wnętrze zapory wodnej na Solinie

Podziemia Odsłony: 75974

ZAPORA SOLINA

Wnętrze zapory wodnej na Solinie z kilometrami korytarzy wewnątrz betonowego kolosa

Gigantyczna budowla hydrotechniczna, która we wnętrzu skrywa kilometry korytarzy na kilku poziomach.

Woda, plaże, i kolejka gondolowa nad zaporą to widok znany każdemu kto odwiedził Solinę. To jednak nie koniec atrakcji nad zaporą i elektrownią wodną na jeziorze Solińskim. Betonowy kolos skrywa w swoim wnętrzu 2 kilometry tuneli.

W ramach poznawania Podziemnych Tajemnic Polski tym razem dotarliśmy do wnętrza Zapory Wodnej w Solinie. Po niedostępnych na ogół zakamarkach oprowadzał nas Dyrektor Techniczny P. Walko. Wewnątrz zapory na 4 poziomach biegną galerie komunikacyjno-kontrolne o łącznej długości 2 073 m. Za wieloma metrami betonu znajduje się ogromna ilość wody a gdzieś nad głowami po koronie zapory wędrują tysiące turystów. To potęguje wrażenia osób zwiedzających wnętrze zapory.

Zapora w Solinie jest największą budowlą hydrotechniczną w Polsce o długości 664 m, podzieloną na 43 sekcje, wysokości 82 m i objętości betonu 760 000 m3. Przekrój poprzeczny zapory ma kształt zbliżony do trójkąta. Wewnątrz zapory na 4 poziomach biegną galerie komunikacyjno-kontrolne o łącznej długości 2 073 m. Dylatacje pomiędzy sekcjami uszczelnione są gumowymi taśmami o szerokości 50 i 36 cm, zabetonowanymi w sąsiednich sekcjach. Przelewy zamykane są zamknięciami segmentowymi o konstrukcji spawanej. Górna krawędź segmentu w położeniu zamkniętym przewyższa normalny poziom piętrzenia o 0,5 m. W sekcjach przelewowych znajdują się dwa upusty denne. W sekcjach zapory przylegających do elektrowni wodnej zabetonowane są rurociągi stalowe doprowadzające wodę do turbin elektrowni. Średnica rurociągów (2 nitki) prowadzących do turbin Francisa wynosi 6,0 m a do turbin rewersyjnych (pracujących w dwóch kierunkach – również 2 nitki) wynosi 4,0 m. Poniżej sekcji przelewowo-upustowych zapory w celu rozpraszania energii wody, znajduje się podłoże w postaci betonowej płyty wypadowej uzbrojonej w dwa rzędy szykan. Dla zabezpieczenia się przed nadmierną filtracją pod zaporą wykonana została w podłożu przesłona z zastrzyków cementowych składająca się z otworów wiertniczych o maksymalnej głębokości 60 m, (średnio 47 m). Całkowita długość otworów 20 690 m. Elektrownia Wodna Solina (uruchomiona w 1968 r.), szczytowo-pompowa z czterema turbozespołami typu Francisa o mocy zainstalowanej (po modernizacji przeprowadzonej w latach 2000-2003) 200 MW i produkcji rocznej energii elektrycznej 230 GWh.

ISTNIEJE MOŻLIWOŚĆ ZWIEDZANIA WNĘTRZ ZAPORY W GRUPACH ZORGANIZOWANYCH.

Program zwiedzania zapory i elektrowni wodnej w Solinie.

PGE Energia Odnawialna S.A. Oddział ZEW Solina-Myczkowce w Solinie ma do zaoferowania bardzo ciekawą i cieszącą się niesłabnącą popularnością ofertę zwiedzania Elektrowni Wodnej w Solinie, wyjątkowej nie tylko w skali krajowej budowli hydrotechnicznej.

Cześć I:

1. Seans filmowy o energii odnawialnej.

Film przedstawia teorię i praktyczne zastosowanie technologii mających na celu wykorzystanie do produkcji energii odnawialnych źródeł środowiska naturalnego takich jak: woda, wiatr, słońce, biomasa i inne. Film wzbogacony jest o komputerowe wizualizacje procesów produkcji energii, a także prezentuje światowe dokonania w tej dziedzinie ze szczególnym uwzględnieniem dokonań polskich inżynierów.

2. Prezentacja gablot o odnawialnych źródłach energii.

Przedstawione są tu fotografie z procesu budowy elektrowni, jak również archiwalne zapisy poszczególnych etapów budowy największej w Polsce zapory betonowej typu ciężkiego w Solinie, stanowiąc tym samym jeden z największych obiektów hydrotechnicznych w Europie.

Cześć II:

Po obejrzeniu filmu możemy zacząć zwiedzanie zapory i elektrowni Solina. Trasa wycieczki prowadzi poprzez halę produkcyjną elektrowni, halę maszyn, galerię nr 1 i nr 2. Będąc w Galerii nr 1 znajdziemy się 5 metrów poniżej poziomu dna jeziora solińskiego. W miejscu tym odwiedzający poznają zasady wznoszenia poszczególnych sekcji, instalacji urządzeń kontrolno-pomiarowych zapory oraz sposoby uszczelniania podłoża. Następnym etapem wycieczki jest galeria nr 2. Tu można zobaczyć kolejną ciekawostkę zapory solińskiej, jaką jest jedna z 28 szczelin pomiędzy najwyższymi sekcjami zapory tzw. „fuga oszczędnościowa”.

„fuga oszczędnościowa”

Historia

Malowniczy krajobraz, niepowtarzalny klimat, nieskończone bogactwo przyrody, wśród której jedna z najbardziej imponujących budowli wzniesionych przez człowieka. ZAPORA WODNA W SOLINIE i powstałe dzięki temu jezioro, zwane – z uwagi na swą wielkość i piękno – bieszczadzkim morzem, na zawsze zmieniły tutejsze życie. Niemal bezludny kiedyś teren odwiedzają dziś setki tysięcy turystów.

Najważniejsze efekty, które brane były pod uwagę przy podejmowaniu decyzji o budowie zapory w Solinie to – oprócz stworzenia warunków dla organizowania wypoczynku, sportów wodnych i turystyki – względy energetyczne, ochrona przed powodzią, podwyższanie przepływów minimalnych, powstanie bazy dla hodowli ryb, a także pobór wody dla celów komunalnych.

O budowie tamy na bieszczadzkim odcinku Sanu myślano już na początku XX wieku. Projekt opracowano w Zakładzie Budownictwa Wodnego Politechniki Lwowskiej pod kierunkiem profesora Maksymiliana Matkiewicza i Karola Pomianowskiego. Zgodę na budowę wyraziło starostwo powiatowe w Lesku rezolucją z 23 maja 1920 roku.

Po wykonaniu części fundamentów – betonową obudowę wylotu turbin i wylotu tunelu, prace przerwano. Brak funduszy, warunki terenowe – brak dróg, zaplecza i okres wielkiego kryzysu gospodarczego uniemożliwiły zakończenie budowy. Zamówione w austriackiej firmie VOITH turbiny nigdy nie zostały odebrane.

Przyszedł rok 1934, rok wyjątkowo mokry. Znaczny przybór wód spowodował ogromne powodzie. W Ministerstwie Komunikacji powołano zespół do wyboru najkorzystniejszej lokalizacji zapory na Sanie. Powrócono wówczas do koncepcji Karola Pomianowskiego. Projekt budowy stopnia wodnego w Solinie przygotowany został tuż przed wybuchem II wojny światowej, która na kilka lat przerwała te działania.

Po zakończeniu II wojny światowej w 1952 roku Warszawskie Biuro Siłowni Wodnych, na zlecenie Ministerstwa Energetyki, opracowało koncepcję energetycznego wykorzystania zasobów wodnych Sanu. Zaproponowano w niej zbudowanie 17 stopni wodnych wraz z elektrowniami o łącznej mocy 300 MW. Największy stopień wodny miał powstać w Solinie, a moc elektrowni to 138 MW.

I tak oto rozpoczęła się budowa jedynej w swoim rodzaju zapory i elektrowni wodnej w Solinie. Zbudowana w latach 1960 – 1968 zapora ma długość 664 m o kubaturze 780 300 m3 betonu i podzielona jest na 43 sekcje. Szerokość typowej sekcji to 15 m. Maksymalna wysokość sekcji 82 m w najniższym miejscu posadowienia. Warunki geologiczne oraz profil koryta rzeki spowodowały konieczność załamania osi zapory. Korona zapory ma 8,4 m szerokości.

Jak na owe czasy była to budowla hydrotechniczna wykonywana według najnowszej myśli inżynierskiej nie tylko krajowej, ale i europejskiej. Do dnia dzisiejszego jest to największa zapora z dopływem naturalnym w kraju. Podobnie jak zbiornik soliński, który też dzierży palmę pierwszeństwa, gromadzi bowiem 500 milionów metrów sześciennych wody. To bieszczadzkie morze powstałe w wyniku przegrodzenia doliny Sanu betonową zaporą ma kształt rozwartych wideł. Jedno odgałęzienie o długości 26 kilometrów wypełnia dolinę Sanu, drugie o długości 12 kilometrów wypełnia dolinę Solinki. Powierzchnia lustra wody w zbiorniku wynosi 2 200 ha. Wypełnienie czaszy zbiornika poprzedziło przeniesienie 126 gospodarstw z terenów wsi Solina, Teleśnica, Sanna, Horodek, Chrewt, Sokole i część Wołkowyi.

To ogromne i pionierskie wyzwanie jak na ówczesne czasy wymagało ogromu prac organizacyjno – logistycznych, które oddają liczby. Do wzniesienia zapory zużyto 820 tysięcy m3 betonu, przeznaczając na jego wyprodukowanie 1,7 miliona ton kruszywa oraz 200 tysięcy ton cementu. Zapora waży ok. 2 mln ton, a objętość tworzącego nią betonu wynosi 760 tys. m3. Przy pracach nad wznoszeniem tamy pracowało 2000 robotników, z których pomimo ciężkich warunków pracy, nikt nie zginął.

Do budowy zapory w Myczkowcach przystąpiono w 1938 r. Zaprojektowana została mniej więcej w tym samym czasie, co postulowaną zaporę w Solinie. Przerwane na skutek wojny prace podjęto ponownie w 1956 r. i w ciągu czterech lat zbudowano zaporę o wysokości 17,5 i długości 460 m, która – spiętrzając wody Sanu na 15,5 m – utworzyła tzw. Jezioro Myczkowieckie, pełniące funkcję zbiornika wyrównawczego dla elektrowni wodnej w Solinie.

nowoczesny punkt dowodzenia elektrowni

i zabytkowy już pulpit sterowania

Centrum Informacji Energii Odnawialnej Elektrowni Wodnej w Solinie

ZWIEDZANIE ELEKTROWNI Z PRZEWODNIKIEM

https://solina.pl/Zapora-Solina

Zdjęcia z niedostępnych rejonów podziemi i sterowni zapory dzięki uprzejmości dyrektora Józefa Folcika (rok 2011)

Józef Folcik, dyrektor PGE Energia Odnawialna S.A. Oddział w Solinie

dyżurny inżynier Jacek Ryłko

SOLINA - Zrzut wody na zaporze w Solinie

Solina − wieś w Polsce położona w województwie podkarpackim, w powiecie leskim, w gminie Solina. Do 30 grudnia 1999 Solina była siedzibą gminy Solina (siedziba przeniesiona do Polańczyka).

W latach 1975−1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa krośnieńskiego. W pobliżu wsi znajduje się Zbiornik Soliński powstały w 1968 r. poprzez spiętrzenie wód rzek San i Solinka. Przed powstaniem zapory wieś znajdowała się w miejscu obecnego dna zbiornika. Pierwszy raz Solina wzmiankowana jest w dokumencie z 1426 r. jako miejscowość leżąca w dobrach Kmitów. W II połowie XV w. miała miejsce powtórna lokacja wioski na prawie wołoskim. Przypadła ona synowi siostry wojewody, Katarzyny Kmicianki (zamężnej za Andrzejem Stadnickim, kasztelanem sanockim) – Mikołajowi Stadnickiemu, Katarzyna Kmicicianka wniosła w wianie mężowi Mikołajowi Stadnickiemu Solinę. Otrzymał on wtedy w spadku jeszcze Myczków. Większą część mieszkańców stanowili Polacy. Po II wojnie światowej, zostali stąd wysiedleni wszyscy Ukraińcy. Obecnie wieś jest osiedlem pracowników elektrowni wodnej i domów wypoczynkowych.

Podziemia w Polsce dostępne do zwiedzania

NAJPIĘKNIEJSZE PODZIEMIA TURYSTYCZNE W POLSCE