Jaskinia Ciemna w Ojcowskim Parku Narodowym

Podziemia Odsłony: 23463

Odwiedzając jeden z najmniejszych parków narodowych w Polsce, zwiedzanie tej jaskini jest żelaznym punktem programu. Obok ruin zamku i Groty Łokietka, Jaskinia Ciemna jest chętnie odwiedzanym punktem podczas odwiedzin OPN.

Jest jaskinią uważaną za największą na terenie Wyżyny Krakowsko-Częstochowskiej pod względem wielkości komory, a zarazem należy do najważniejszych stanowisk archeologicznych w Polsce. Pierwsze ślady człowieka (kultura prądnicka) w Jaskini Ciemnej pochodzą sprzed ok. 125 tys. lat. U wejścia do wewnątrz założył on swoje siedlisko. Miejsce to obecnie nazywane jest Oborzyskiem. Łącznie z nim jaskinia ma 230 m długości.

Wejście do jaskini znajduje się na wysokości ok. 65 m nad dnem Doliny Prądnika. Przed wejściem znajduje się zrekonstruowane obozowisko neandertalczyków oraz platforma widokowa z widokiem na Dolinę Prądnika i wznoszącą się tuż obok charakterystyczną skałą wapienną zwaną Rękawicą lub Pięciopalcówką. Jaskinia składa się z jednej olbrzymiej komory, 80 m długości, 20 m szerokości i 10 m wysokości, która u końca zwęża się i przechodzi w tzw. Tunel. Zamieszkują ją nietoperze (głównie podkowiec mały), ćmy, białe wije oraz pająki z gatunku sieciarz jaskiniowy (meta menardi). Temperatura powietrza wynosi 7-8 °C.

Środkową część komory zdobią wielkie kopulaste stalagmity, których wysokość sięga do 1 m. Strop jest pokryty licznymi stalaktytami rurkowymi. W 1924 r. jaskinia została wpisana do rejestru zabytków.

Jaskinia Ciemna składa się z obszernej komory, przechodzącej dalej w zwężający się korytarz. Komora wstępna jest największa ze wszystkich znanych na Wyżynie Krakowsko-Częstochowskiej. Jej długość wynosi prawie 90 m, szerokość ok. 20 m, a wysokość dochodzi miejscami do kilkunastu metrów. Dno jaskini jest wyścielone grubą warstwą osadów, miejscami jak wykazały badania, miąższości ponad 8 m.

Jaskinia Ciemna jest udostępniona dla turystów od 28 kwietnia do 7 października. Wstęp jest płatny, a zwiedzanie odbywa się wyłącznie z przewodnikiem. Jaskinia jest nieoświetlona (stąd jej nazwa), zwiedzający otrzymują świeczki. Czas zwiedzania wynosi ok. 30 min. Z początkiem XX wieku zainstalowano oświetlenie elektryczne. Zniszczone w czasie I wojny światowej, nie zostało odbudowane.

W miejscu gdzie komora skręca w prawo, natrafiamy na masywny słup skalny (filar), stanowiący fragment ściany dzielącej tę część jaskini na dwie mniejsze. Strop jaskini na lewo od słupa jest pokryty dużą ilością małych nacieków, mianowicie stalaktytów rurkowych, tzw. makaronów. Po przejściu ok. 20 m komora przechodzi w ciasny korytarz skręcający w lewo.

Wnętrze jaskini jest wilgotne, temperatura wynosi ok. + 7-8°C przez cały rok. Z fauny oprócz owadów bezskrzydłych można spotkać ćmy i białe wije, zimują tu także nietoperze (zwykle nocki duże i podkowce małe), w liczbie ok. 20 okazów.

Pierwszego dnia lata, 21. czerwca 2004 roku, została otwarta nowa ekspozycja przy Jaskini Ciemnej na terenie Ojcowskiego Parku Narodowego. Dzięki pomocy finansowej Narodowego Funduszu Ochrony Srodowiska i Gospodarki Wodnej wykonano przed Jaskinią, w tzw. Ogrojcu, nowy pomost i tablice informacyjne oraz dokonano rekonstrukcji obozowiska neandertalskiego.