dawnej aptece Pod Orłem, prowadzonej przez Tadeusza Pankiewicza przed wojną, podczas jej trwania i przez krótki okres powojenny. Apteka Pankiewicza, przy ówczesnym placu Zgody, była jedyną apteką funkcjonującą w obrębie getta, a jej właściciel jedynym Polakiem mającym prawo do stałego w nim przebywania. Apteka stała się miejscem spotkań żydowskich intelektualistów, naukowców i artystów przebywających w getcie. W czasie krwawych akcji wysiedleńczych na placu Zgody w 1942 r. personel apteki bezpłatnie wydawał rannym opatrunki i lekarstwa. Apteczne zakamarki wykorzystywane były jako schowki, ratujące przed deportacją do obozów zagłady. Pankiewicz i jego asystentki: Irena Droździkowska, Aurelia Danek i Helena Krywaniuk byli łącznikami pomiędzy Żydami w getcie i poza nim, przekazując informacje i szmuglowaną żywność.

---

Fabryka Schindlera położona jest również w Podgórzu, w poprzemysłowej dzielnicy Zabłocie. Podobnie jak apteka Tadeusza Pankiewicza, jest symbolem ocalenia i zachowania humanitarnej postawy w najtrudniejszych sytuacjach. Niemiec Oskar Schindler, właściciel Niemieckiej Fabryki Naczyń Emaliowanych, zatrudniał w swojej fabryce krakowskich Żydów, a w 1943 r. doprowadził do powstania przy ul. Lipowej podobozu obozu Płaszów, w którym skoszarowano więźniów pracujących w Fabryce Schindlera i kilku innych okolicznych zakładach. Warunki stworzone przez Schindlera przy ul. Lipowej umożliwiły około tysiącu osobom przetrwanie pobytu w obozie. W 1944 r. Schindler ewakuował część zbrojeniową fabryki do Brünnlitz na Morawach wraz z tysiącem robotników – więźniów obozu Płaszów. Dzięki temu uratował im życie. Obecnie budynek administracyjny dawnej fabryki jest jednym z oddziałów Muzeum Historycznego Miasta Krakowa. Prezentowana w nim wystawa stała Kraków – czas okupacji 1939–1945 stanowi najważniejszy element tej trójdzielnej struktury opowiadającej o historii okupowanego Krakowa. Ekspozycja w Fabryce Schindlera prezentuje w sposób całościowy historię Krakowa lat 1939–1945, a w pozostałych placówkach tworzących Trasę Pamięci  rozwinięcie znalazły wybrane tematy.

---

Elementem łączącym Trasę Pamięci jest dostępna w Internecie baza biograficzna, poświęcone krakowianom lat 1939–1956, szczególnie ofiarom terroru nazistowskiego i komunistycznego. Zapoznać się z nią można na wystawie przy ul. Pomorskiej 2 lub online: http://krakowianie1939-56.mhk.pl/.

Łączony bilet wstępu Trasa Pamięci (Ulica Pomorska, Apteka pod Orłem, Fabryka Schindlera):
bilet normalny:17 zł (20 zł od 1 marca 2012 r.)
bilet ulgowy: 15 zł (17 zł od 1 marca 2012 r.)
bilet rodzinny: 35 zł (47 zł od 1 marca 2012 r.)
bilet grupowy: 21 zł (w cenie usługa przewodnicka po Fabryce Emalia Oskara Schindlera, w pozostałych oddziałach możliwość zarezerwowania usługi przewodnickiej za dodatkową opłatą)
bilet grupowy szkolny: 17 zł (w cenie usługa przewodnicka po Fabryce Emalia Oskara Schindlera, w pozostałych oddziałach możliwość zarezerwowania usługi przewodnickiej za dodatkową opłatą)
Bilet ważny przez 7 dni od daty zakupu.