Zamek w Kętrzynie
Gotycki zamek krzyżacki w Kętrzynie pochodzący z drugiej połowy XIV w.
Pierwszy znany opis zamku pochodzi z początków XVIII w. (ok. 1706). W zamku i przylegającej do niego części miasta nazwanej Nowym Miastem istniały m.in. piekarnia, kuchnia, młyn, słodownia i browar, skład mięsa i zboża, spiżarnia, zbrojownia i prochownia oraz więzienie, wzmiankowane w 1564 r.
11 listopada 1357 r., komtur Bałgii Johan Schindekopf nadał osadzie prawa miejskie. W tym czasie zapewne rozpoczęto budowę murowanego zamku usytuowanego w południowo-wschodnim narożniku murów miejskich. Budowę zakończono przed 1374 r., kiedy zamek w Rastenburgu po raz pierwszy pojawił sie w wykazie inwentarzy zamków zakonnych. Pierwszy znany opis zamku pochodzi z początków XVIII w. (ok. 1706). Jego autorem był Adam Huldreich Schaffer, rektor miejscowej szkoły, autor „Chronik von Rastenburg”. Dla wcześniejszego okresu muzeum dysponuje jedynie informacjami z inwentarzy zamkowych o pomieszczeniach znajdujących się w zamku, oraz krótkimi wzmiankami o pracach budowlanych. Najstarszy widok zamku znajduje się na rycinie wykonanej ok. 1684 r. przedstawiającej panoramę miasta od strony północnej, opublikowanej przez Krzysztofa Hartknocha.
Kętrzyn
Zamek początkowo był budowlą trójskrzydłową, zamkniętą od strony zachodniej murem z bramą wjazdową. Najbardziej reprezentacyjne skrzydło północne zajmował pfleger – prokurator, urzędnik sprawujący władzę z ramienia Zakonu. Mieściła się tu także kaplica wzmiankowana jeszcze w 1628 r. Na dziedzińcu znajdowała się studnia. Prawdopodobnie na przełomie XIV i XV w. zamek otoczony został od północy, wschodu i południa murem obronnym z cylindrycznymi basztami w narożnikach, przystosowanymi do wykorzystywania broni palnej; od strony miasta wybudowano mur przed wejściem do zamku. Około połowy XV w., w murze otaczającym zamek wybudowano dwie bramy z mostami zwodzonymi – południową i wschodnią, zamurowane po zdobyciu zamku przez mieszczan w 1454 r.
W zamku i przylegającej do niego części miasta nazwanej Nowym Miastem istniały m.in. piekarnia, kuchnia, młyn, słodownia i browar, skład mięsa i zboża, spiżarnia, zbrojownia i prochownia oraz więzienie, wzmiankowane w 1564 r. Po 1525 r. zamek został siedzibą starostwa książęcego. Kolejne prace budowlane na zamku przeprowadzone zostały w latach 1528-1529 i 1559- 1560. Przed 1566 r. przebudowano skrzydło zachodnie zamku, a w 1622 r. w północno- zachodnim narożniku dziedzińca wybudowano cylindryczną basztę z klatką schodową. W 1682 r. rozebrano dwie górne kondygnacje skrzydła północnego, zrównując jego wysokość z pozostałymi skrzydłami budowli. Być może wtedy także zasypano część piwnic pod skrzydłami wschodnim i południowym. Śad po dawnym zejściu do piwnic w skrzydle południowym widoczny jest jeszcze dzisiaj w murze w południowo-wschodnim narożniku zamkowego dziedzińca.
W XVIII i XIX w. zamek z leżącym przy nim folwarkiem był siedzibą domeny królewskiej. W tym okresie przebudowywano go dostosowując do pełnienia funkcji mieszkalnych. W miejsce gotyckich okien wykonano nowe, znacznie szersze. Budowla nie była jednak zbyt wygodnym miejscem do zamieszkania, skoro w 1742 r. rezydujący w zamku starosta Groeben skarżył się w liście do króla na panujące tu zimno, informując jednocześnie, że z tego powodu ostatniej zimy musiał wynająć dom w mieście. 15 grudnia 1797 r. w zamku miał miejsce wielki pożar. W latach 1911-1912, po kupnie obiektu przez miasto, zamek ponownie przebudowano, przeznaczając większość pomieszczeń na mieszkania. Wówczas także znajdował się tu lokal biurowy 3. Brygady Piechoty. Pod koniec lat 30-tych XX w. na zamku prowadzone były drobne prace konserwatorskie.
Przed drugą wojną światową znajdował się tu urząd finansowy i mieszkania urzędników. W początku lat 40-tych zachodnią część piwnic pod skrzydłem północnym przebudowano na schron przeciwlotniczy. W końcu stycznia 1945 r., po zajęciu miasta przez wojska radzieckie zamek i większa część staromiejskiej zabudowy miasta zostały spalone. Projekt odbudowy połączonej z regotycyzacją obiektu oparty został na rekonstrukcji rysunkowej wykonanej w końcu XIX w. przez Steinbrechta.. Po odbudowie przeprowadzonej w latach 1962-1967, budowla odzyskała gotycki charakter dzięki podwyższeniu dachów, skrzydeł południowego i wschodniego oraz dodaniu jednego piętra z gotyckimi szczytami i spadzistym dachem w skrzydle północnym. Obecnie w kętrzyńskim zamku funkcjonują: Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego i Miejska Biblioteka Publiczna.
W Muzeum gromadzone są zbiory związane przede wszystkim z historią miasta i regionu. Dużą ich część stanowią eksponaty z dziedziny sztuki, rzemiosła artystycznego, historii oraz archiwalia zabezpieczone w pierwszych latach powojennych przez założycielkę Muzeum Z.Licharewą. Dzięki temu zabytki o dużej nieraz wartości historycznej zostały ocalone od zniszczenia i rozproszenia. .Były to m.in. przedmioty pochodzące z wyposażenia okolicznych pałaców i dworów, zniszczonych i rozszabrowanych kościołów, archiwum magistratu,szczątki kolekcji Heimatmuseum Rastenburg i Prussia Museum z Królewca.
W zbiorach działu etnografii znajdują się m.in.: tradycyjne sprzęty używane do niedawna na wsi mazurskiej oraz kolekcja osiemnastowiecznych kafli piecowych. Na uwagę zasługuje także ciekawa kolekcja geologiczna zgromadzona przez Z.Licharewą. Gromadzone w Muzeum zdjęcia, pocztówki i materiały dokumentacyjne są cennym źródłem dla poznania historii miasta i regionu. Biblioteka muzealna posiada oprócz literatury fachowej m.in. zbiór starodruków z XV-XIX w., bogate zbiory wydawnictw poświęconych historii regionu oraz unikatowe egzemplarze miejscowej prasy z XIX i XX w. Szczególnie cenny jest zbiór rękopisów z XVII-XXw. z archiwów kościelnych i archiwum magistratu.
Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie jest jednym z najstarszych muzeów na terenie Warmii i Mazur. Działa nieprzerwanie od 26 lutego 1946 roku. W ciągu 65 lat swojej historii Muzeum przetrwało wiele reorganizacji i zmian administracyjnych. W 1987 r., jako jedno z pierwszych w Polsce, zostało muzeum samorządowym.
Od 2006 roku Muzeum w okresie letnim organizuje trwający tydzień Jarmark Średniowieczny na Św. Jakuba, w czasie którego odbywają się warsztaty z dawnego rzemiosła i dawnej muzyki prowadzone przez wykonawców z Polski i różnych krajów Europy.
Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego pl. Zamkowy 1 Kętrzyn
Zamek początkowo był budowlą trójskrzydłową, zamkniętą od strony zachodniej murem z bramą wjazdową. Najbardziej reprezentacyjne skrzydło północne zajmował pfleger – prokurator, urzędnik sprawujący władzę z ramienia Zakonu. Mieściła się tu także kaplica wzmiankowana jeszcze w 1628 r. Na dziedzińcu znajdowała się studnia. Prawdopodobnie na przełomie XIV i XV w. zamek otoczony został od północy, wschodu i południa murem obronnym z cylindrycznymi basztami w narożnikach, przystosowanymi do wykorzystywania broni palnej; od strony miasta wybudowano mur przed wejściem do zamku. Około połowy XV w., w murze otaczającym zamek wybudowano dwie bramy z mostami zwodzonymi – południową i wschodnią, zamurowane po zdobyciu zamku przez mieszczan w 1454 r.
W zamku i przylegającej do niego części miasta nazwanej Nowym Miastem istniały m.in. piekarnia, kuchnia, młyn, słodownia i browar, skład mięsa i zboża, spiżarnia, zbrojownia i prochownia oraz więzienie, wzmiankowane w 1564 r. Po 1525 r. zamek został siedzibą starostwa książęcego. Kolejne prace budowlane na zamku przeprowadzone zostały w latach 1528-1529 i 1559- 1560. Przed 1566 r. przebudowano skrzydło zachodnie zamku, a w 1622 r. w północno- zachodnim narożniku dziedzińca wybudowano cylindryczną basztę z klatką schodową. W 1682 r. rozebrano dwie górne kondygnacje skrzydła północnego, zrównując jego wysokość z pozostałymi skrzydłami budowli. Być może wtedy także zasypano część piwnic pod skrzydłami wschodnim i południowym. Śad po dawnym zejściu do piwnic w skrzydle południowym widoczny jest jeszcze dzisiaj w murze w południowo-wschodnim narożniku zamkowego dziedzińca.
W XVIII i XIX w. zamek z leżącym przy nim folwarkiem był siedzibą domeny królewskiej. W tym okresie przebudowywano go dostosowując do pełnienia funkcji mieszkalnych. W miejsce gotyckich okien wykonano nowe, znacznie szersze. Budowla nie była jednak zbyt wygodnym miejscem do zamieszkania, skoro w 1742 r. rezydujący w zamku starosta Groeben skarżył się w liście do króla na panujące tu zimno, informując jednocześnie, że z tego powodu ostatniej zimy musiał wynająć dom w mieście. 15 grudnia 1797 r. w zamku miał miejsce wielki pożar. W latach 1911-1912, po kupnie obiektu przez miasto, zamek ponownie przebudowano, przeznaczając większość pomieszczeń na mieszkania. Wówczas także znajdował się tu lokal biurowy 3. Brygady Piechoty. Pod koniec lat 30-tych XX w. na zamku prowadzone były drobne prace konserwatorskie.
Przed drugą wojną światową znajdował się tu urząd finansowy i mieszkania urzędników. W początku lat 40-tych zachodnią część piwnic pod skrzydłem północnym przebudowano na schron przeciwlotniczy. W końcu stycznia 1945 r., po zajęciu miasta przez wojska radzieckie zamek i większa część staromiejskiej zabudowy miasta zostały spalone. Projekt odbudowy połączonej z regotycyzacją obiektu oparty został na rekonstrukcji rysunkowej wykonanej w końcu XIX w. przez Steinbrechta.. Po odbudowie przeprowadzonej w latach 1962-1967, budowla odzyskała gotycki charakter dzięki podwyższeniu dachów, skrzydeł południowego i wschodniego oraz dodaniu jednego piętra z gotyckimi szczytami i spadzistym dachem w skrzydle północnym. Obecnie w kętrzyńskim zamku funkcjonują: Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego i Miejska Biblioteka Publiczna.
W Muzeum gromadzone są zbiory związane przede wszystkim z historią miasta i regionu. Dużą ich część stanowią eksponaty z dziedziny sztuki, rzemiosła artystycznego, historii oraz archiwalia zabezpieczone w pierwszych latach powojennych przez założycielkę Muzeum Z.Licharewą. Dzięki temu zabytki o dużej nieraz wartości historycznej zostały ocalone od zniszczenia i rozproszenia. .Były to m.in. przedmioty pochodzące z wyposażenia okolicznych pałaców i dworów, zniszczonych i rozszabrowanych kościołów, archiwum magistratu,szczątki kolekcji Heimatmuseum Rastenburg i Prussia Museum z Królewca.
W zbiorach działu etnografii znajdują się m.in.: tradycyjne sprzęty używane do niedawna na wsi mazurskiej oraz kolekcja osiemnastowiecznych kafli piecowych. Na uwagę zasługuje także ciekawa kolekcja geologiczna zgromadzona przez Z.Licharewą. Gromadzone w Muzeum zdjęcia, pocztówki i materiały dokumentacyjne są cennym źródłem dla poznania historii miasta i regionu. Biblioteka muzealna posiada oprócz literatury fachowej m.in. zbiór starodruków z XV-XIX w., bogate zbiory wydawnictw poświęconych historii regionu oraz unikatowe egzemplarze miejscowej prasy z XIX i XX w. Szczególnie cenny jest zbiór rękopisów z XVII-XXw. z archiwów kościelnych i archiwum magistratu.
Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego w Kętrzynie jest jednym z najstarszych muzeów na terenie Warmii i Mazur. Działa nieprzerwanie od 26 lutego 1946 roku. W ciągu 65 lat swojej historii Muzeum przetrwało wiele reorganizacji i zmian administracyjnych. W 1987 r., jako jedno z pierwszych w Polsce, zostało muzeum samorządowym.
Od 2006 roku Muzeum w okresie letnim organizuje trwający tydzień Jarmark Średniowieczny na Św. Jakuba, w czasie którego odbywają się warsztaty z dawnego rzemiosła i dawnej muzyki prowadzone przez wykonawców z Polski i różnych krajów Europy.
Muzeum im. Wojciecha Kętrzyńskiego pl. Zamkowy 1 Kętrzyn
http://www.muzeum.ketrzyn.pl
Zamki i Pałace w Polsce polecane do zwiedzania
Zamek w Kętrzynie
zamek, castle, architecture, brick build, brick building, building, building in poland, castle, castle in kętrzyn, castle in poland, climbing plants, day, europe, facade, famous, gothic building, heritage, historic, historical, history, inner courtyard, ketrzyn, landmark, masuria, mazury, medieval, old, poland, polska, teutonic castle, teutonic order, tourism, tourist, town, travel, warmia-masuria province
