Polsko-niemiecki Światowy Geopark UNESCO
Park Mużakowski na granicy Polski i Niemiec, przez który przepływa Nysa Łużycka, będąca jednocześnie naturalną granicą, to miejsce o wyjątkowej urodzie i znane po obu stronach granicy. Od 2016 r ma status Ṥwiatowego Geoparku UNESCO. Corocznie zainteresowanie zwiedzaniem tego miejsca wzrasta i pojawia się tutaj coraz więcej autokarów z turystami zarówno z Polski jak i z Niemiec. Zwiększa się także zainteresowanie wśród turystów indywidualnych, szukających miejsc gdzie można odpocząć na łonie natury a jednocześnie spędzić aktywnie czas na zwiedzaniu . Teren jest na tyle rozległy, że można połączyć wszelkie aktywności, mając jednocześnie błogą ciszę i śpiew ptaków. Jest to jeden z najlepiej opisanych geoparków w Europie i bez wątpienia jeden z najpiękniejszych.
Park Mużakowski to park krajobrazowy z 1. połowy XIX wieku, czołowy przykład europejskiej sztuki ogrodowej tego okresu, a zarazem jedyne w swoim rodzaju połączenie natury i sztuki ogrodniczej. Po stronie polskiej park znajduje się na terenie miasta Łęknica, a po stronie niemieckiej na terenie miasta Bad Muskau. Założył go – na obszarze o powierzchni ponad 700 ha – książę Hermann von Pückler-Muskau, arystokrata niemiecki, uznany literat, teoretyk i praktyk ogrodnictwa krajobrazowego. Książę był pomysłodawcą i autorem parku, przy którego realizacji pomagało mu liczne grono doradców: Karl Friedrich Schinkel – autor projektu przebudowy głównych budynków rezydencji i budowli parkowych, August Schirmer – malarz, John Adey Repton – architekt angielski oraz ogrodnik Jacob Rehder – kierownik prac parkowych.
Park imponuje mistrzowskim wykorzystaniem naturalnych walorów terenu. Położony jest w malowniczej dolinie Nysy Łużyckiej, na odcinku przełomu rzeki przez formacje geologiczne moreny czołowej, zwanej Łukiem Mużakowa. Dolina rozszerza się w tym miejscu do 1,5 km, a wznoszące się po obu stronach rzeki tarasy dochodzą do 60 m wysokości względnej. Pückler stworzył genialną i doskonale przemyślaną kompozycję, galerię obrazów utworzoną z naturalnych elementów – ukształtowania terenu, starych dębów, naturalnych jeziorek i cieków wodnych, w którą umiejętnie wpisał elementy architektoniczne.
W 1845 roku, po 30 latach mozolnych prac, Pückler zmuszony był z powodów finansowych sprzedać Muskau. Dzieło znalazło szczęśliwie swoich mecenasów i kontynuatorów – księcia Fryderyka Niderlandzkiego i rodzinę von Arnim. Po II wojnie światowej granica polsko-niemiecka podzieliła park na dwie części. Zachodnia (206 ha wraz z zamkiem) leży po stronie niemieckiej, na terenie miasta Bad Muskau. Część wschodnia (522 ha) – po stronie polskiej, w Łęknicy. Łączą je dwa mosty na Nysie Łużyckiej – Most Podwójny i Most Angielski. Obecnie stroną wschodnią Parku Mużakowskiego zarządza Narodowy Instytut Dziedzictwa, a stroną zachodnią Fundacja „Fürst-Pückler-Park-Bad Muskau”.
Park Mużakowski można zwiedzać pieszo, rowerem, konno lub spływając kajakiem po Nysie Łużyckiej. Wędrując po malowniczo wijących się ścieżkach, napotykamy na swojej drodze punkty widokowe z kamiennymi ławkami, z których roztaczają się wspaniałe widoki. Park o każdej porze roku, a nawet porze dnia przybiera inną szatę i odkrywa przed nami swoje piękno. Jednak, wiele lat pracy trzeba jeszcze, aby odzyskał dawną świetność – zaniedbania w pielęgnacji i powojenne zniszczenia są wciąż widoczne. Obecnie Park Mużakowski odwiedza corocznie przeszło 300 tys. turystów z całego świata .
opracowanie & foto Albin Marciniak