Katakumby Klasztoru Aładża w Bułgarii
Wypoczywając w Złotych Piaskach na słonecznym wybrzeżu Morza Czarnego w Bułgarii, wiele osób poszukuje czegoś więcej niż tylko wody i słońca. Miejsc które w okolicach wybrzeża warto odwiedzić jest wiele, a jednym z nich jest Aładża Monastir i katakumby.
Aładża Monastir jest najbardziej znanym, średniowiecznym klasztorem skalnym na terenach bułgarskiego wybrzeża Morza Czarnego, zamieszkiwanym przez mnichów pustelników w XII-XIV wieku. Klasztor jest częścią obszernego kompleksu skalnego na terytorium północno-wschodniej Bułgarii, związanego z szeroko rozpowszechnioną w XIII-XIV wieku nauką o "światłości Bożej na górze Tabor" - hezychazmu.
Rysunek przedstawiający część katakumb w formie pierwotnej.
Systematyczne badania tego chrześcijańskiego zabytku zostały zapoczątkowane pod koniec XIX wieku przez ojców bułgarskiej archeologii - braci Karela i Hermina Skorpil.
Pomieszczenia klasztoru zostały wykute na dwóch poziomach, w skale wapiennej o wysokości prawie 40 metrów. Na pierwszym poziomie znajduje się cerkiew klasztorna, cele mnichów, kuchnia z refektarzem, mała cerkiew przeznaczona na modlitwy pogrzebowe, krypta (kostnica) i pomieszczenia gospodarskie. Na drugim poziomie znajduje się naturalna, skalna wnęka, a w jej wschodniej części znajduje się mała kapliczka. W kapliczce tej zachowana została część oryginalnych fresków. Z jednego poziomu na drugi można się było dostać za pomocą drewnianej drabiny.
W odległości ok 700 m na zachód od klasztoru znajduje się inny kompleks skalny, nazywany przez braci Skorpil "Katakomby". Znalezione tam wykopaliska - monety, ceramika, rysunki naskalne i in. są świadectwem, że Katakomby były zamieszkiwane w epoce wczesnochrześcijańskiej (V-VI wiek).
Pod koniec XIV wieku, gdy Bułgaria znalazła się w niewoli tureckiej, Aładża Manastir stopniowo ulegała opustoszeniu i prawdopodobnie pod koniec XV wieku klasztor został całkowicie opuszczony.
Chrześcijańska nazwa klasztoru nie jest znana. Natomiast nazwa "aładża" posiada pochodzenie arabsko-perskie i oznacza "pstry, kolorowy". Na początku ubiegłego wieku Karel Skorpil zapisał legendę, według której patronem klasztoru był święty Spas (Chrystus Zbawiciel).
W 1912 r. Aładża Manastir został ogłoszony zabytkiem archeologicznym, antycznym i średniowiecznym, o znaczeniu narodowym. Niezwykłe kształty architektoniczne, wiele legend o ukrytych skarbach i błądzących wśród ruin duchów mnichów stwarzają tu atmosferę tajemniczości i mistyki, która przyciąga wielu wielbicieli z bliska i daleka.
W ciągu jednego wieku, wszystkie te fakty utwierdzają Aładża Manastir jako jedną z najbardziej ciekawych destynacji turystycznych bułgarskiego wybrzeża Morza Czarnego, która wchodzi w skład prawie wszystkich światowych przewodników.
W 2019 r. dzięki pomocy finansowej Urzędu Miasta Warna powstał audio-wizualny spektakl "Legendy z Aładża Manastir", który otrzymał nagrodę Bułgarskiej Asocjacji Hotelarskiej i Restauracyjnej jako "Atrakcja kulturalna roku 2010".
Osobami które dały początek i można powiedzieć że były ojcami bułgarskiej archeologii, są bracia Karel i Hermenegild (Hermin) Skorpil, urodzeni w mieście Wysokie Myto w północnych Czechach. Po ukończeniu studiów, obaj przybyli do Bułgarii na zaproszenie ówczesnego ministra ministra oświaty narodowej Konstantina Jirecka.
Jeszcze z chwilą przyjazdu do Bułgarii duże wrażenie na braciach Skorpil wywarła wielka ilość zabytków z różnych epok. W celu zachowania tego wyjątkowego dziedzictwa kulturalnego i utworzenia nowej kultury związanej z nim w duchu najlepszych tradycji europejskich, bracia Skorpil poświęcają całe swoje życie na zapoczątkowanie nauk archeologicznych w Bułgarii i utworzenie szerokiej sieci muzeów i zbiorów muzealnych.
Z inicjatywy braci Skorpil w Warnie, w 1901 r. powstaje najstarsze towarzystwo archeologiczne w Bułgarii. W 1906 r. towarzystwo to zajmuje się sprawą zbadania i ocalenia klasztoru Aladża (Aładża Monastir). W ciągu kilku dziesięcioleci bracia Skorpil organizują uporządkowanie i badanie zasypanych pomieszczeń klasztoru skalnego. Dzięki ich inicjatywie i decyzją Komisji do spraw antycznych przy Ministerstwie Oświaty Narodowej w 1912 r. Klasztor Aładża Monastir został ogłoszony zabytkiem narodowym.
Jednocześnie Karel Skorpil organizuje z własnej inicjatywy i często na własny koszt wiele podróży, wykopalisk i badań na terenie całego kraju. Odkrycie, że w pobliżu wioski Aboba - Pliska znajduje się pierwsza stolica średniowiecznej Bułgarii, Karel Skorpil uważa za swoją największą zasługę w stosunku do historii Bułgarii i dlatego, krótko przed śmiercią wyraża życzenie, aby zostać pochowanym w tym właśnie miejscu.
Dzięki swym osiągnięciom naukowym Karel Skorpil został członkiem instytucji archeologicznych w Sofii, Berlinie, Wiedniu, Rzymie i Atenach, członkiem towarzystwa historycznego w Odessie i członkiem Instytutu Archeologicznego Rosji w Konstantynopolu, a od 1918 r. był członkiem Bułgarskiej Akademii Nauk.
Makieta katakumb w skałach, przedstawia stan przed zawaleniem się części skały ze ścian i sklepień. Dzisiaj można zobaczyć katakumby w większości odsłoniętej formie.
Ten budynek muzealny znajdujący się ok 200 m od katakumb, powstał w 1975r specjalnie na potrzeby Złotego Skarbu Warneńskiego znalezionego w 1972r. Dopiero w 1982 roku skarb przeniesiono do Muzeum Archeologicznego w Warnie. Obecnie można zapoznać się z historią klasztoru oraz katakumb. W muzeum prezentowane są także pokaźne fragmenty mozajek rzymskich.
Muzeum otoczone jest zielenią a katakumby w skałach dzieli od budynku muzeum ok 200 metrów.
ul. "Цар Симеон I" 6А, 9000 Varna Center, Varna
http://www.bulgariamonasteries.com/aladja_manastir.html
