Podziemia turystyczne w Olkuszu pod rynkiem starego miasta

Po blisko dekadzie od odkrycia zabytkowych piwnic, podziemia w Olkuszu zostały udostępnione dla zwiedzających.

   W 1905 roku na olkuskim rynku wybudowano ceglaną neogotycką wieżę ciśnień, uszkadzając przy tym wschodnią ścianę piwnic ratusza. Na mury piwnic natrafiono w 2011 roku podczas prac prowadzonych w ramach projektu „Rewitalizacja i ochrona olkuskiej starówki”. Podjęto decyzję o docelowej adaptacji odkrytych pozostałości ratusza w celu utworzenia tam podziemnej trasy turystycznej. W ramach rewitalizacji odgruzowano piwnice, poddano konserwacji i częściowo zrekonstruowano mury oraz sklepienia piwnic. Ciekawym odkryciem był piec hypokaustyczny ogrzewający niegdyś cały budynek. Natrafiono także na zasypany szybik górniczy pochodzący prawdopodobnie sprzed czasów lokacji miasta. Zabytkowe piwnice zostały zabezpieczone okalającym murem i płytą stropową. Na poziomie płyty rynku obrys ratusza został uczytelniony poprzez zastosowanie innego rodzaju nawierzchni oraz nadbudowanie fragmentów murów. Z kolei obrys wieży ratuszowej został zaakcentowany kształtem drewnianej sceny. Wykonano też klatkę schodową do piwnic ratusza.

Warto dodać, że podczas rewitalizacji starówki pozyskano przeszło 100,000 zabytkowych przedmiotów, w tym monety, ceramikę, tajemnicze kamienne kule, elementy odzieży i obuwia, ozdoby, a także ostrogi, noże, nożyce, podkowy, toporki oraz przedmioty wykonane z olkuskiego ołowiu, których część jest eksponowana w podziemnej trasie turystycznej w piwnicach ratusza i kwartału królewskiego.

W 2018 roku rozpoczęły się prace w podziemiach ratusza, których celem było przygotowanie obiektu do utworzenia tam nowoczesnej ekspozycji muzealnej. Od 2020 roku trwały prace nad stworzeniem samej ekspozycji.

Ekspozycje w podziemiach ratusza i kwartału królewskiego pozwalają w nowoczesny oraz interaktywny sposób zapoznać się z niezwykłą historią Srebrnego Miasta i miejscowego górnictwa, a także samych zabytkowych obiektów, w których zostały zlokalizowane. Ich zwiedzanie, to podziemny spacer, podczas którego można dotknąć historii, a każdy znajdzie coś dla siebie.

Ekspozycja w podziemiach ratusza przedstawia w ciekawy sposób historię Srebrnego Miasta. Jej elementem jest m.in. przestrzenna makieta pokazująca Olkusz w czasach największej świetności, czyli pod koniec XVI wieku. W podziemiach można także zobaczyć replikę astrolabium – urządzenia astronomicznego, które należało do słynnego olkuskiego astronoma i astrologa Marcina Bylicy. Część ekspozycji jest poświęcona historii samego ratusza – siedziby władz miasta, kancelarii i więzienia miejskiego. Istotnym elementem ekspozycji są znaleziska archeologiczne, na jakie natrafiono podczas rewitalizacji olkuskiej starówki. Na pewno dużą atrakcję stanowią liczne multimedia, czyli filmy, animacje, prezentacje, nagrania dźwiękowe i gry, jak również instalacje i eksponaty interaktywne, w tym modele eksponatów oraz instalacje artystyczne. Zastosowanie multimediów ma nie tylko uatrakcyjnić ekspozycję i formę przekazu, ale także dać możliwość wyboru przez zwiedzających tematu i zakresu wiedzy oraz ułatwić zwiedzanie osobom niepełnosprawnym.

Z kolei ekspozycja w podziemiach dawnego starostwa jest poświęcona historii olkuskiego górnictwa oraz mennicy królewskiej. Można tam zobaczyć m.in. stanowiska interaktywne, gdzie zostały zaprezentowane modele i repliki dawnych urządzeń górniczych i hutniczych, takich jak m.in. kierat, płuczka, śruba Archimedesa, czy tzw. Paternoster. Jest też część poświęcona metalurgii, gdzie można zobaczyć repliki pieców używanych do wytopu ołowiu i srebra. Jedna z komór piwnic nazwana „Srebrną komnatą” jest opowieścią o historii srebra od starożytności po czasy współczesne. Tam można obejrzeć replikę Srebrnego Krzyża Gwarków Olkuskich, którego oryginał znajduje się w olkuskiej bazylice. W ekspozycji została także przedstawiona historia olkuskiej mennicy. Co więcej, jest specjalna prasa, w której można wybić replikę olkuskiego trojaka. W gablotach są prezentowane m.in. znaleziska archeologiczne, na jakie natrafiono podczas rewitalizacji olkuskiej starówki i Kwartału Królewskiego.
Przybliżeniu historii olkuskiego górnictwa i hutnictwa służą multimedia, czyli m.in. filmy, animacje, prezentacje, nagrania dźwiękowe i gry edukacyjne. Został opracowany audioprzewodnik, także w wersji dla osób niepełnosprawnych, oraz spójny system informacji i identyfikacji wizualnej.

"Nasze miasto zyskało nowoczesny obiekt, o dużym znaczeniu dla mieszkańców i turystów, który wzmocni rozwój gospodarczy i kulturalny Olkusza, a także wpłynie na wykreowanie nowego wizerunku naszego miasta poprzez promowanie i upowszechnianie w innowacyjny sposób wiedzy o historii regionu i górnictwa. Nas nie będzie, a te obiekty pozostaną dla potomnych, jako świadectwo naszej historii. Zapraszamy do Olkusza."

Roman Piaśnik, Burmistrz Miasta i Gminy Olkusz

 

 

 

Podziemna trasa turystyczna w Olkuszu, piwnice dawnego ratusza. Początek dwuczęściowej trasy zwiedzania.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Podziemna trasa turystyczna, część druga,  mieszcząca się pod budynkiem starostwa w Olkuszu

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Krzyż Gwarków którego wierną kopię wykonano na podstawie oryginału znajdującego się w pobliskim kościele.

 

 

 

 

 

 

Wiele artefaktów odnalezionych podczas wykopalisk, spoczywa w podziemnym magazynie a widocznym na trasie zwiedzania.

 

 

 

 

 

 

Olkuskie podziemia to kolejny ważny punkt na mapie Podziemnych Atrakcji Turystycznych w Polsce. Miejsce które absolutnie warto zobaczyć. Wszak Olkusz to nie tylko Zamek Rabsztyn czy pobliska Pustynia Błędowska. Podążając szlakiem Jury Krakowsko-Częstochowskiej, warto odwiedzić to miasto, słynące niegdyś z Fabryki Naczyń Emaliowanych i wyrobów będących w każdym domu.

 

 

 

 

Podziemia Turystyczne w Polsce dostępne do zwiedzania

 

 

 

 

Podziemia Turystyczne w Europie