Twierdza Kłodzko oraz Chodniki Minerskie

Twierdze i Forty Odsłony: 22158

Twierdza Kłodzko oraz Chodniki Minerskie

Dolny Śląsk ma wiele miejsc które warto zwiedzić. Kłodzko jest jednym z nich i jest miastem szczególnym, a magnesem dla całej okolicy jest bez wątpienia Twierdza Kłodzko.

Twierdza Kłodzko to dobrze zachowana, duża twierdza w Kłodzku będąca systemem obronnym z okresu XVII i XVIII wieku. Powierzchnia twierdzy wynosi ponad 30 hektarów. W skład kompleksu twierdzy kłodzkiej wchodzą:

twierdza główna
fort posiłkowy
Owcza Góra
obwarowania miejskie (fragmentaryczne)
umocnienia polowe

Od najbliższego piątku 1 maja zapraszamy do Twierdzy Kłodzko. Będziecie mogli samodzielnie zwiedzić górną część fortyfikacji (bastiony). Jest co oglądać.

Podczas zwiedzania pamiętamy o zachowaniu ostrożności i odległości.

https://www.twierdza.klodzko.pl/

Historia ponad 1000 -letniego Kłodzka jest nierozerwalnie związana z historią Góry Zamkowej. W miejscu obecnej Twierdzy, już w X wieku istniał drewniany gród obronny. Kłodzko położone w środku największej kotliny sudeckiej, od początku miało ważne znaczenie gospodarcze, handlowe i strategiczne. Tutaj krzyżowały się ważne szlaki handlowe – Bursztynowy, Praski oraz odnoga Morawskiego Traktu. Czeski kronikarz Kosmas pod datą 981 wymienia Kłodzko, pisząc o budowie grodu obronnego. W późniejszym czasie używano też określenia, że jest Kłodzko kluczem do Śląska. Tak więc o Kłodzko, Ziemię Kłodzką i Śląsk toczono ciągłe wojny. W 1459 roku król czeski Jerzy z Podebradów nadaje Ziemi Kłodzkiej tytuł Hrabstwa Kłodzkiego i nazwa ta używana jest do końca II wojny światowej. W XVI wieku cały ten teren przechodzi w ręce austriackich habsburgów. W okresie tym dochodzi do przebudowy zamku, rozbudowy umocnień wokół Góry Zamkowej a w latach 20-tych XVII wieku powstają pierwsze bastiony. W 1740 roku rozpoczyna się I wojna śląska pomiędzy Austrią a Prusami. Dwa lata później austriacy poddają obronny kompleks Kłodzka wojskom pruskim. Po zakończeniu wojny król pruski Fryderyk II nakazuje rozbudowę twierdzy Kłodzko. Zapada tez decyzja o likwidacji zamku, który przeszkadzał w budownictwie fortyfikacyjnym. W tym czasie postanowiono też wybudować małą twierdzę na Owczej Górze, po drugiej stronie rzeki Nysy Kłodzkiej i budowę systemu chodników minerskich. Po całkowitym rozebraniu zamku w jego miejscu, wybudowano donżon w którym znajdowały się magazyny wojskowe i pomieszczenia na zapasy dla wojska. Podczas III wojny śląskiej 26.07.1760 roku austriakom udaje się zdobyć szturmem twierdzę i był to jedyny przypadek w historii, kiedy twierdza została zdobyta. Habsburgowie odzyskują jednak Kłodzko tylko na trzy lata. Po raz ostatni twierdza była zdobywana w okresie kampanii napoleońskiej w 1807 roku. Dosyć wcześnie do Kłodzka dotarła informacja o zawarciu pokoju w Tylży i wojska francuskie wycofały się ze Śląska. W 1877 zniesiono status twierdzy i powoli zaczęto ja rozbrajać, przeznaczając część pomieszczeń na więzienie. Do tego celu wykorzystywano twierdzę w okresie I oraz II wojny światowej. W czasie II wojny funkcjonował na twierdzy obóz pracy a od października 1944 roku rozpoczęły produkcję zakłady AEG przeniesione do Kłodzka z Łodzi. Załoga licząca 1500 osób produkowała części radiowe oraz inne elementy uzbrojenia dla przemysłu wojennego Niemiec. Pod koniec wojny zgromadzono na twierdzy zbiory muzealne, które nigdy nie zostały odnalezione.

Dodatkowym elementem obronnym twierdzy kłodzkiej są chodniki minerskie, zwane labiryntem, które wybudowano od strony północno-zachodniej, bo najbliższy teren jest obszarem w miarę płaskim, najdogodniejszym do ataku i zdobywania twierdzy.W czasach funkcjonowania twierdz nie znano doskonalszego materiału wybuchowego jak czarny proch. Przy pomocy chodników minerskich można było likwidować stanowiska nieprzyjaciela na powierzchni a także podkopy. . Ułatwieniem w budowie korytarzy było to, że budowano je na powierzchni we wcześniej wykopanych rowach. Po wybudowaniu korytarzy, wszystko zasypywano, wyrównując teren przedpola celem maskowania. Najważniejszy z korytarzy oznaczony symbolem „0” wybudowano równolegle do zewnętrznej suchej fosy. Od niego wybudowano tyle głównych korytarzy na zewnątrz, ile jest liter w alfabecie. Korytarze połączono między sobą w licznych kombinacjach, tak aby pokrywały cały teren stoku bojowego. Korytarze mają od ok. 2m do 90 cm wysokości a nad nimi znajduje się od 1,5 do 5 m nadkładu ziemi. Ładunki prochowe w korytarzach należało umieszczać między przedziałami ziemno -kamiennymi w celu ukierunkowania siły wybuchającego prochu.Cały system korytarzy ma ponad 20 km długości. Dostępna do zwiedzania, oświetlona trasa turystyczna liczy około 1 km , z atrakcyjnym do przejścia korytarzem o wysokości 90 cm. Chodniki minerskie nigdy nie zostały wykorzystane militarnie jak również nigdy nie zrealizowano do końca planów ich rozbudowy. Po wojnie znaczącą część twierdzy wykorzystywano do produkcji elementów betonowych oraz produkcji winiarskiej. Od 2007 roku całość twierdzy stanowi własność Gminy Miejskiej Kłodzko i jest sukcesywnie udostępniana turystom. Interesującym sposobem poznania tego niezwykle ciekawego obiektu architektury militarnej jest uczestnictwo w tzw. „lekcjach żywej historii” prowadzonych przez umundurowanych członków regimentu historycznego.

tekst: St. Marszałek, L.Michalski