Zamek Dwór Sarny - Zamek Scharfeneck
Dwór Sarny (zwany również Zamkiem Scharfeneck) to rozległy, obecnie intensywnie remontowany kompleks rezydencyjny i folwarczny, którego początki sięgają XIV wieku. Położony na skalnym występie zbocza w dolinie rzeki Ścinawki pomiędzy Górami Sowimi a Stołowymi, główny budynek zabytkowego założenia datowany jest na 1590 r.
Przez większość swojego udokumentowanego istnienia należał do zamożnej rodziny hrabiów von Götzen, z której wywodziło się wielu Starostów Kłodzkich. To na Zamku Scharfeneck w 1866 r. urodził się Gustaw Adolf hr. Götzen, późniejszy kolonialny gubernator Niemieckiej Afryki Wschodniej.
Götzenowie doprowadzili Scharfeneck do rozkwitu, rozbudowując rezydencję, dobudowując pałac letni jak i w XVIII wieku Kaplicę św. Jana Nepomucena, bogato ją dekorując polichromią. Po 1945 r. i po przemianowaniu Scharfeneck na Sarny zespół stał się własnością Skarbu Państwa. Po likwidacji Państwowych Gospodarstw Rolnych obiekt bardzo podupadł, stając na skraju zawalenia.
W 2010 r. o przejęcie Dworu Sarny starała się brytyjska fundacja Save Britain’s Heritage pod patronatem Karola, Księcia Walii. Ze względów administracyjnych i formalnych nie doszło do transakcji.
W końcu 2013 r. obiekt sprzedano osobom prywatnym, które założyły Fundację Odbudowy Dworu Sarny.Fundacja Odbudowy Dworu Sarny
Ścinawka Górna 40e, 57-410 Ścinawka Średnia
pow. kłodzki, woj. dolnośląskie
Pierwsza wzmianka o wsi (1352, obirsten Steinów) jest prawie o 30 lat późniejsza od informacji o Ścinawce Średniej. Wieś uważa się za powstałą w czasach słowiańskich, przed kolonizacją niemiecką w XIII - XV wieku. Dokładniejsze informacje pochodzą jednak dopiero z 2 połowy XIV wieku. Była to wtedy posiadłość rycerska w rękach rodu von Czeschaw z Miśni. Pierwszy właściciel z rodu, Tomasz, dość skrupulatnie zabiegał o majątek. Może o tym świadczyć fakt, że w ciągu 21 lat (13561377) zawarł w sądzie kłodzkim aż 17 porozumień majątkowych. Świadczy to również o małej stabilizacji własnościowej na tych terenach. Niemniej na początku XV wieku (1406) wspomina się o dworze i folwarku a niewiele lat później (1414) o wolnym sędziostwie, karczmie oraz młynie wodnym.
Dwór na stromym cyplu
Ten dwór to początki posiadłości Samy, która z czasem stała się najważniejszą częścią wsi. W 1406 roku jako właściciele posiadłości pojawiają się Pradelowie ród śląski związany min. z książętami legnickimi. Ostatni z Czeschawów, Fryderyk, sprzedał dobra Nicolasowi
Pradelowi. Ród ten rządził w folwarku przez ponad 150 lat. Chociaż nie była to jedyna posiadłość we wsi (było jeszcze wolne sędziostwo, tu właściciele zmieniali się bardzo często), pod rządami nowego rodu stała się największą w okolicy. Kolejni posiadacze powiększali folwark min. w kierunku Tłumaczowa.
Majątek musiał przynosić spore dochody skoro jednego z Pradelów Hansa (Janka) stać było w 1496 roku na dewocyjną fundację przeznaczenie 1,5 marki czynszu ze swojej posiadłości na ołtarz w kościele św. Bartłomieja w Radkowie.
Ten dwór to początki posiadłości Samy, która z czasem stała się najważniejszą częścią wsi. W 1406 roku jako właściciele posiadłości pojawiają się Pradelowie ród śląski związany min. z książętami legnickimi. Ostatni z Czeschawów, Fryderyk, sprzedał dobra Nicolasowi
Pradelowi. Ród ten rządził w folwarku przez ponad 150 lat. Chociaż nie była to jedyna posiadłość we wsi (było jeszcze wolne sędziostwo, tu właściciele zmieniali się bardzo często), pod rządami nowego rodu stała się największą w okolicy. Kolejni posiadacze powiększali folwark min. w kierunku Tłumaczowa.
Majątek musiał przynosić spore dochody skoro jednego z Pradelów Hansa (Janka) stać było w 1496 roku na dewocyjną fundację przeznaczenie 1,5 marki czynszu ze swojej posiadłości na ołtarz w kościele św. Bartłomieja w Radkowie.
Zbójecka siedziba?
Nie wiadomo dokładnie, co skusiło kolejnego z Pradelów, Nickela, do wmieszania się w zbójeckie awantury. Być może była to chęć łatwej zdobyczy, może namowy brata Klemensa a może uległ... modzie. Kraje niemieckie, także Śląsk, były wtedy areną działalności tzw. raubritterów- rycerzy rozbójników. Wykorzystując osłabienie władzy zwierzchniej, zamieszanie po wojnach husyckich, poszukiwali oni możliwości powiększenia dochodów, dokonując zbójeckich napadów na majątki sąsiadów, kupieckie karawany czy podróżnych.
W 1509 roku taka właśnie karawana kupców wrocławskich transportowała z Ołomuńca do Wrocławia konie. Organizatorem napadu był Hans Unwirde spod Paczkowa, do którego dołączył Klemens Pradel i jego brat, właściciel Sarn Nickel. Łupem rycerzy rabusiów padło 20 koni. Ponieważ nie był to pierwszy taki napad w okolicy, a rzecz miała miejsce na terenie księstwa nyskiego, będącego własnością biskupa wrocławskiego, na polecenie tegoż błyskawicznie zorganizowano wyprawę kamą. Sprawcy napadu zostali schwytani właściciel Sam zawisł na szubienicy. Po tych wydarzeniach nie spotyka się w źródłach informacji o rozbójniczych zapędach rodziny Pradelów z Sarn.
Rozbójnicze przygody jednego z właścicieli nie miały na szczęście większego wpływu na rozwój wsi w XVI wieku. Źródła informują, że w 1549 roku w Ścinawce Górnej było 25 gospodarzy. Płacili oni 18 srebrnych groszy dziesięciny kościołowi, który wtedy zaliczany był do Ścinawki Górnej. Jak na owe czasy była to suma dość spora i świadczyła o zamożności mieszkańców.
Nie wiadomo dokładnie, co skusiło kolejnego z Pradelów, Nickela, do wmieszania się w zbójeckie awantury. Być może była to chęć łatwej zdobyczy, może namowy brata Klemensa a może uległ... modzie. Kraje niemieckie, także Śląsk, były wtedy areną działalności tzw. raubritterów- rycerzy rozbójników. Wykorzystując osłabienie władzy zwierzchniej, zamieszanie po wojnach husyckich, poszukiwali oni możliwości powiększenia dochodów, dokonując zbójeckich napadów na majątki sąsiadów, kupieckie karawany czy podróżnych.
W 1509 roku taka właśnie karawana kupców wrocławskich transportowała z Ołomuńca do Wrocławia konie. Organizatorem napadu był Hans Unwirde spod Paczkowa, do którego dołączył Klemens Pradel i jego brat, właściciel Sarn Nickel. Łupem rycerzy rabusiów padło 20 koni. Ponieważ nie był to pierwszy taki napad w okolicy, a rzecz miała miejsce na terenie księstwa nyskiego, będącego własnością biskupa wrocławskiego, na polecenie tegoż błyskawicznie zorganizowano wyprawę kamą. Sprawcy napadu zostali schwytani właściciel Sam zawisł na szubienicy. Po tych wydarzeniach nie spotyka się w źródłach informacji o rozbójniczych zapędach rodziny Pradelów z Sarn.
Rozbójnicze przygody jednego z właścicieli nie miały na szczęście większego wpływu na rozwój wsi w XVI wieku. Źródła informują, że w 1549 roku w Ścinawce Górnej było 25 gospodarzy. Płacili oni 18 srebrnych groszy dziesięciny kościołowi, który wtedy zaliczany był do Ścinawki Górnej. Jak na owe czasy była to suma dość spora i świadczyła o zamożności mieszkańców.
Obserwując postęp prac i zaangażowanie fundacji, jest duża szansa że ten obiekt nie podzieli losu wielu pięknych zabytków, zamieniających się na naszych oczach w sterty gruzu.
Trzymamy kciuki za odbudowę całego folwarku.
Zamki i pałace
Zdjęcia pochodzą sprzed zakupu obiektu i powstania Fundacji.
