Tzw. Grób Archimedesa to jeden z grobowców komorowych znajdujących się na obszarze archeologicznym zwanym „Nekropolią Grotticelle”. Jest jednym z najpiękniejszych, dlatego sądzono, że może to być dzieło słynnego naukowca.
„Indiana Jones i artefakt przeznaczenia” gdzie końcowa akcja filmu rozgrywa się w starożytności, w czasie II wojny punickiej, podczas oblężenia Syrakuz. To właśnie tutaj Indiana Jones spotyka Archimedesa.
Rzekomy grób Archimedesa w Syrakuzach na Sycylii jest jednym z wielu a jest to to pozostałość po nekropoli okresu antycznego. Zabytkowe katakumby wykute w rodzimym piaskowcu zachowane są w dość dobrym stanie.
Grobowiec Archimedesa w Syrakuzach to fascynujące miejsce, które składa hołd wielkiemu greckiemu naukowcowi Archimedesowi. Znajdujący się w mieście grobowiec jest ważnym punktem zainteresowania miłośników historii i nauki. Chociaż nie wiadomo na pewno, czy jest to rzeczywiście grób Archimedesa, miejsce to oferuje namacalne powiązanie z jego niezwykłym wkładem w matematykę, fizykę i inżynierię. Grobowiec Archimedesa jest dobrze zachowany i oferuje wyjątkową okazję do poznania sposobu pochówków w czasach życia i twórczości tego geniusza starożytności. Jeśli jesteś miłośnikiem historii i nauki, wizyta w grobowcu Archimedesa to z pewnością przeżycie, którego nie można przegapić podczas wycieczki do Syrakuz.
Obszar ten nazywany jest „Nekropolią Grotticelle” i charakteryzuje się obecnością licznych pochówków zarówno z okresu sycylijskiego, greckiego, jak i rzymskiego. Pierwsze dwa mają kształt „wgłębień”, natomiast trzeci jest „komorowy”. Wśród tych ostatnich szczególnie rzuca się w oczy ten, którego wejście zdobi wykuty w skale tympanon. Doprowadziło to do równania: piękniejszy grób = najważniejszy w Syrakuzach… a zatem musiał należeć do Archimedesa. Ale to tylko legenda, bo miejsce prawdziwego pochówku nie jest znane.
W północno-wschodnim narożniku Parku Archeologicznego znajduje się długa ulica usiana grobami z okresu greckiego, rzymskiego i bizantyjskiego, które zostały wykute w tutejszych wapiennych skałach. Wśród nich znajduje się także słynny „grobowiec Archimedesa”, który można łatwo rozpoznać po dwuspadowej fasadzie. Według legendy pochowany jest tu słynny matematyk, który zginął podczas rzymskiego oblężenia Syrakuz w 212 roku p.n.e. Jednak nawet rzymski pisarz Cyceron odnotował, że Archimedes został pochowany przed bramą do Agrigento. Domniemany grób Archimedesa to rzymskie kolumbarium z I wieku n.e.
Miejsce wchodzące w skład kompleksu parku archeologicznego, znajduje się nieco na uboczu. Nie ma możliwości zwiedzania samych grobowców. Nie można przejść wytyczonymi alejkami przez kamieniołom, jak to było możliwe wcześniej.
Niestety, denerwujące jest to, że większość parku historycznego od wakacji 2022 pozostaje zamknięta, lecz nadal pobierana jest pełna cena za bilety (13,5 euro). Poza sezonem nieczynne jest także osobne wejście z kasą przy nekropolii i grobowcu Archimedesa. Bez przeszkód można oglądać całość przez ogrodzenie biegnące wokoło, otaczając z trzech stron kompleks katakumb.
Lokalizacja: Neapolis Archaeological Park
Adres: Viale Teracati, 50A, 96100 Siracusa SR, Włochy
Założony: 212 p.n.e
Nekropolia Groticelle
Ciekawe miejsca w pobliżu
Katedra w Syrakuzach (2,4 km)
Ucho Dionizego (0,5 km)
Galeria Regionalna Pałacu Bellomo (2,6 km)
Teatr Grecki w Syrakuzach (0,6 km)
Palazzo Montalto (2,2 km)
Świątynia Apolla (1,9 km)
Ołtarz Hierona (0,6 km)
Castello Maniace (3 km)
Amfiteatr Rzymski w Syrakuzach (0,5 km)
Syrakuzanie powinni zapewnić Archimedesowi rozgłos, na jaki zasługuje wielki naukowiec, którego wieści o miejscu pochówku popadały w zapomnienie. Po wielu latach to Cyceron odkrył jego grób w pobliżu bram miasta (między stacją kolejową znajduje się pobliski park zwany „gimnazjum”). Ponownie po 2000 lat rzymski grobowiec jest przedstawiany jako grobowiec wielkiego naukowca z Syrakuzy, który przez dwa lata powstrzymywał armię Cesarstwa Rzymskiego przed podbojem miasta. Kapitulacja nastąpiła właściwie z powodu zdrady Syrakuzańczyka. Prawdziwy grobowiec Archimedesa zwieńczony był kolumną w kształcie walca i kulą.
Ciekawe przypadki grobowca Archimedesa
legenda 1
Tak jest w przypadku grobowca Archimedesa: myślisz, że wiesz, gdzie on się znajduje? Znalazł go Cyceron i oskarżył Syrakuzan o zaniedbanie. Ale gdzie jest grób?
My, Syrakuzy, jesteśmy naprawdę wyjątkowymi ludźmi, mamy dziedzictwo historyczne sięgające tysiącleci, ale niewiarygodnie krótką pamięć! Nasi najwybitniejsi współobywatele, którzy zmienili historię, nie są w naszym kraju celebrowani w niewielkim stopniu lub wcale i przez wieki byli pogrążeni w zapomnieniu i obojętności.
Tak było w przypadku słynnego Archimedesa, o którym po jego śmierci (prawie) zapomniano. Z pewnością Syrakuzanie musieli mieć inne myśli na głowie, żeby nie uczcić swojego najważniejszego obywatela, do tego stopnia, że ??zapomnieli o miejscu jego pochówku.
Dopiero Cyceron, który odwiedził Syrakuzy dopiero kilka wieków po śmierci wynalazcy, zajął się odszukaniem grobu i oddaniem mu hołdu.
Eureka! Grobowiec odkryto w 75 r. p.n.e., oczyszczono i przywrócono mu dawną świetność; niestety nie trwało to długo: w codziennym życiu przeciętnego Syrakuzan nie miało to większego znaczenia i wkrótce o grobie znów zapomniano i pozostawiono samemu sobie.
„Pewnego razu, gdy byłem nadzorcą w Syrakuzach, wydobyłem z prochu Archimedesa, wybitnego obywatela tego miasta. Rzeczywiście szukałem jego grobowca, ignorowanego przez Syrakuzan, otoczonego ze wszystkich stron i porośniętego jeżynami i chwastami. Syrakuzanin kategorycznie zaprzeczał jego istnieniu, natomiast ja posiadałem wersety senari zapisane na jego grobie, według których na grobie Archimedesa umieszczono kulę z cylindrem. Ale ja wszystko badałem oczami... I wkrótce potem zauważyłem, że niedaleko z krzaków wyłania się niewielkie wzniesienie. Była na nim figura kuli i cylindra. I natychmiast powiedziałem Syrakuzańczykom: „Właśnie tego chciałem!” – Cyceron, 75 p.n.e
Oczywiście, gdyby Cyceron żył, wzdrygnąłby się na widok tego, jak jego uderzające odkrycie było całkowicie ignorowane przez te wszystkie stulecia; obojętność i beztroska pozostały stałym elementem charakteru Syrakuz, przekazywanym z pokolenia na pokolenie aż do dnia dzisiejszego. Zresztą nie tylko w Syrakuzach, bo to typowe podejście dla tego kraju.
legenda 2
Często słyszy się, jak ludzie mówią: „Oto grób Archimedesa”, wskazując na najbardziej ozdobny grobowiec z wielu grobowców na nekropolii w „małych jaskiniach”. To stanowisko przypisywane przez Syrakuzan jest całkowicie błędne!
Tak naprawdę rzekomy grobowiec Archimedesa to nic innego jak rzymskie kolumbarium, czyli komora grobowa z okresu rzymskiego, zbudowana zapewne kilka wieków po śmierci matematyka!
Ale gdzie w takim razie jest ten grobowiec Archimedesa?
Według niektórych plotek grób odnaleziono pod słynnym hotelem przy Via Grotticelle Necropolis. Syrakuzanie „cuttigghi” są pełni spisków i gierek o władzę i kto wie, czy naprawdę mają choć minimalne chęci do poszukiwań i podstawy by potwierdzić tę teorię.
Z pewnością historia pokazuje nam, że grób Archimedesa już wówczas miał się wyróżniać, by czcić wielką postać.
Cyceron powiedział, że grób Archimedesa miał wyrzeźbiony cylinder i kulę, co stanowiło hołd dla wielkiego wkładu, jaki uczony wniósł w matematykę i fizykę: tych znaków nie ma w żadnym grobowcu nekropolii.
Jak głosi słynne przysłowie: „Każde kłamstwo na dłuższą metę staje się prawdą” i kto wie, czy za sto lat ten fałszywy fakt historyczny, którym się jedynie oczarowuje turystów, nie może w końcu stać się „prawdziwym” grobowcem Archimedes!
Pomnik Archimedesa znajduje się na cyplu pomiędzy mostami łączącymi Syrakuzy i wyspę Ortigia
Gdzie jest prawdziwy grób Archimedesa? ...
opracowanie & foto Albin Marciniak
Kamieniołom na którego terenie znajduje się kompleks „Nekropolia Grotticelle”
