Zamość
Nazywany Perłą Renesansu, Padwą Północy, Miastem Arkad, to idealne miasto twierdza, założone w 1580 roku przez Jan Zamoyskiego, kanclerza wielkiego koronnego, zaprojektowane przez włoskiego architekta Bernardo Mornado, stanowiące wybitne osiągnięcie późnorenesansowej europejskiej myśli urbanistycznej. Układ urbanistyczny śródmieścia z zespołem ok. 120 zabytków architektury został zaliczony do zabytków o najwyższej wartości artystyczno-historycznej w skali światowej. Uznany za pomnik historii wpisany został w1992 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO. Zamość - to miasto bohater, odznaczone w 1947 roku Krzyżem Grunwaldu III Klasy za wybitny wkład w walkę o wyzwolenie narodowe i społeczne, za walkę z okupantem hitlerowskim. Zamość jest miastem wielkich tradycji historycznych w wielu dziedzinach: na polu nauki, oświaty i kultury.
Z miastem związanych było wielu wybitnych ludzi: mężowie stanu - kanclerz i hetman Jan Zamoyski, kanclerz Andrzej Zamoyski, dowódcy i specjaliści wojskowi - inż. A.dell'Aqua, gen. J.Ch.Mallet-Malletski, bojownicy o niepodległość narodową - W. Łukasiński, działacze polityczni - M. Rataj. Działali tu sławni pisarze i poeci - S.Klonowicz, Sz.Szymonowicz, K.Koźmian, S.Młodożeniec, B.Leśmian. Zamość był również etapem pielgrzymki Ojca Świętego Jana Pawła II po Ojczyźnie (12.06.1999 r.) Zamość stara się jak najlepiej wykorzystać swoją przeszłość. Założony przez Jana Zamoyskiego gród zachował wiele ze swej świetności. Wiosną i latem zamojskie zabytki, zwłaszcza Rynek Wielki, stają się scenerią dla odbywających się tu imprez kulturalnych, sportowych i handlowych mających podnieść atrakcyjność miasta. Historia łączy się tu z teraźniejszością i nadaje kształt przyszłości.
Ratusz
Zbudowany został na przełomie XVI i XVII w. wg projektu Bernarda Moranda. W latach 1639 - 1651 gruntownie przebudowany przez Jana Jaroszewicza i Jana Wolffa. Obiekt powiększono i podwyższono przez wprowadzenie trzech kondygnacji z wysoką attyką. Elewacje o manierystycznych proporcjach, rytmicznych podziałach i bogatym wystroju architektonicznym. W XVIII w. przed fasadą ratusza wybudowano odwach i dwuskrzydłowe, wachlarzowe schody wsparte na arkadach. W 1770r. wieża otrzymała smukły hełm z latarnią.
W latach 1823-1825 na zapleczu ratusza, w miejscu drewnianych jatek, wzniesiono piętrowy budynek więzienny w duchu „koszarowego" klasycyzmu wg projektu gen. J. Mallet-Malletskiego. Skrzydła boczne, łączące budynek z gmachem ratusza, powstały po 1848. O przybytku surowej Temidy przypomina monumentalna brama frontowa. Wymiar sprawiedliwości symbolizuje waga, a sędziów -atrybuty: ręka i oko, umieszczone nad wejściem.
Rynek Wielki
Jest jednym z piękniejszych XVI-wiecznych reprezentacyjnych placów w Europie. W każdej pierzei Rynku znajduje się zespół podcieniowych kamienic mieszczańskich. Rynek Wielki jest placem idealnie kwadratowym o wymiarach 100 x 100 m. Na rynku krzyżują się pod kątem prostym dwie główne osie zespołu staromiejskiego. Oś podłużna o długości 600 m przebiega zgodnie z kierunkiem wschód - zachód, od bastionu VII do rezydencji Zamoyskich. Oś poprzeczna licząca 400 m przebiega z północy na południe, łącząc Rynek Wielki z rynkami: Solnym i Wodnym.
Rynek Solny
Jeden z dwu analogicznych mniejszych rynków na poprzecznej osi miasta, prawdopodobnie nigdy nie osiągnął idealnego kształtu (50 x 50 m). Nazwa jego pochodzi od handlu składowaną tu solą, sprowadzaną z Drohobycza i Wieliczki. Był to od początku plac targowy. Posiada różnorodną zabudowę. Najciekawsze kamieniczki znajdują się wzdłuż ul. Zamenhofa. Zwraca uwagę kamienica narożna, zdobiona na całej szerokości fryzem podokiennym z motywem wici roślinnej wychodzącej z dzbana. W 1829r., po wyburzeniu kilku domów, na tyłach ratusza urządzono plac musztry.
Rynek Wodny
Położony jest na poprzecznej osi miasta na południe od Rynku Wielkiego. Ma kształt prostokąta o wymiarach 50x70 m. Rynek ten nigdy nie pełnił funkcji handlowej, przeznaczony był do zabudowy rezydencjonalnej. Nazwę otrzymał od sąsiedztwa z terenami zalewowymi. Nie zachowały się domy podcieniowe, widoczne na obrazie bukowińskim, potwierdzone badaniami terenowymi. Od XIX w. posiada on obecny, nie pokrywający się z dawnym rynkiem, kształt prostokąta.
Pałac Zamoyskich
Pierwotna rezydencja wzniesiona przez Jana Zamoyskiego w latach 1579-1586 wg projektu Bernarda Morando, zamykała od zachodu główną oś miasta, od którego oddzielona została własnymi bastejowymi obwarowaniami. Pałac stanowił jednopiętrowy budynek „przedni" o długości 60 m, który posiadał o frontu monumentalne dwuskrzydłowe schody prowadzące na I piętro. Nad pałacem górowała czworoboczna wieża - belweder z tarasem widokowym. W XVIII w. rezydencja uległa późnobarokowej przebudowie. Obniżoną i pozbawioną attyki wieżę zwieńczono trójkątnym szczytem z rzeźbami na narożach. Korpus pałacu otrzymał wyniosłe dachy mansardowe i został połączony piętrowymi galeriami z oficynami tylnymi. Od frontu dobudowano dwa boczne pawilony oraz długie parterowe oficyny. Od 1809 r zespół przestał być siedzibą ordynatów i w 1821r sprzedano go wraz z miastem Skarbowi Państwa. Bogate niegdyś wyposażenie uległo zniszczeniu w trakcie przebudowy dokonanej po 1831 r. na szpital wojskowy. Po uzyskaniu niepodległości w 1918r. pomieszczenia pałacu przekazano instytucjom sądowym.
Pomnik Jana Zamoyskiego
Kamienice ormiańskie – zabytkowe manierystyczno-barokowe kamienice na Starym Mieście, położone w północnej pierzei Rynku Wielkiego, przy ulicy Ormiańskiej. Ta część Zamościa została przyznana przez założyciela miasta, Jana Zamoyskiego, Ormianom, stąd nazwa ulicy oraz kamienic. Powstały one głównie w połowie XVII wieku i podobnie jak w pozostałych pierzejach Rynku posiadają podcienie. Każda należała do różnych posiadaczy, a po II wojnie światowej przeszły w posiadanie państwa (ostatnimi właścicielami byli głównie Żydzi). Szczególny wygląd ma 5 kamienic na prawo od ratusza - są ozdobione płaskorzeźbami, fryzami, ornamentami oraz attykami, jakie przywrócono podczas renowacji Starego Miasta w latach 70. XX wieku pod kierownictwem architekta Wiktora Zina.
Niektóre z tych kamienic mają konkretne nazwy:
-Ormiańska 22 (żółta) - kamienica Pod Madonną lub Sołtanowska. Powstała w połowie XVII wieku w miejscu drewnianej, jaką nabył kupiec Sołtan Sachwelowicz. Posiada bogate dekoracje w stylu wczesnobarokowym w różnych kolorach, są to m.in. płaskorzeźba przedstawiająca Madonnę z Dzieciątkiem depczącą smoka, pas fryzu pod oknami składający się z kwiatów i owoców oraz ozdobne obramienia okien wraz z płaskorzeźbami nad nimi. W odróżnieniu do sąsiednich kamienic, składa się z dwóch kondygnacji (parter i piętro). Obecnie, wraz z kamienicami od tyłu (przy ul. I. Pereca), zajęta jest przez Liceum Plastyczne i mieści się tu jedna z galerii tej szkoły (Galeria "Pod Madonną").
-Ormiańska 24 (niebieska) - kamienica Pod Małżeństwem lub Szafirowa (kolor). Wybudowana przed połową XVII wieku, znajdowała się w posiadaniu wielu różnych właścicieli. Od sąsiednich wyróżnia się dwoma pasami fryzu o orientalnym charakterze (dolny prostszy z liniami i górny o bogatszym wyglądzie roślinnym). Między oknami drugiego piętra znajdują się dodatkowo niewielkie płaskorzeźby dwóch postaci - mężczyzny i kobiety (stąd nazwa). Wraz z kolejnymi trzema kamienicami, stanowi siedzibę Muzeum Zamojskiego.
-Ormiańska 26 (czerwona) - kamienica Pod Aniołem, Pod Lwami lub Bartoszewiczów. Wzniesiona w latach 1632-34 przez jej pierwszego właściciela Gabriela Bartoszewicza. Jest bogato ozdobiona różnymi płaskorzeźbami, są to m.in. dwa lwy oraz smok ze skrzydłami między oknami drugiego piętra, a pod nim Archanioł Gabriel we wnęce. Posiada też liczne orientalne fryzy roślinne – ciągły, szerszy pas nad arkadami i węższy górny nad oknami - oraz osobne nad oknami pierwszego piętra; w każdym znajdują się głowy aniołów (różnej wielkości). Podczas II wojny światowej w tej właśnie kamienicy utworzono Muzeum Miejskie, dlatego tu znajduje się główne wejście do współczesnego Muzeum Zamojskiego.
-Ormiańska 28 (ciemnożółta) - kamienica Rudomiczowska. Zastąpiła, podobnie jak kamienica "Pod Madonną", poprzednią drewnianą w połowie XVII stulecia i początkowo stanowiła własność Bazylego Rudomicza (profesora dawnej Akademii Zamojskiej), w późniejszych latach w posiadaniu innych osób. W porównaniu do sąsiednich jest skromniej ozdobiona i ma nieco surowszy wygląd, posiada jedynie wyraźne obramienia okien i fryz nad ich rzędem z drugiego piętra, ale wyróżnia się najwyższymi attykami. Wraz z sąsiednimi zajęta jest przez Muzeum Zamojskie.
-Ormiańska 30 (zielona) - kamienica Wilczkowska. Położona na rogu ulic Ormiańskiej i Solnej, tuż obok ratusza, powstała w II poł. XVII wieku (prawdopodobnie również w miejscu poprzedniej drewnianej) dla rodziny Wilczków. Ozdobiona fryzami i płaskorzeźbami zarówno od strony Rynku jak i ul. Solnej. W narożu II piętra przedstawiają one Matkę Boską Niepokalanego Poczęcia (od strony ul. Solnej) oraz św. Jana Chrzciciela udzielającego chrztu Jezusowi Chrystusowi (od strony Rynku), zaś niżej są inne płaskorzeźby, odpowiednio: ze św. Janem Ewangelistą oraz św. Tomaszem (patronem miasta) z trzema włóczniami, a pod nim herb rodziny Koniecpolskich. Zdobią ją także fryzy (prostszy, kolisty pod oknami pierwszego piętra oraz roślinny pod attykami) oraz bogate obramienia okien (z aniołami nad oknami pierwszego piętra). W odróżnieniu od poprzednich kamienic, posiada dwie a nie trzy arkady. Poza Muzeum Zamojskim, mieści się w niej także restauracja oraz biuro turystyczne.
Dzwonnica Katedry
Wzniesiona w stylu późnobarokowym w II połowie w XVIII wg projektu Jerzego de Kawe. W przejściu umieszczone są płyty upamiętniające martyrologię Zamojszczyzny w czasie II wojny światowej. Na dzwonnicy umieszczono 3 zabytkowe dzwony : „Jan" ufundowany przez Jana Zamoyskiego Sobiepana w 1662 r , „ Tomasz" fundacji Tomasza Józefa Zamoyskiego z 1721 r i „Wawrzyniec „ ufundowany w 1715 r przez dziekana zamojskiego Ks. Wawrzyńca Sikorskiego.
Kamienice na Rynku oraz Dzwonnica Katedry w tle
Kościół Franciszkanów
Wzniesiony w stylu barokowym z fundacji II ordynata Tomasza Zamoyskiego i jego żony Katarzyny był największą świątynią w Zamościu (56 m długości i 29 m szerokości) i jedną z wybitniejszych budowli sakralnych XVII w. w Polsce. Posiadał bardzo bogaty wystrój elewacji zaprojektowanych przez Jana Michała Linka. Po likwidacji zakonu franciszkanów w 1784r. przez Austriaków, kościół stracił na wiele lat funkcję sakralną. W 1895r. utrącono szczyty i obniżono cały gmach, a nawę główną podzielono na 3 kondygnacje. W 1993 r. przywrócono funkcję sakralną obiektu.
Kościół p.w .Św. Mikołaja
Dawna cerkiew grecko-ruska i bazyliańska, wzniesiona w latach 1618 -1631 wg projektu Jana Jaroszewicza, oraz Jan Wolffa, który był autorem dekoracji. Z uwagi na lokalizację przy fortyfikacjach, świątynia miała charakter obronny. W latach 1690-98 dobudowano wieżę o wysokości 38 m, zwieńczoną późnobarokowym hełmem. Malownicza bryła dawnej cerkwi łączy elementy charakterystyczne dla cerkwi mołdawskich z elementami architektury łacińskiej. Pod masywną czworoboczną kopułą z dekoracyjną latarnią znajduje się mała kwadratowa nawa poszerzona półkolistymi absydami. Sklepienia zdobione są bogatą dekoracją sztukatorską. W kruchcie zachował się późnorenesansowy portal arkadowy z rozetami.
Synagoga
Jedna z najpiękniejszych żydowskich świątyń w Polsce. Wybudowana ok. 1610r. w stylu późnego renesansu. Część główną stanowiła wielka sala modlitewna (11,5 x 12,2 m). Sklepienie sali tworzy wyniosła czasza z profilowanymi żebrami. Jeszcze w XVII w. dobudowano dwa babińce. W czasie okupacji niemieckiej nastąpiły poważne zniszczenia bożnicy. Babiniec północny został uszkodzony, a południowy zlikwidowany. Wnętrze bożnicy ogołocono z wyposażenia liturgicznego. Po wyzwoleniu budynek poddano generalnemu remontowi, m.in. odtworzono babiniec południowy. W latach siedemdziesiątych XX w. w ramach renowacji obiektu odtworzono attyki, poddano konserwacji sztukaterie i odsłonięto polichromie.
Bastion VII
Dzieło fortyfikacyjne umieszczone na załamaniu obwarowań twierdzy. Celem jego było dodatkowe wzmocnienie obrony umocnień. Ma kształt pięcioboku, oskarpowanego murem. Czoła bastionu mają 71 i 77 m długości. W I poł. XIX w. gruntownie przebudowany. Cofnięte barki zostały zabudowane kazamatami. Wewnątrz znajdują się galerie strzelnicze. Bastion został zniszczony w 1866 r. w czasie likwidacji twierdzy. W latach 1977-1984 został zrekonstruowany do postaci XIX-wiecznej. W szpicu bastionu umieszczony był dawniej kartusz herbowy Tomasza Zamoyskiego.
Stara Brama Lwowska
Pod koniec XVI wieku (1597-99) wybudowano pierwszą, manierystyczną bramę lwowską (tomaszowską), jaka znajduje się tuż przy nadszańcu bastionu VII. Podobnie jak Stara Brama Lubelska, ta również została zamurowana podczas rozbudowy umocnień miasta w I poł. XIX wieku (1821). Po przebudowie w kazamaty wyznaczono tu również więzienie, w którym od października roku 1824 do listopada w roku 1825 przetrzymywano w niewoli Waleriana Łukasińskiego, co upamiętniają tablica i płaskorzeźba umieszczone na kurtynie dobudowanej do sąsiedniego nadszańca. Ponowne przejście przez tę bramę udostępniono dopiero przed II wojną światową, dokonano także jej przebudowy pod koniec lat 70. minionego stulecia, dzięki czemu piesi mają możliwość przejścia pod jednym z cennych zamojskich zabytków. Brama ta jest bardzo podobna do Starej Bramy Lubelskiej; odznacza się trójkątnym szczytem oraz płaskorzeźbami (po stronie wschodniej), z których największa, umieszczona pośrodku, przedstawia św. Tomasza Apostoła klękającego przy Zmartwychwstałym Jezusie, oraz dwa kartusze z herbem Zamoyskich po bokach. Pod nimi dwie inskrypcje z napisami w języku łacińskim. Na bocznych ścianach w przejściu przez bramę znajdują się niewielkie otwory strzelnicze.
Pod koniec XVI wieku (1597-99) wybudowano pierwszą, manierystyczną bramę lwowską (tomaszowską), jaka znajduje się tuż przy nadszańcu bastionu VII. Podobnie jak Stara Brama Lubelska, ta również została zamurowana podczas rozbudowy umocnień miasta w I poł. XIX wieku (1821). Po przebudowie w kazamaty wyznaczono tu również więzienie, w którym od października roku 1824 do listopada w roku 1825 przetrzymywano w niewoli Waleriana Łukasińskiego, co upamiętniają tablica i płaskorzeźba umieszczone na kurtynie dobudowanej do sąsiedniego nadszańca. Ponowne przejście przez tę bramę udostępniono dopiero przed II wojną światową, dokonano także jej przebudowy pod koniec lat 70. minionego stulecia, dzięki czemu piesi mają możliwość przejścia pod jednym z cennych zamojskich zabytków. Brama ta jest bardzo podobna do Starej Bramy Lubelskiej; odznacza się trójkątnym szczytem oraz płaskorzeźbami (po stronie wschodniej), z których największa, umieszczona pośrodku, przedstawia św. Tomasza Apostoła klękającego przy Zmartwychwstałym Jezusie, oraz dwa kartusze z herbem Zamoyskich po bokach. Pod nimi dwie inskrypcje z napisami w języku łacińskim. Na bocznych ścianach w przejściu przez bramę znajdują się niewielkie otwory strzelnicze.
Nowa Brama Lwowska
Położona po drugiej stronie ul. Partyzantów, klasycystyczna Nowa Brama Lwowska, została zbudowana na początku lat 20. XIX wieku, po zamurowaniu pierwszej bramy lwowskiej. Po likwidacji zamojskiej twierdzy w roku 1866 i rozebraniu murów, brama ta pozostała jako odrębny budynek. Po I wojnie światowej budynek przy tej bramie przebudowano na maszynownię pierwszej elektrowni miejskiej w Zamościu, nieco później dobudowano drugie, obecne przejście, po północnej stronie bramy. Nad zamurowanym, arkadowym przejściem (wschodnia strona bramy) znajdują się płaskorzeźby, z których największa przedstawia inicjały rosyjskiego cara Aleksandra I na tle słońca z długimi promieniami; mniejsze to położona wyżej korona carska (mitra) oraz dwie niewielkie, okrągłe płaskorzeźby w narożnikach.
Obecnie mieści się tu siedziba Orkiestry Symfonicznej (dawniej Polskiej Orkiestry Włościańskiej) im. K. Namysłowskiego.
Hejnał w trzy strony świata
Codziennie o godzinie 12:00 w okresie od maja do września z wieży Ratusza trębacz, ubrany w strój szlachecki, odgrywa hejnał zamojski. Zwyczaj wykonywania hejnału z wieży ratuszowej w Zamościu wprowadzono prawdopodobnie już za Jana Zamoyskiego, i grany był tylko w trzy strony świata. Legenda głosi, że Hetman po konflikcie z mieszczanami Krakowa, m.in za skazanie Samuela Zborowskiego, zakazał trąbienia w tamtą stronę. Znawcy historii Zamościa twierdzą natomiast, że od początku hejnał był grany w kierunku trzech bram wjazdowych do twierdzy. Spór, z powodu braku dowodów, nie został rozstrzygnięty i uznano obie niewykluczające się wersje. Pewne są natomiast wiadomości o hejnale wprowadzonym w 1647r. z inicjatywy Jana Sobiepana Zamoyskiego i prawdopodobnie z jego śmiercią zaniechanym. Pierwszym znanym hejnalistą był wtenczas Jan Trembacz vel Medycki. Niestety nie zachowały się żadne przekazy o hejnale w XVIII i XIX w. Wiadomo, że ponownie rozlegał się pod koniec 1918r. za sprawą komisarza policji Adama Sobocińskiego. Grany był wówczas o 7 rano, w południe i o 7 wieczorem. Niedługo potem zarzucono granie hejnału i głos trąbki z ratusza rozlegał się czasami tylko rankiem z okazji świąt państwowych lub uroczystości wojskowych. W 1939r. Stefan Miler złożył w Radzie Miejskiej wniosek o granie z wieży ratuszowej.Po wojnie ogłoszono konkurs na hejnał zamojski, który wygrał miejscowy muzyk Marian Śliwiński. Hejnał ponownie odegrany został 22 lipca 1947 r. i po raz kolejny zaniechany. 1 czerwca 1963r. o godzinie 17:00 hejnałem zamojskim porucznik Grzeszak obwieścił rozpoczęcie Dni Zamościa. W 1972r. zaczęto odtwarzać z ratusza nowy hejnał skomponowany przez pochodzącego z Zamościa Aleksandra Bryka. Po czterech latach tj. 19 lipca 1976 r. urządzenia mechaniczne zastąpił trębacz Ryszard Gryciak. Od 1984r. trębaczem miejskim aż do chwili obecnej jest Kazimierz Szady, którego wspomaga wymiennie od 1997r. Krzysztof Wiatrzyk. Zamość jest jednym z nielicznych miast w Polsce obwieszczających hejnałem południe.
Położona po drugiej stronie ul. Partyzantów, klasycystyczna Nowa Brama Lwowska, została zbudowana na początku lat 20. XIX wieku, po zamurowaniu pierwszej bramy lwowskiej. Po likwidacji zamojskiej twierdzy w roku 1866 i rozebraniu murów, brama ta pozostała jako odrębny budynek. Po I wojnie światowej budynek przy tej bramie przebudowano na maszynownię pierwszej elektrowni miejskiej w Zamościu, nieco później dobudowano drugie, obecne przejście, po północnej stronie bramy. Nad zamurowanym, arkadowym przejściem (wschodnia strona bramy) znajdują się płaskorzeźby, z których największa przedstawia inicjały rosyjskiego cara Aleksandra I na tle słońca z długimi promieniami; mniejsze to położona wyżej korona carska (mitra) oraz dwie niewielkie, okrągłe płaskorzeźby w narożnikach.
Obecnie mieści się tu siedziba Orkiestry Symfonicznej (dawniej Polskiej Orkiestry Włościańskiej) im. K. Namysłowskiego.
Hejnał w trzy strony świata
Codziennie o godzinie 12:00 w okresie od maja do września z wieży Ratusza trębacz, ubrany w strój szlachecki, odgrywa hejnał zamojski. Zwyczaj wykonywania hejnału z wieży ratuszowej w Zamościu wprowadzono prawdopodobnie już za Jana Zamoyskiego, i grany był tylko w trzy strony świata. Legenda głosi, że Hetman po konflikcie z mieszczanami Krakowa, m.in za skazanie Samuela Zborowskiego, zakazał trąbienia w tamtą stronę. Znawcy historii Zamościa twierdzą natomiast, że od początku hejnał był grany w kierunku trzech bram wjazdowych do twierdzy. Spór, z powodu braku dowodów, nie został rozstrzygnięty i uznano obie niewykluczające się wersje. Pewne są natomiast wiadomości o hejnale wprowadzonym w 1647r. z inicjatywy Jana Sobiepana Zamoyskiego i prawdopodobnie z jego śmiercią zaniechanym. Pierwszym znanym hejnalistą był wtenczas Jan Trembacz vel Medycki. Niestety nie zachowały się żadne przekazy o hejnale w XVIII i XIX w. Wiadomo, że ponownie rozlegał się pod koniec 1918r. za sprawą komisarza policji Adama Sobocińskiego. Grany był wówczas o 7 rano, w południe i o 7 wieczorem. Niedługo potem zarzucono granie hejnału i głos trąbki z ratusza rozlegał się czasami tylko rankiem z okazji świąt państwowych lub uroczystości wojskowych. W 1939r. Stefan Miler złożył w Radzie Miejskiej wniosek o granie z wieży ratuszowej.Po wojnie ogłoszono konkurs na hejnał zamojski, który wygrał miejscowy muzyk Marian Śliwiński. Hejnał ponownie odegrany został 22 lipca 1947 r. i po raz kolejny zaniechany. 1 czerwca 1963r. o godzinie 17:00 hejnałem zamojskim porucznik Grzeszak obwieścił rozpoczęcie Dni Zamościa. W 1972r. zaczęto odtwarzać z ratusza nowy hejnał skomponowany przez pochodzącego z Zamościa Aleksandra Bryka. Po czterech latach tj. 19 lipca 1976 r. urządzenia mechaniczne zastąpił trębacz Ryszard Gryciak. Od 1984r. trębaczem miejskim aż do chwili obecnej jest Kazimierz Szady, którego wspomaga wymiennie od 1997r. Krzysztof Wiatrzyk. Zamość jest jednym z nielicznych miast w Polsce obwieszczających hejnałem południe.
Panorama Zamościa
Przy ulicy Grodzkiej siedem, tam gdzie w młodości mieszkał Marek Grechuta, została wmurowana pamiątkowa tablica upamiętniająca tego wielkiego artystę.
Odbudowa Twierdzy
