Schronisko pod Rysami to najwyżej położone schronisko w Tatrach
Schronisko pod Rysami 2250 m n.p.m. (Chata pod Rysmi). Kilka lat temu zostało zmodernizowane. Obiekt jest otwarty tylko w sezonie letnim i jesiennym (16.6. – 31.10.) Schronisko jest miejscem odpoczynku dla idących na Rysy. Jest też bazą wypadową dla wspinaczy działających m.in w masywie Wysokiej, Ciężkiego Szczytu czy Ganku.
Chata pod Rysmi wraz z końcem sezonu 2023, kończy swój jubileuszowy, 90-ty sezon. W tym czasie zmieniło się ono z prostego kamiennego schronu w nowoczesny budynek, motorem zmian były głównie zniszczenia chaty, gdyż leży ona na skrzyżowaniu trzech torów lawinowych. Schronisko stoi w pobliżu przełęczy Waha, Vysoka i Český štít, na końcu prawej ostrogi Mengusowskiej Doliny. Jako jedyne schronisko alpejskie w Tatrach działa wyłącznie w letnim sezonie turystycznym.
Stoi w pobliżu przełęczy Waha, Vysoka i Český štít, na końcu prawej ostrogi Mengusowskiej Doliny. Jako jedyne schronisko alpejskie w Tatrach działa wyłącznie w letnim sezonie turystycznym. Od ponad 40 lat schroniskiem zarządza Viktor Beránek.
O konieczności wybudowania chaty w pobliżu popularnego szlaku na Rysy, dyskutowano już przed I wojną światową. František Mrázik pisze w książce Strechy nad oblakmi, że pomysł ten nabrał konkretniejszej formy pod koniec lat 20. XX wieku, głównie za sprawą Klubu Turystów Czechosłowackich. Pierwsze proste kamienne schronisko zostało oddane do użytku po dwóch latach budowy 15 lipca 1933 roku. Wybudował go popradski budowniczy Józef Šašinka. Pierwszym gospodarzem był Ľudovít Krupitzer, natomiast w pracach w transporcie towarów do chaty pomagał mu koń Hucul.
W czasie swojego istnienia chatę nawiedziło kilka dużych lawin. Ivan Bohuš w książce Tatranské doliny v speltlení zam opowiada o lawinach, które miały miejsce w latach 1947, 1954, 1962, 1982. Najgorsza była lawina, która zeszła w drugiej połowie stycznia 2000 roku, która zerwała dach, zmiotła nadbudówkę i uszkodziła ściany. Zniszczyła magazyn, przybudówkę dla pracowników a z chaty pozostała tylko jadalnia.
Chata stoi na skrzyżowaniu trzech ścieżek lawinowych. Pierwotnie miał znajdować się nad przełęczą Waga w kierunku Rysów, mniej więcej na wysokości 2400 m n.p.m. „No cóż, w latach trzydziestych spieraliśmy się z Polską o terytoria przygraniczne. To wtedy tzw Konwencja Krakowska między Polską a Czechosłowacją, która zabraniała budowy jakichkolwiek budynków w odległości kilometra od granicy po obu stronach” – mówi Wiktor Beránek, dlaczego ostatecznie chata została zbudowana w obecnym miejscu.
Właściciele chaty, Słowacki Klub Turystyczny (KST) i Słowacki Związek Alpinizmu (SHS) JAMES, długo nie mogli dojść do porozumienia, co zrobić z chatą. SHS JAMES i gospodarz przeforsowali pomysł, by powstał nowy domek na wysokości 2390 metrów. KST nalegało na odbudowę pierwotnej chaty. W międzyczasie z inicjatywy JAMESA przeprowadzono ocenę oddziaływania na środowisko wszystkich wariantów.
SHS JAMES stopniowo przekonał KST o zaletach opcji nowego domku i w 2007 roku podpisano umowę, w której w pierwszym przypadku właściciele forsowali budowę domku w nowym miejscu, a w drugim generalną przebudowę chaty na starym miejscu.
Jednak wersji nowej chaty nie udało się zrealizować pomimo wsparcia Ministerstwa Rolnictwa i Ministerstwa Finansów. W międzyczasie przepisy stały się bardziej rygorystyczne. Problemem nie do pokonania była ziemia pod potencjalnym nowym obiektem, która jest własnością państwa. Od marca 2000 roku odbudowano chatę na jej pierwotnym miejscu, ze starego pozostały jedynie fundamenty. Oficjalne otwarcie nowego budynku odbyło się we wrześniu 2013 roku.
Pojemność schroniska nie uległa zmianie i zapewnia zakwaterowanie na 14 łóżkach z kocami we wspólnym pokoju wieloosobowym. W jadalni dobudowano piec kaflowy. Plan piętra domku został powiększony, dzięki czemu jadalnia i część sypialna są bardziej przestronne.
Nowy obiekt posiada dużą osłonę przeciwlawinową. „Regularnie zdaje egzamin, bo co roku spadają małe lawiny. Lawina w 2021 roku zerwała blachę na dachu, a gdy zerwie się jedna blacha i przedostanie się pod nią kolejna część lawiny, wówczas może zabrać cały strach. Blachy są poddawane ogromnym uderzeniom, pękają, zimą blacha cynkowo-tytanowa jest krucha, pewnego dnia duże zniszczenia w domku mogą się powtórzyć. Taka jest siła natury, nigdy nie można być pewnym na 100%, nawet będąc w chatce, a nad nami zjeżdża lawina” – mówi gospodarz.
Nocleg osoba / noc 24 EUR. Śniadanie stół szwedzki 5 EUR. Kolacja 8 EUR. *członkowie IAMES, KST, KČT, ČHS, ÖTK – upust 50% *pościel - 100% zwyżki. W obiekcie znajduje się 14 łóżek w nadbudowie dachowej, bufet i jadalnia, woda tylko i wyłącznie w dolince obok schroniska.
Rezerwacja noclegu
Warunkiem rezerwacji jest dokonanie przedpłaty w wysokości 50% ceny! Rezerwacji można dokonać wysyłając SMS na numer telefonu +421 903 181 051 o treści SMS: termin, ilość osób, imię i nazwisko. Jeśli przyjęcie rezerwacji będzie możliwe otrzymają Państwo SMS z numerem konta bankowego na które należy dokonać przedpłaty w wysokości 50% ceny oraz numer rezerwacji, który zostanie nadany Państwa rezerwacji i który należy wpisać w tytule przelewu. Po dokonaniu wpłaty na konto bankowe prosimy przesłać SMS-a z informacją, że dokonali Państwo wpłatę podając nadany wcześniej numer rezerwacji. Po otrzymaniu SMS-a z numerem rezerwacji i informacją o dokonaniu wpłaty oraz zaksięgowaniu jej na rachunku bankowym prześlemy Państwu SMS-a z potwierdzeniem pobytu. Przedpłata nie podlega zwrotowi.
Schronisko pod Rysami
Viktor Beránek
Komórka: +421 903 181 051
Tel. stacjonarny: +421 52 442 23 14
https://www.chatapodrysmi.com/
Wręcz kultowym i bardzo chętnie odwiedzanym przez turystów, jest WC nad przepaścią. Jest to najwyżej usytuowana sucha toaleta w Tatrach - poza schroniskiem. Frontowa ściana jest przeszklona a osoba korzystająca z toalety ma prze sobą niesamowitą panoramę Tatr.
Znak że zbliżamy się do schroniska, to tablica z przystanku autobusowego. Zapewne przed laty przyniesiona z dolin dla żartu, stała się swoistym symbolem. Na tablicy widnieje rozkład jazdy z Tatrzańskiej Łomnicy.
Schroniska słowackie cechuje to, że są one położone w wysokich partiach gór, teren jest tam trudno dostępny dla jakichkolwiek pojazdów, całe zaopatrzenie bez względu na porę roku wnoszą więc wspomniani tragarze. Do tych schronisk całe zaopatrzenie dostarczane jest na plecach tragarzy.
W Chacie pod Rysami w sezonie od 16 czerwca do końca października czyli w okresie dostępności szlaków powyżej schronisk w Tatrach Słowackich, pracuje Jakub Kaczmarczyk. Jak sam wyjaśniał, w ramach swojej pracy w schronisku, wraz z innymi kolegami dostarczają towar do najwyżej położonego schroniska w całych Tatrach. Jego rekordowy ładunek dostarczony do schroniska to 125 kg. Jakub Kaczmarczyk ma na swoim koncie także inny swoisty rekord, a jest to trzykrotne wejście w ciągu jednej doby z polanki nad Popradzkim Stawem do Chaty pod Rysami z ładunkiem 100 kg.
Nosicz – tatrzański tragarz, słowacki sherpa, człowiek z żelaza
W 2018 r. zawód nosicza wpisano na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego Słowacji.
W Chacie Rainera na Polanie Staroleśniej znajduje się mini-muzeum poświęcone nosiczom. Obiekt znajduje się przy szlaku prowadzącym z Hrebienoka do m.in. Chaty Teryho.
Rainerowa Chata
Idąc w góry warto się zatem zastanowić, jak nasze śmieci podrzucane i zostawiane przed schroniskami trafiają w doliny. Zamawiając w schronisku jedzenie czy napoje warto zastanowić się jak one tutaj dotarły. W przypadku schronisk wymienionych powyżej, każda butelka, batonik czy kotlet, został wniesiony na plecach kilku twardzieli jacy od lat zaopatrują słowackie schroniska.
Należy pamiętać że wszelkie akcje ratunkowe bezpłatne są tylko w Polsce. Po stronie słowackiej każda akcja ratowników jest bardzo droga i należy pamiętać o wykupieniu ubezpieczenia, by nie otrzymać rachunku na kilkanaście tys. euro za lot śmigłowcem.
Słowacki szlak na Rysy krok po kroku
opracowanie & foto:
