Pod wieloma miastami ciągną się labirynty korytarzy, piwnic i innych przejść, powstających na przestrzeni wieków. Tak też jest pod zabytkową częścią starego miasta w Przemyślu. Labirynty piwnic i korytarzy zostały powiększone o dawne kolektory miejskie. W ten sposób powstała wyjątkowa trasa turystyczna, ciągnąca się pod dużą częścią rynku w Przemyślu.
Przemyskie podziemia to część pierwotnej zabudowy miasta z czasów średniowiecza. Obecnie udostępnione do zwiedzania są dwukondygnacyjne piwnice znajdujące się pod budynkiem Urzędu Miasta wraz z nowo oddanym odcinkiem siedemnastowiecznego kolektora. W planach jest jeszcze połączenie kolektora z wielokondygnacyjnymi piwnicami sąsiednich kamienic i utworzenie sieci podziemnych korytarzy.
Zakończone zostały prace związane z rozbudową i zagospodarowaniem Podziemnej Trasy Turystycznej w Przemyślu, to projekt o wartości 13 milionów zł, który został realizowany przez Miasto Przemyśl w partnerstwie z Muzeum Narodowym Ziemi Przemyskiej.
30 marca 2023 roku, odbyło się otwarcie Podziemnej Trasy Turystycznej w Przemyślu, znajdującej się pod kamienicami Rynek 1 i Rynek 9 połączonymi ze sobą za pomocą XVII wiecznego kolektora sanitarnego.
Na zwiedzanie XVI-wiecznych Przemyskich Podziemi, składają się piwnice pod kamienicami w Rynku oraz kamienny kolektor sanitarny. Trasa turystyczna liczy około 250 m. Pierwsza część obejmuje około 400 m2 piwnic i korytarzy o długości około 150 m na dwóch poziomach (-3m i -6m pod Rynkiem). Razem z przewodnikiem poznacie Państwo początki i przeznaczenie piwnic. Przeniesiecie się w świat podziemnych spichlerzy, składów solnych, leżakowni piwa i wina.
Drugą częścią trasy jest wędrówka przez kolektor sanitarny, którym od końca XVI wieku odprowadzano z kapituły katedralnej deszczówkę i ścieki do Sanu. Do dziś zachowało się ponad 800 metrów kolektora, a do zwiedzania przygotowano 100 metrowy odcinek. Jest to jedyna tego typu, udostępniona turystom atrakcja w Polsce. W kolektorze panuje stała, niska temperatura około 11oC.
Wejście do Przemyskich Podziemi znajduje się w zachodniej części Rynku, z lewej strony budynku Urzędu Miejskiego - Rynek 1 przy pomniku Jana III Sobieskiego. Wyjście z Przemyskich Podziemi znajduje się we wschodniej części Rynku naprzeciwko kamienicy Rynek 9 Muzeum Historii Miasta.
Początki historii kamienicy Rynek 1 sięgają przełomu XV i XVI wieku. Łączy ona w swoich murach fragmenty kilku budynków wzniesionych w różnych okresach i wielokrotnie przebudowywanych, ostatecznie połączonych w jeden obiekt. Aż do końca XVIII wieku, kiedy to rozpoczęto rozbiórkę zachodniej pierzei Rynku, gmachu nie zaliczano do położonych przy głównym placu miasta. Przylegał on do niego tylko jednym z rogów. Powiększenie przestrzeni Rynku po przeprowadzeniu prac rozbiórkowych spowodowało „zaliczenie” kamienicy do pierzei północnej i przyznanie jej numeru 1. Kamienica należała na przestrzeni kilku wieków do wielu rodów mieszczańskich, a nawet szlacheckich. W XIX wieku mieściły się tu koszary oraz sąd. Od 1865 roku jest to siedziba władz miasta.
Dwukondygnacyjne podziemia budynku o powierzchni blisko 400 m kw. sięgają do poziomu około 10 metrów poniżej poziomu terenu. Dawni właściciele, w tym także kupcy, przechowywali w piwnicach o zróżnicowanej wielkości i różnych poziomach głębokości swoje dobra i towary. Wśród nich można wymienić: wina, miody pitne i lokalne bogactwo Ziemi Przemyskiej, czyli cenną w całej Europie sól. Przechowywano tam również m.in.: solone mięso, wędliny, słoninę, ziemiopłody i nabiał. Kupcy prowadzili tam także bezpośredni handel z przybyłymi do Przemyśla kontrahentami oraz z mieszkańcami miasta i okolic. Podziemia służyły nie tylko jako magazyny towarów i miejsce handlu, ale także jako szynki i warsztaty rzemieślnicze, a nawet w razie potrzeby wykorzystywano je na czasowe mieszkania dla służby.
Podziemna Trasa Turystyczna w Przemyślu