Zamek i Pałac w Żmigrodzie
ZESPÓŁ PAŁACOWO-PARKOWY w Żmigrodzie
Należał on naprzemiennie do biskupów wrocławskich, książąt oleśnickich oraz stanowił własność rycerską. W latach 1579 i 1605 zamek trawiły pożary. W okresie wojny trzydziestoletniej został przebudowany na twierdzę. Nowi właściciele obiektu (od 1641 r.)– rodzina von Hatzfeldt – w latach 80. XVII wieku zburzyła jednak fortyfikacje i wzniosła barokowy pałac.
Ruiny zamku
Zasadniczym elementem zespołu pałacowo-parkowego są ruiny zamku, który wymieniano w dokumentach po raz pierwszy w 1296 r. Natomiast pierwsza murowana warownia w tym miejscu powstała najprawdopodobniej w XIV w. Obiekt ten posiadał wieżę, mury i fosę. Jako pierwszy element barokowej przebudowy wzniesiono w 1683 r. kaplicę pałacową wg projektu włoskiego mistrza budownictwa Carlo Rossi’ego, która poświęcona została św. Georgowi (św. Jerzemu). Następnie cesarski śląski mistrz budownictwa Christoph Hackner z Wrocławia zaprojektował główny korpus pałacu, który powstał w latach 1706-1708. Nowy pałac był dwupiętrową i trzyskrzydłową barokową budowlą pokrytą dachem mansardowym. Dach otrzymał wówczas dodatkowo wieżyczkę z otwartą latarnią i barokową kopułą. W środkowej części pałacu znajdowała się duża, bogato wyposażona sala balowa. W dolnej kondygnacji skrzydła wschodniego znajdowała się kancelaria książęca, na górnej pokoje mieszkalne. Kolejny okres rozbudowy przypadł na lata 1762-1765, kiedy to na polecenie Franza Adriana von Hatzfeldt do barokowego pałacu Hacknera przyłączono 96-metrowe klasycystyczne południowe skrzydło projektowane przez późniejszego dyrektora Królewskiego Wyższego Urzędu Budowlanego w Berlinie Carla Gottharda Langhansa. W środkowej części tego skrzydła znajdowała się sala (tzw. „Biała Sala”) na uroczystości z wielką kopułą pokrytą cynową blachą o czerwonym odcieniu. Właśnie w niej w 1813 r. ustalono tzw. Protokół Żmigrodzki z planem wojennym walki przeciwko Napoleonowi. Była to letnia część pałacu, a wraz z nią obiekt liczył 130 m długości. Lata 1874-1875 przyniosły kolejny okres rozbudowy żmigrodzkiego pałacu. Wówczas w tylnej części barokowego pałacu Hacknera dobudowano rząd pokoi tak, że budowla ta mniej więcej podwoiła się. Ponadto, zgodnie z duchem epoki, barokowej fasadzie tego obiektu nadano wystrój neorenesansowy i zbudowano duży hall wejściowy. Okazała rezydencja Hatzfeldtów została spalona w styczniu 1945 przez armię radziecką, a zniszczone skrzydło południowe rozebrano. W latach 2007-2008 dokonano renowacji fasady i zabezpieczenia korpusu głównego pałacu, który jest obecnie dostępny jako trwała ruina.
Zasadniczym elementem zespołu pałacowo-parkowego są ruiny zamku, który wymieniano w dokumentach po raz pierwszy w 1296 r. Natomiast pierwsza murowana warownia w tym miejscu powstała najprawdopodobniej w XIV w. Obiekt ten posiadał wieżę, mury i fosę. Jako pierwszy element barokowej przebudowy wzniesiono w 1683 r. kaplicę pałacową wg projektu włoskiego mistrza budownictwa Carlo Rossi’ego, która poświęcona została św. Georgowi (św. Jerzemu). Następnie cesarski śląski mistrz budownictwa Christoph Hackner z Wrocławia zaprojektował główny korpus pałacu, który powstał w latach 1706-1708. Nowy pałac był dwupiętrową i trzyskrzydłową barokową budowlą pokrytą dachem mansardowym. Dach otrzymał wówczas dodatkowo wieżyczkę z otwartą latarnią i barokową kopułą. W środkowej części pałacu znajdowała się duża, bogato wyposażona sala balowa. W dolnej kondygnacji skrzydła wschodniego znajdowała się kancelaria książęca, na górnej pokoje mieszkalne. Kolejny okres rozbudowy przypadł na lata 1762-1765, kiedy to na polecenie Franza Adriana von Hatzfeldt do barokowego pałacu Hacknera przyłączono 96-metrowe klasycystyczne południowe skrzydło projektowane przez późniejszego dyrektora Królewskiego Wyższego Urzędu Budowlanego w Berlinie Carla Gottharda Langhansa. W środkowej części tego skrzydła znajdowała się sala (tzw. „Biała Sala”) na uroczystości z wielką kopułą pokrytą cynową blachą o czerwonym odcieniu. Właśnie w niej w 1813 r. ustalono tzw. Protokół Żmigrodzki z planem wojennym walki przeciwko Napoleonowi. Była to letnia część pałacu, a wraz z nią obiekt liczył 130 m długości. Lata 1874-1875 przyniosły kolejny okres rozbudowy żmigrodzkiego pałacu. Wówczas w tylnej części barokowego pałacu Hacknera dobudowano rząd pokoi tak, że budowla ta mniej więcej podwoiła się. Ponadto, zgodnie z duchem epoki, barokowej fasadzie tego obiektu nadano wystrój neorenesansowy i zbudowano duży hall wejściowy. Okazała rezydencja Hatzfeldtów została spalona w styczniu 1945 przez armię radziecką, a zniszczone skrzydło południowe rozebrano. W latach 2007-2008 dokonano renowacji fasady i zabezpieczenia korpusu głównego pałacu, który jest obecnie dostępny jako trwała ruina.
Baszta
Najstarszą zachowaną do dziś w całości budowlą zespołu pałacowo-parkowego jest zbudowana w 1560 roku obronna wieża mieszkalna, zwana dziś basztą. Fakt budowy upamiętniono wmurowaniem nad wejściem płyty z piaskowca z herbem rodowym Kurzbachów. W 1642 roku, podczas wojny 30-letniej Szwedzi podwyższyli basztę o jedno piętro. Także i to wydarzenie przypomina tablica (znajdująca się nad poprzednią). W 1707 roku wieżę pokryto dachem namiotowym, który przetrwał do 1837 roku, kiedy to dobudowano jeszcze jedno piętro i basztę pokryto cynową blachą. Do 1945 roku wieża mieściła archiwum. Był to jeden z największych na Śląsku prywatnych zbiorów dokumentów. Z kolei w piwnicy, ze względu na panującą tam stałą niską temperaturę, zorganizowano magazyn do przechowywania żywności. Na wieży wisi, odsłonięta w lipcu 1998 roku, tablica upamiętniająca podpisanie tzw. Protokołu żmigrodzkiego w 1813 r. Po renowacji, przeprowadzonej w 2008 roku, na parterze mieści się punkt informacji turystycznej, na pierwszym piętrze znajduje się sala konferencyjna. Z kolei trzecie piętro zajmuje tzw. Sala rycerska z miejscem na wystawy. Nad nią mieści się apartament hotelowy, a na samej górze – taras widokowy.
Park
Ruiny zamku otoczone są romantycznym parkiem, który powstał na przełomie XVIII i XIX wieku na powierzchni mniej więcej piętnastu hektarów, w miejscu zlikwidowanych fortyfikacji ziemnych dawnej twierdzy. Pozostałości pierwszego parku geometrycznego (istniał w XVIII w.) są jeszcze widoczne na południe od ruin. Natomiast w I poł. XIX wieku, między Baryczą a jej południowym ramieniem założono park krajobrazowy ze stawem. Do parku prowadził (dziś częściowo zachowany, ale skrócony przez obwodnicę) wał zamkowy, czyli utworzona w 1680 roku i obsadzona drzewami (lipy i kasztany) aleja, która była dostępną dla wszystkich drogą prywatną o długości 1.5 kilometra łączącą zamek ze Żmigrodem. W parku warto zwrócić uwagę na dwa pomniki przyrody: dąb szypułkowy i znajdujący się za nim stary okaz cisa. Obok interesującego starodrzewia, znajduje się tu też zabytkowy żelazny maszt na chorągwie, pochodzący z drugiej połowy XIX wieku, a w południowej części zespołu – dawna oranżeria zbudowana przez C. G. Langhansa z II poł. XVIII w.
strona miasta Żmigród http://www.zmigrod.com.pl
Ruiny zamku otoczone są romantycznym parkiem, który powstał na przełomie XVIII i XIX wieku na powierzchni mniej więcej piętnastu hektarów, w miejscu zlikwidowanych fortyfikacji ziemnych dawnej twierdzy. Pozostałości pierwszego parku geometrycznego (istniał w XVIII w.) są jeszcze widoczne na południe od ruin. Natomiast w I poł. XIX wieku, między Baryczą a jej południowym ramieniem założono park krajobrazowy ze stawem. Do parku prowadził (dziś częściowo zachowany, ale skrócony przez obwodnicę) wał zamkowy, czyli utworzona w 1680 roku i obsadzona drzewami (lipy i kasztany) aleja, która była dostępną dla wszystkich drogą prywatną o długości 1.5 kilometra łączącą zamek ze Żmigrodem. W parku warto zwrócić uwagę na dwa pomniki przyrody: dąb szypułkowy i znajdujący się za nim stary okaz cisa. Obok interesującego starodrzewia, znajduje się tu też zabytkowy żelazny maszt na chorągwie, pochodzący z drugiej połowy XIX wieku, a w południowej części zespołu – dawna oranżeria zbudowana przez C. G. Langhansa z II poł. XVIII w.
strona miasta Żmigród http://www.zmigrod.com.pl
