Muzeum Przemysłu Naftowego i Gazowniczego im Ignacego Łukasiewicza

Muzea Odsłony: 18180

Muzeum i kopalnia ropy naftowej w Bóbrce na Podkarpaciu

Jedyne muzeum położone na terenie czynnej do dzisiaj kopalni ropy naftowej. Można tu zobaczyć ropę naftową w stanie naturalnym, XIX wieczne kopanki (szyby naftowe) wiele sprzętu oraz Muzeum Ignacego Łukasiewicza. Kolebka światowej motoryzacji nie jest w Dubaju czy innych krajach Arabskich, ale właśnie w Polsce, na Podkarpaciu. To tutaj wszystko się zaczęło...

Rok 2022 był "Rokiem Ignacego Łukasiewicza" W roku 2022 przypadała 200 rocznica urodzin i 140 rocznica śmierci Ignacego Łukasiewicza.

Od 160 lat cały świat opiera się na ropie naftowej a największy przemysł to przemysł rafineryjny i petrochemiczny. Setki milionów pojazdów na całym świecie, napędzane są wyrobami ropopochodnymi i nie sposób wyobrazić sobie dzisiaj braku ropy. To przez nią toczą się wojny a dzięki niej wiele milionów ludzi ma pracę w wielu sektorach motoryzacyjnych i petrochemicznych. Cały świat jej używa a kolebką tego wszystkiego jest właśnie to miejsce. Mała miejscowość Bóbrka na Podkarpaciu gdzie 160 lat temu, ubogi aptekarz Ignacy Łukasiewicz, dał światu lampę naftową a w dalszej kolejności podstawowe paliwo obecnej cywilizacji.

Kopanka "Janina"

Wykonana metodą górniczą w roku 1878 do głębokości 132 m, pogłębiona metodą wiertniczą za pomocą wiertnicy ręcznej udarowej do głębokości 250 m. Jest jeszcze w dalszym ciągu eksploatowana i uzyskuje się do 100 kg ropy na dobę. Na powierzchni znajduje się drewniany kiwon napędzany za pomocą drugiego konika z silnikiem elektr. Ropa wypompowana z odwiertu przesyłana jest za pomocą widocznego rurociągu do zbiornika poza terenem muzeum, gdzie jest wstępnie odwadniana.

Na terenie muzeum ciągle wydobywana jest ropa ( ok 3,5 tony na dobę)
W tej kopance ropa bulgoce a efekt taki daje wydobywający się gaz.

Do najcenniejszych zabytków muzealnych należą obiekty, pochodzące z czasów Ignacego Łukasiewicza:

obelisk ufundowany w 1872 r. przez Ignacego Łukasiewicza w miejscu zwanym Wrzanka. Na obelisku widnieje napis: „DLA UTRWALENIA PAMIĘCI ZAŁOŻONEY KOPALNI OLEYU SKALNEGO W BÓBRCE WR 1854 IGNACY ŁUKASIEWICZ 4-11-72";
kopanka Franek, wykonana ręcznie około 1860 roku do głębokości 50 m, a następnie w latach późniejszych pogłębiona za pomocą wiertnicy ręcznej do głębokości 150 m. Znajdujące się nad nią napowierzchniowe urządzenie eksploatacyjne zostało zrekonstruowane według posiadanych dokumentacji;
kopanka Janina; ręcznie wykopana do głębokości 132 m, a następnie pogłębiona wiertnicą ręczną do głębokości 250 m; do dziś jest eksploatowana przy użyciu pompy wgłębnej. Obecnie uzyskuje się z niej jeszcze od 50 do 100 kg ropy na dobę;
warsztat mechaniczny z 1864 roku, o konstrukcji drewnianej, który służył do obsługi wierceń metodą udarową. Znajdują się w nim najprostsze maszyny obróbcze, między innymi tokarka i wiertarka napędzana ręcznie za pośrednictwem pasów transmisyjnych. W późniejszym okresie zainstalowana została napędzająca go mechanicznie maszyna parowa;
tzw. Dom Łukasiewicza z 1865 roku, w którym zgromadzono pamiątki po Ignacym Łukasiewiczu. Prezentowana jest tam również kolekcja lamp naftowych, fotografii oraz ekspozycja geologiczna. Na szczególną uwagę zasługuje plan kopalni w Bóbrce z 1879 roku, wykonany przez współpracownika Ignacego Łukasiewicza, Adolfa Jabłońskiego;
drewniana kuźnia kopalniana z 1856 roku; we wnętrzu znajdują się dwa paleniska zbudowane z cegły, podsycane za pomocą skórzanego miecha z lat 1890-95; wyposażona jest w stare narzędzia kowalskie;
zrekonstruowana wiertnica ręczna z 1862 roku, służąca do wiercenia metodą udarową płytkich otworów.

Kuźnia Kopalni Bóbrka zbudowana w 1856 r.

Wśród zabytków muzealnych w Bóbrce znajdują się także obiekty nowsze:

kotłownia z końca XIX wieku o konstrukcji drewnianej, która dostarczała pary do napędu urządzeń kopalnianych. W kotłowni znajduje się kocioł płomienicowy o powierzchni 30 m2 obudowany cegłą;
wiertnica typu kanadyjskiego z 1885 roku, napędzana lokomobilą parową.
wiertnica udarowa typu Bitków z 1923 roku. Jest to zmodernizowana przez polskich inżynierów i techników naftowych wiertnica typu kanadyjskiego;
urządzenia wiertnicze typu SM;
urządzenia wiertnicze obrotowe typu Trauzl OP-1200, N1400S;
pompy, sprężarki dawnej konstrukcji;
kieraty do grupowego pompowania odwiertów: z 1890 roku oraz z okresu międzywojennego;
zbiór gazomierzy domowych i przemysłowych;
kolekcja lamp naftowych;
aparatura laboratoryjna;
zbiór narzędzi do wierceń obrotowych;
zbiory medali okolicznościowych, znaczków pocztowych o tematyce naftowej, kart i kopert pocztowych z okolicznościowymi stemplami;
zbiór biblioteczny: książki, publikacje, wspomnienia, czasopisma naftowe od 1893 roku;
fotografie o tematyce naftowej;
zbiór kaset audio i wideo o treściach związanych z tematyką naftową.

Głowica przeciwwybuchowa (prewenter)

Pochodzi z otworu Daszewo 1 koło Karlina. 12.09.1980 r. nastąpiła niespodziewanie erupcja ropy i gazu ziemnego. W akcji ratunkowej brały udział rozmaite służby z Polski, Węgier i Związku Radzieckiego. Ze względu na trwałe uszkodzenie prewentera i wysoką temperaturę palącej się ropy uniemożliwiającą dojście do otworu, podjęto decyzję o odstrzeleniu przez wojsko prewentera haubicami kal. 122 mm. 17.12.1980 r. zestrzelono eksponowaną głowicę z rur okładzinowych i można było bezpiecznie przystąpić do gaszenia pożaru i dalszych prac ratowniczych na otworze.

Muzeum Ignacego Łukasiewicza

Jan Boży Józef Ignacy Łukasiewicz przyszedł na świat w zubożałej rodzinie szlacheckiej w 1822 roku we wsi Zaduszniki z ojca Józefa i matki Apolonii ze Świetlików. W 1836 roku ukończył 4 klasy gimnazjum Ojców Pijarów w Rzeszowie i z powodu ciężkich warunków materialnych w rodzinie rozpoczął pracę w aptece w Łańcucie a później w Rzeszowie.

W latach 1852-1853 Ignacy Łukasiewicz wspólnie z Janem Zehem prowadził na zapleczu apteki badania nad płynem, który wykraplał się przy zagęszczaniu oleju skalnego.

Po oczyszczeniu tego płynu uzyskał naftę świetlną. 31 lipca 1853 w szpitalu na lwowskim Łyczakowie zapłonęły po raz pierwszy lampy naftowe, które wykonał blacharz lwowski Adam Bratkowski. Datę 31 lipca 1853 roku uważa się za datę powstania polskiego przemysłu naftowego. Na przełomie lat 1853/54 Łukasiewicz opuszcił Lwów i przeniósł się w pobliże terenów roponośnych - do Gorlic, gdzie dzierżawił aptekę. Wynalazek swój ciągle udoskonalał.

W 1854 roku wspólnie z Tytusem Trzecieskim i Karolem Klobassą Zrenckim założył pierwszą na świecie spółkę naftową, która zaczęła wydobywać i eksploatować ropę w Bóbrce k. Krosna.

Cały czas pracował nad udoskonaleniem przetwórstwa ropy, efektem czego były nagrody za eksponowane produkty naftowe na wystawach w Jaśle, Lwowie i Wiedniu.

Doskonalił również na terenie kopalni Bóbrka technikę wiercenia otworów za ropą. Wprowadził do użytku wiertnicę ręczną (1862), później zastosował maszyny parowe do napędu wiertnic. Czynił też starania o założenie szkoły górniczej w Bóbrce, która ostatecznie powstała w 1885 roku w Ropiance.