Zamek gotycki w Lanckoronie

Zamki i pałace Odsłony: 6260

Zamek gotycki w Lanckoronie

Zamek zbudowany w stylu gotyckim przez Kazimierza Wielkiego w XIV w. Był siedzibą starostów niegrodowych. W 1655r. zamek zajęty przez Szwedów. W latach 1768-1772 w rękach konfederatów barskich. Zniszczony w czasie walk z wojskami zaborczymi. W XIX w. uległ ruinie. Zachowały się fragmenty murów, wież i zarys fos.

Na stromym kilkunastometrowym stoku widać fragmenty baszt wschodniej i zachodniej, połączone od południa murem obronnym. Pnąc się po stoku otoczonym fosą mijamy resztki fundamentów mostu zwodzonego i wchodzimy na dziedziniec zamkowy. To co przetrwało z dużego zamczyska, to fragmenty baszt i murów obronnych oraz fundamenty niegdyś budowli mieszkalnych wyznaczają obrys dziedzińca zamkowego.

Zamek został wzniesiony z fundacji Kazimierza Wielkiego w latach 1336-66. Ze względu na charakter budowli jak i na strategiczne położenie, zamek odegrał w swojej historii znaczącą rolę. Zebrzydowscy władali tu w XVI i XVII w., a następnie Czartoryscy, Maszkowscy i Wielopolscy. W 1655 r. zamkiem zawładnęli Szwedzi. W latach 1768-72, umocniony przy udziale inżynierów francuskich, stanowił jeden z najsilniejszych punktów oporu konfederatów barskich i dopiero w 1772 r. zajęły go wojska austriackie. Po I rozbiorze zamek został opuszczony i zaniedbany popadł z czasem w ruinę. Zamek stał na rzucie prostokąta i posiadał dwie czworoboczne, potężne baszty. Do warowni prowadził od wschodu most wsparty na filarach, a za nim brama. Zamczysko otoczone było fosą, a w czasach konfederacji barskiej powstały dodatkowo fortyfikacje ziemne typu bastionowego. Do dziś przetrwały jedynie fragmenty murów, ponieważ w XIX w. miejscowa ludność wykorzystywała budulec z zamku na własne potrzeby.

Czy zamek ma szansę uniknąć całkowitej zagłady ? Jest na to cień szansy, ale to zależy w dużej mierze od determinacji mieszkańców.

Jeszcze nie tak dawno Wójt Gminy Lanckorona, Tadeusz Łopata, nie był zainteresowany wspólnymo projektem strategicznym, opracowanym przez 5 Gmin subregionu Małopolski:

"Mnie turystyka nie jest potrzebna. Mieszkańcy rozliczą mnie z jakości dróg, a nie z zamku. Są ważniejsze potrzeby niż fanaberie odbudowywania zamku. Jak wszędzie kanalizację zrobię, to przyjdzie czas na zamek" – (Wójt Tadeusz Łopata dla Gazety Wyborczej) Tak było w 2014 a już pod koniec 2017 Wójt zmienił zdanie: "Celem gminy Lanckorona jest nie tylko zabezpieczenie ruin, ale także dążenie do odpowiedniego zaaranżowania zamku dla celów turystycznych"

Obecnie prowadzone są prace polegające na zinwentaryzowaniu ruin wraz z ich otoczeniem, wykonanie prac konserwatorskich ruin, wykonanie przekrojów przez ruiny, fosy i wał do zakresu odgruzowania, wykonanie wykopów sondażowych, wykonanie niezbędnej dokumentacji, wykonanie wykopów archeologicznych w miejscu lokalizacji zachodniego odcinka fortyfikacji bastionowych oraz wykonanie wykopów w celu odczytania murów przedbramia. W trakcie prac odnaleziono fragmenty ceramiki glinianej, fragmenty posadzek, fragmenty portali drzwiowych i obramień okiennych. (wadowice24.pl)

Mieszkańcy zapewne rozumieją że "nie ryba a wędka" jest znacznie lepszym rozwiązaniem. Wszak to dzięki turystom odwiedzajacym Lanckoronę, w kasie gminy przybywa pieniędzy z podatków. Urocza wieś przyciąga klimatem, galeriami, sklepikami, kawiarenkami, a mogła by w znacznie większym stopniu przyciągać legendarnym zamkiem. Ruiny w obecnej formie, zbyt dużą zachętą jednak nie są. W wielu gminach w całej Polsce, ruiny zamków stały się motorem napędowym dla lokalnej gospodarki. Zwiększony ruch turystyczny powoduje zwiększone zapotrzebowanie na noclegi i gastronomię. Prawie każdy odwiedzający poszukuje także pamiątek czy wyrobów lokalnych. Lanckorona ma potencjał, co widać po niesłabnącym zainteresowaniu turystów. Widać to także po zmianach i inwestycjach poczynianych przez pojedyncze osoby. Powstają kolejne sklepiki, galerie, kawiarenki, a te istniejące już wcześniej, są modernizowane.

W trakcie prac zdjęto warstwę ziemi i wyłonił się brukowany trakt wiodący do dziedzińca zamku i na samym dziedzińcu.

Pojawiło się "światełko w tunelu".

Gmina Lanckorona planuje złożenie wniosku, by pozyskać 10 mln dofinansowanie w ramach tzw. funduszy norweskich. Powstało kilka koncepcji częściowej odbudowy zamku : panoramiczny, przyrodniczy, warowny, pielgrzymkowy i religijny, uzupełniając się i tworząc spójną koncepcję. Projekt wykonała firma URBA Architects, która posiada już także pozwolenie konserwatorskie. Według założeń ma tu powstać kilka punktów widokowych. Będzie można podziwiać odrestaurowaną "Twierdzę" czyli najwyższą część zamku oraz most zwodzony. Wokoło wzgórza zamkowego pojawią się alejki spacerowe z ławeczkami i zadaszeniami w kilku miejscach. Będą także tablice edukacyjne