Doliny i wąwozy - Dolina Kościeliska

Dolina Kościeliska

 

Druga pod względem wielkości, dnem płynie Kościeliski Potok, w otoczeniu doliny znajduje się wiele jaskiń m.in. Jaskinia Mroźna, Jaskinia Raptawicka i Jaskinia Mylna. Z doliny odchodzą szlaki na Ciemniak, Polanę Stoły, do Wąwozu Kraków i do Stawu Smreczyńskiego. Na Hali Ornak znajduje się schronisko.

Znajduje się w Tatrach Zachodnich. Ma ok. 9 km długości, obwód ok. 27 km, a powierzchnię ok. 35 km². Od zachodu jej obramowanie tworzy północna grań Siwego Zwornika po Przednią Kopkę, od południa grań główna na odcinku od Siwego Zwornika po Małołączniak, od wschodu północno-zachodnia grań Małołączniaka po Mały Regiel.

Ma liczne boczne odgałęzienia, największe z nich to Dolina Miętusia, Dolina Tomanowa i Dolina Pyszniańska (Pyszna). Pozostałe większe odgałęzienia to: Żleb pod Wysranki, Wąwóz Kraków, Wściekły Żleb, Iwanowska Dolinka, Dolina Smytnia. Dnem doliny płynie Kościeliski Potok.

Najwyższym punktem w otoczeniu Doliny Kościeliskiej jest Błyszcz (2159 m n.p.m.). Z doliny jest widoczna, choć nie leży bezpośrednio nad nią, Bystra (2248 m n.p.m.) – najwyższy szczyt Tatr Zachodnich.

Dolina Kościeliska tworzy długi i głęboki wąwóz skalny, ściany którego w trzech miejscach zwanych bramami zbliżają się blisko do siebie. Są to: Niżnia (Brama Kantaka), Pośrednia (Brama Kraszewskiego) i Wyżnia Kościeliska Brama (Brama Raptawicka).

 

Czasy przejścia podane na podstawie mapy.  

– opis wędrówki szlakiem zielonym, prowadzącym dnem doliny, poczynając od jej wylotu w Kirach:

• z lewej strony, na skraju lasu tzw. Jarcowa Skałka – wapień zawierający numulity
• 0,5 km – Niżnia Kościeliska Brama (Brama Kantaka)
• Wyżnia Kira Miętusia – rozszerzenie doliny i polana. Na lewo nad lasem widoczna Kończysta Turnia, na prawo Kościeliskie Kopki
• 1,3 km, 20 min – wylot Doliny Miętusiej. Na lewo prowadzą dwa szlaki turystyczne:

 – na Ciemniak w Czerwonych Wierchach przez Polanę Upłaz i Chudą Przełączkę. Czas przejścia: 3:25 h, ↓ 2:30 h

 – znakowana czarno Ścieżka nad Reglami do Doliny Małej Łąki przez Przysłop Miętusi. Przez kolejne kilkaset metrów ścieżka biegnie razem ze szlakiem zielonym. Czas przejścia na Wielką Polanę Małołącką: 1:05 h, z powrotem 55 min

• Cudakowa Polana z ławkami i stołem dla turystów
• 1,5 km – na prawo Ścieżka nad Reglami opuszcza do dolinę i kieruje się do Doliny Chochołowskiej przez Przysłop Kominiarski

 – czas przejścia na Niżnią Polanę Kominiarską: 40 min, ↓ 30 min

• 30 min – polana Stare Kościeliska z tzw. kapliczką zbójnicką
• 2,3 km, 35 min – z końca polany odchodzą dwa szlaki turystyczne:

 – na lewo jednokierunkowa, znakowana czarno ścieżka do Jaskini Mroźnej. Czas przejścia do Skały Sowa: 1:10 h

 – 50 m wyżej niebieski szlak na prawo na Halę Stoły. Czas przejścia: 1:10 h, ↓ 55 min

• Lodowe Źródło po lewej stronie drogi
• Brama Kraszewskiego – półkilometrowy wąwóz skalny
• 3,2 km, 50 min – Skała Sowa – po prawej stronie oryginalnie ukształtowany blok skalny podnóża masywu Stołów. Po przeciwnej stronie jednokierunkowe zejście od wylotu Jaskini Mroźnej
• 4 km, 1:05 h – Polana Pisana: polana, bufet i końcowy postój dorożek góralskich
• Wyżnia Kościeliska Brama, zwana też Raptawicką Bramą – ostatnie przewężenie Doliny Kościeliskiej o długości ok. 700 m

 – 150 m powyżej polany znakowana żółto jednokierunkowa ścieżka do Wąwozu Kraków, prowadząca przez Smoczą Jamę i schodząca z powrotem na Polanę Pisaną. Czas przejścia: 50 min

• 4,3 km – Skała Pisana. Po lewej stronie płaska skała wapienna z autografami dawnych turystów, a również słynnych twórców. Po prawej stronie masyw Raptawickiej Turni
• 4,4 km – 100 m powyżej Skały Pisanej na prawo prowadzą dwa szlaki turystyczne:

 – czarny szlak do Jaskini Raptawickiej. Czas przejścia: 15 min

 – czerwony szlak do Obłazkowej i przez Jaskinię Mylną. Trasa jednokierunkowa, wylot przy Hali Pisanej. Czas przejścia: 50 min

• 4,8 km – wylot Doliny Smytniej i tzw. Krzyż Pola
• Stara Polana. Kończy się ciasny wąwóz i zbocza Doliny Kościeliskiej rozszerzają się
• po przekroczeniu Tomanowego Potoku, 70 m powyżej na lewo odchodzą dwa szlaki turystyczne:

 – czarny szlak do Smreczyńskiego Stawu. Czas przejścia: 30 min, ↓ 20 min

 – zielony szlak przez Dolinę Tomanową na Chudą Przełączkę i dalej na Ciemniak. Czas przejścia: 3:40 h, ↓ 2:40 h

• 5,5 km, 1:35 h – Mała Polanka Ornaczańska (część Hali Ornak), a na niej schronisko PTTK na Hali Ornak.

 – żółty szlak przez Iwaniacką Przełęcz do Doliny Chochołowskiej. Czas przejścia na przełęcz: 1:15 h, ↓ 50 min