Zamek książąt mazowieckich w Czersku

Zamek książąt mazowieckich w Czersku

Budowla gotycka zbudowana na przełomie XIV i XV wieku.

   W miejscu dzisiejszego zamku w XI wieku istniał drewniano ziemny gród o konstrukcji izbicowej zbudowany w czasach panowania Bolesława Śmiałego lub Władysława Hermana. Gród ten był głównym ośrodkiem administracyjnym księstwa czerskiego. W 1224 roku wymieniono w źródłach kasztelana czerskiego Piotra Pilcha.
 
 
Zamek książąt mazowieckich w Czersku

   W 1229 książę Konrad mazowiecki uwięził w tutejszym lochu księcia Henryka Brodatego. Wypuścił go dopiero po interwencji przybyłej ze Śląska księżnej Jadwigi. W 1239 Konrad uwięził w grodzie Bolesława Wstydliwego. Z 1350 roku pochodzi wzmianka z dokumentu księcia Kazimierza Trojdenowicza o obowiązku wsi biskupich do budowy izbic na grodzie czerskim uszkodzonych podczas najazdu Litwinów. W XIV wieku książę mazowiecki Janusz I, rozkazał w miejscu przestarzałego grodu wznieść ceglany zamek, który wybudowano w latach 1388 - 1410. Była to jedna z najważniejszych rezydencji księcia Janusza I, który zmarł na tym zamku w dniu 8 grudnia 1429 roku.


Zamek w Czersku 20


Gdy tereny te zostały przyłączone do Królestwa Polskiego w 1526 roku, zamek stał się własnością królewską. W tym też okresie nadbudowano cylindryczne wieże. Od 1547 roku zamek podlegał królowej Bonie, która nakazała wymianę drewnianej zabudowy dziedzińca na murowaną. Powstała wtedy tzw. rezydencja Bony czyli pałac o wymiarach 10 x 30 metrów zwany dworem Feliksa Parysa lub Wielkim Domem wzmiankowanym w 1549 roku, a także Dom południowy.


Zamek w Czersku 2
 

W czasie Potopu szwedzkiego, w 1656 roku, zamek w Czersku doznał bardzo poważnego uszczerbku. Wojska szwedzkie po doznaniu klęski od Stefana Czarnieckiego pod Warką, wycofując się, opanowały zamek i poważnie go zdewastowały.

Zamek w Czersku 13


W latach 1762–1766 starosta czerski marszałek wielki koronny Franciszek Bieliński podjął próbę remontu zamku (wtedy powstał most przez fosę) w celu umieszczenia w nim sądu grodzkiego i ziemskiego z archiwum. Jednak po III rozbiorze Polski i objęciu Czerska przez Prusaków mury zostały częściowo zburzone. Od tego czasu zamek jest zrujnowany.



Zamek w Czersku 8
 
W latach 1907-1911 Towarzystwo Opieki nad Zabytkami Przeszłości sfinansowało pierwsze prace konserwatorskie przeprowadzone przez Kazimierza Skórewicza. Podczas I wojny światowej zamek został uszkodzony podczas walk niemiecko-rosyjskich w 1915 roku. W 1927 roku podjęto badania, dzięki którym odkryto fundamenty kościoła św. Piotra. Obecnie zamek udostępniony jest zwiedzającym.

 
Zamek w Czersku 10


Zamek zbudowano na planie nieregularnym wyznaczonym przez obwód wałów wcześniej istniejącego w jego miejscu grodu ziemnego. Brama wjazdowa do zamku została zlokalizowana w monumentalnej 22 metrowej wieży gotyckiej zbudowanej na planie czworoboku. W wieży tej mieściła się komnata burgrabiego.
 



 


http://www.zamekczersk.pl
 
 
Dwie wieże cylindryczne w czasach książąt mazowieckich miały wysokość murów obwodowych. Wieże te po przyłączeniu ziemi czerskiej do Korony w 1526 roku nadbudowano do dzisiejszej wysokości. Wieża południowo-zachodnia o wysokości 24 metrów miała wejście prowadzące z murów, a w jej przyziemiu znajdowała się cela więzienna. Wieża zachodnia była dostępna z dziedzińca.
 

 Zamek w Czersku 5

 

Do dzisiaj zachowana jest większość murów zamku oraz wszystkie trzy wieże (Brama, Południowa i Zachodnia), z których można podziwiać panoramę okolicy. W obrębie murów znajdują się fundamenty kościoła zamkowego pod wezwaniem św. Piotra. Murowana zabudowa z XVI wieku nie zachowała się.
 
 

Zamek w Czersku 1
 

Dzięki badaniom archeologicznym dało się ustalić, że najstarsze ślady człowieka na terenie Czerska pochodzą sprzed 2 tys. Lat. W tamtym czasie znajdował się na tych terenach cmentarz popielicowy. Najstarsza, choć krótkotrwała osada istniała między VI a VIII w. Ślady następnej osady pochodzą z IX- X w. budowano wówczas domy słupowe. Stałe osadnictwo rozpoczęło się w XI w. Na całym obszarze zajmowanym obecnie przez zamek zbudowano obronny gród, funkcjonujący przez jedno stulecie. Wał przebiegał mniej więcej w miejscu zamkowych murów.


Zamek w Czersku 3
 
 
Zamek w Czersku 4
 
 
Zamek w Czersku 6
 
 
Zamek w Czersku 7
 
 
Zamek w Czersku 9
 
 
Zamek w Czersku 11
 
 
Zamek w Czersku 12
 
 
Zamek w Czersku 14
 
 
Zamek w Czersku 15
 
 
Zamek w Czersku 17
 
 
Zamek w Czersku 16
 
 
Zamek w Czersku 18
 
 
Zamek w Czersku 19


 
 
 
 

opracowanie & foto : Albin Marciniak

 

Zamki w Polsce

 
Najpiękniejsze i najokazalsze obiekty obronne
 
 
ZAMKI W POLSCE baner
 

Pokrewne artykuły

Administratorem Twoich danych osobowych jest Fundacja Klubu Podróżników Śródziemie Aleja Podróżników KRS: 0000556344 na podstawie art. 6 ust. 1 lit. b RODO. Skontaktować się z nami możesz mailowo [email protected]

Jeżeli chcesz wykorzystać materiały naszego autorstwa zamieszone na portalu skontaktuj się z nami: [email protected]